Thanh tra chỉ ra hàng loạt vi phạm tại Công ty Cơ khí ô tô và Thiết bị điện Đà Nẵng

Chuyển nhượng 3 lô đất chưa đúng quy định

Công ty Cơ khí ô tô và Thiết bị điện Đà Nẵng (DAMCO) là doanh nghiệp nhà nước do UBND TP. Đà Nẵng thành lập. Năm 2006, được Bộ Giao thông vận tải tiếp nhận nguyên trạng, làm công ty thành viên hạch toán độc lập thuộc Tổng công ty Công nghiệp ô tô Việt Nam (Vinamoto). Sau khi Vinamoto thoái vốn vào năm 2016, Bộ Giao thông vận tải là chủ sở hữu của DAMCO.

Tại thời điểm tiếp nhận về Bộ Giao thông vận tải năm 2006, DAMCO đã hoạt động trong tình trạng thua, lỗ, theo đó: tính đến ngày 31.12.2006, tổng giá trị tài sản là hơn 125 tỷ đồng; tổng nợ phải trả hơn 118 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu là 6,9 tỷ đồng; tổng doanh thu năm 2006  đạt 41,2 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế năm 2006 là âm 7,529 tỷ đồng; số lỗ lũy kế là âm 7,769 tỷ đồng.

Theo Thanh tra Bộ Giao thông vận tải, thời điểm năm 2010 và năm 2011, DAMCO được UBND TP. Đà Nẵng giao 4 lô đất (Gọi tắt là Lô A thuộc A1-2, Lô B thuộc A1-2, Lô A thuộc A5, Lô B thuộc A5) có thu tiền sử dụng đất; mục đích sử dụng là đất cơ sở sản xuất, kinh doanh với tổng giá trị tiền sử dụng đất phải nộp cho Đà Nẵng là 15,5 tỷ đồng. Nguồn tiền DAMCO nộp tiền sử dụng đất từ vốn vay của tổ chức, cá nhân bên ngoài DAMCO và nguồn vốn khác của đơn vị.

Đến thời điểm thanh tra, DAMCO chỉ còn quản lý 1/4 lô đất (Lô B thuộc A5 với diện tích 1,775 m²) và ký hợp đồng thuê đất đối với 2 lô đất (Cơ sở nhà, đất tại 149 Trần Phú; Lô đất tại Đường số 2 Khu công nghiệp Hòa Khánh).

Về việc DAMCO chuyển nhượng quyền sử dụng 3 lô đất, KLTT chỉ rõ: Đối với, Lô A thuộc A1-2 với diện tích 1.435 m², UBND TP.Đà Nẵng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho DAMCO với giá trị 2,343 tỷ đồng. Năm 2010, DAMCO chào giá cạnh tranh chuyển nhượng quyền sử dụng đất Lô đất này cho Công ty cổ phần Tập đoàn Đất Quảng (đơn vị đã cho DAMCO vay vốn để trả UBND TP Đà Nẵng) với giá trị 10,282 tỷ đồng.

Lô B thuộc A1-2 với diện tích 1.558 m², UBND TP.Đà Nẵng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho DAMCO với giá trị 2,543 tỷ đồng. Năm 2010, DAMCO chào giá cạnh tranh chuyển nhượng quyền sử dụng đất Lô đất này cho Công ty cổ phần Tập đoàn Đất Quảng với giá trị 10,332 tỷ đồng.

Còn Lô A thuộc A5 với diện tích 1.199 m², UBND TP.Đà Nẵng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho DAMCO với giá trị 4,318 tỷ đồng. Năm 2011, DAMCO chào giá cạnh tranh chuyển nhượng quyền sử dụng đất Lô đất này cho bà Trần Nguyễn Cẩm Tú (người đã cho DAMCO vay vốn để trả UBND TP.Đà Nẵng) với giá trị 13,794 tỷ đồng.

Qua kiểm tra cho thấy, DAMCO được UBND TP. Đà Nẵng giao đất có thu tiền sử dụng đất, mục đích sử dụng là đất cơ sở sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, DAMCO quyết định chuyển nhượng quyền sử dụng 3 lô đất nêu trên  không đúng đề xuất phương án xử lý đất DAMCO báo cáo Bộ Giao thông vận tải và cấp có thẩm quyền

Việc DAMCO thuê đơn vị thẩm định giá các lô đất nhưng không được Sở Tài chính xác định, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt giá bán; tổ chức chào giá cạnh tranh, không tổ chức bán đấu giá quyền sử dụng đất các lô đất nêu trên là chưa đúng quy định.

DAMCO hạch toán số tiền chênh lệch giữa giá trị chuyển nhượng quyền sử dụng 3 lô đất sau khi trừ chi phí thực hiện việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất với giá trị là 12,9 tỷ đồng vào thu nhập khác và sử dụng số tiền chênh lệch này vào mục đích sản xuất kinh doanh của đơn vị (đầu tư nhà xưởng, thanh toán công nợ, trả lương cho người lao động...).

Việc DAMCO hạch toán số tiền chênh lệch này vào thu nhập khác, và sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh của đơn vị mà chưa nộp ngân sách nhà nước là chưa phù hợp với quy định tại khoản 5 Điều 1 Quyết định số 140/2008/QĐ-TTg.

Đặc biệt KLTT chỉ rõ, DAMCO đã không trung thực, che dấu thông tin trong việc báo cáo hiện trạng sử dụng đât với Bộ Giao thông vận tải, Sở Tài chính, Sở Xây dựng và Sở Tài nguyên Môi Trường TP. Đà Nẵng trong việc sắp xêp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước.

Mặc dù đã thực hiện chuyển nhượng 3 lô đất này, nhưng DAMCO vẫn tiếp tục đề nghị cấp có thẩm quyền cho phép sử dụng vào mục đích kinh doanh. Trên cơ sở đó, vào tháng 1.2012, Bộ Tài chính đã có văn bản thống nhất cho DAMCO được giữ lại, tiếp tục quản lý và sử dụng 4 lô đất theo quy hoạch của TP. Đà Nẵng; tháng 2.2012, Bộ Giao thông vận tải có văn bản thống nhất với Bộ Tài chính về phương án sắp xếp lại, xử lý 4 cơ sở nhà đất của DAMCO.

Bên cạnh việc chuyển nhượng đất không đúng quy định, KLTT còn chỉ rõ, DAMCO sử dụng vốn chủ sở hữu không hiệu quả, mất vốn chủ sở hữu, vốn chủ sở hữu ngày càng giảm; lỗ lũy kế ngày càng tăng. Tại thời điểm 31.12.2022, DAMCO đã lỗ luỹ kế tới 192,4 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu âm 151,1 tỷ đồng so với thời điểm 31.12.2010.

Chuyển thông tin liên quan đến cơ quan Cảnh sát điều tra

Cơ quan thanh tra chỉ rõ: Giám đốc, Kế toán trưởng và các cá nhân, tổ chức có liên quan của DAMCO chịu trách nhiệm về các tồn tại, sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn và tài sản của DAMCO.

Chịu trách nhiệm liên quan đến việc DAMCO tiếp tục hoạt động không hiệu quả, cơ quan thanh tra chỉ rõ: Giai đoạn từ 8.2006 đến hết năm 2015, trách nhiệm thuộc Vinamoto với vai trò là chủ sở hữu vốn của DAMCO; Giai đoạn từ năm 2016 đến nay, trách nhiệm  thuộc Vụ Quản lý doanh nghiệp.

Vụ Tài chính chịu trách nhiệm liên quan đến việc tham mưu Bộ Giao thông vận tải về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước của DAMCO không đúng tình hình quản lý, sử dụng đất thực tế.

Sở Tài chính, Sở Xây dựng và Sở Tài nguyên Môi trường TP. Đà Nẵng chịu trách nhiệm liên quan đến việc không nắm được hiện trạng thực tế quản lý, sử dụng đất của DAMCO, dẫn đến việc UBND TP. Đà Nẵng ban hành Văn bản số 2410/UBND-QLĐTh ngày 28.4.2011 về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước của DAMCO không đúng tình hình quản lý, sử dụng đất thực tế, làm thủ tục cho DAMCO chuyển nhượng 3 lô đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất; giá chuyển nhượng không được Sở Tài chính TP. Đà Nẵng xác định theo quy định.

Đặc biệt, liên quan đến việc DAMCO chuyển nhượng 3 lô đất không đúng quy định phápluật, Thanh tra Bộ Giao thông vận tải đã có Văn bản 36/TTr-P4 ngày 12.12.2023 chuyển thông tin đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thành phố Đà Nẵng để xem xét, xử lýtheo quy định.

Cơ quan thanh tra cũng yêu cầu Vụ Quản lý doanh nghiệp, Vụ Tài chính, DAMCO tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan đến các tồn tại nêu trong KLTT theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định.

UBND TP. Đà Nẵng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiến hành rà soát, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, các nhân có liên quan trong việc sắp xếp, xử lý nhà đất tại DAMCO và việc DAMCO chuyển nhượng 3 lô đất không đúng quy định.