Tập luyện cùng nghệ sĩ Hoa Đăng, được nghe sinh viên khoa Nhạc cụ truyền thống, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam tập luyện, tôi nhận thấy nhạc cụ truyền thống Việt Nam khá phong phú, đa dạng, có thể tạo ra những âm thanh độc đáo. Tuy nhiên, nhạc cụ chỉ là một khía cạnh. Âm nhạc là ngôn ngữ toàn cầu, chẳng cần nói gì mà vẫn có thể hòa tấu. Đó là điều kỳ diệu. Theo tôi, nhạc cụ truyền thống của Việt Nam hoàn toàn có thể chơi cùng các nhạc cụ khác. Vấn đề ở đây không phải là sự kết hợp giữa nhạc cụ này với nhạc cụ khác, mà phải chọn được đúng người và đúng cách để kết hợp, giống như chúng tôi đã chơi cùng nghệ sĩ Hoa Đăng một cách dễ dàng. Sẽ rất thú vị nếu các nhạc sĩ Mỹ, châu Âu, châu Phi... đến Việt Nam, biểu diễn cùng các nghệ sĩ Việt Nam, viết nhạc cho nhạc cụ dân tộc của Việt Nam; hoặc các nghệ sĩ Việt Nam như Hoa Đăng nên đi lưu diễn ở các nước nhiều hơn, để thế giới thấy được vẻ đẹp của âm nhạc truyền thống Việt Nam. Tôi nghĩ nhạc cụ truyền thống của Việt Nam không chỉ chơi nhạc Việt Nam mà có thể chơi nhạc hiện đại từ khắp nơi.
Internet, du lịch khiến cho thế giới trở nên nhỏ bé hơn. Vì thế, thay vì đánh nhau, âm nhạc sẽ tạo ra sự khác biệt. Âm nhạc là sứ giả của tình yêu, sự hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau và đối thoại với nhau. Tôi nghĩ các chính trị gia nên theo âm nhạc, không đối đầu mà đối thoại. Âm nhạc và các nghệ sĩ sẽ đưa thế giới đến một tương lai tốt đẹp hơn. Các nghệ sĩ khắp nơi trên thế giới đến với nhau và biểu diễn cùng nhau, đó là sự hài hòa mà âm nhạc có thể tạo ra. Từ sự hài hòa trong âm nhạc có thể dẫn đến sự hài hòa giữa con người với con người. Đó là điều quan trọng với thế giới hiện nay.
“Pierre Vaiana là nghệ sĩ saxophone nổi tiếng thế giới. Điều khiến chúng tôi thấy thú vị ở Pierre Vaiana, đó chính là sự cởi mở của anh với thế giới. Pierre chu du khắp nơi, nhưng điểm dừng chân hấp dẫn anh chính là châu Phi, cội nguồn của nhạc jazz, nơi nốt nhạc thay cho lời nói. Pierre Vaiana ươm mầm ở những nơi anh đi qua, thành lập các ban nhạc ở những nơi đã từng đặt chân; giúp các nghệ sĩ địa phương tiếp cận ý nghĩa mới trong âm nhạc của họ. Anh đã xây dựng và tạo ra sự đa dạng, làm nổi bật các loại hình âm nhạc. Đôi khi, sự đồng điệu với các nghệ sĩ địa phương trở nên rất bền lâu. Đó chính là trường hợp với nghệ sĩ Bờ Biển Ngà Aly Keita, ảo thuật gia của cây đàn balafon. Tới Việt Nam tham gia Liên hoan Âm nhạc châu Âu 2014, Pierre Vaiana, Aly Keita đã gặp gỡ nghệ sĩ đàn t’rưng Hoa Đăng, và ngay lập tức những nốt nhạc đã bật ra, hòa quyện với nhau, xoắn xuýt không rời. Nhu cầu lắng nghe, nhu cầu rộng mở trái tim mình, đó cũng chính là định hướng của châu Âu, của Wallonie-Bruxelles… Một cây đàn balafon, một cây đàn t’rưng và một chiếc kèn saxophone đã làm nên một buổi tối ngập tràn những âm thanh réo rắt. Có thể nói, Liên hoan âm nhạc châu Âu chính là cơ hội mở rộng sự giao thoa với đất nước Việt Nam. Các nghệ sĩ Việt Nam hiện diện trong chương trình của Liên hoan với tư cách khách mời hoặc đảm nhận cả chương trình. Từ việc chỉ quảng bá nghệ sĩ châu Âu chuyển sang hợp tác với nghệ sĩ Việt Nam, đó là lẽ tự nhiên, và từ giờ trở đi, điều đó sẽ thường xuyên được thực hiện”. Christian Bourgoignie
|
“Việc kết hợp nhạc cụ truyền thống Việt Nam với nhạc cụ nước ngoài nói chung và nhạc cụ phương Tây nói riêng không quá xa lạ. Trước đây, tôi đã chơi t’rưng với dàn nhạc giao hưởng (tác phẩm Rhapsodie No.2 cho t’rưng và dàn nhạc giao hưởng của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương) và nhiều lần kết hợp biểu diễn với nghệ sĩ các nước trong các chương trình giao lưu âm nhạc trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, nhạc cụ dân tộc Việt Nam chơi nhạc jazz thì rất hiếm. Biểu diễn cùng 2 nghệ sĩ nổi tiếng Pierre Vaiana và Aly Keita tại Liên hoan Âm nhạc châu Âu 2014 là lần đầu tiên tôi thử sức với jazz. Điều đặc biệt, jazz lần này chỉ có 3 nghệ sĩ, không nhạc cụ điện tử, không trống, không bass (làm nền, giữ nhịp) như jazz mọi người thường nghe, nên quả là một thử thách với tôi. Tuy nhiên, tôi vốn cũng say mê nhiều thể loại âm nhạc, từ nhạc bác học mẫu mực như giao hưởng cho đến âm nhạc đầy ngẫu hứng như nhạc jazz... nên không gặp khó khăn gì. Trước đây trong những lần đi xem jazz, tôi từng nghĩ đến việc các nghệ sĩ jazz kết hợp với các nghệ sĩ nhạc cụ dân tộc Việt Nam, đặc biệt với t’rưng - nhạc cụ có âm thanh độc đáo, đủ các nốt thăng giáng, thuận lợi cho nghệ sĩ trong diễn tấu âm nhạc nước ngoài. Có thể nói, thông qua Liên hoan Âm nhạc châu Âu 2014, đông đảo khán giả trong và ngoài nước, đặc biệt là các nghệ sĩ nước ngoài đã biết đến nhạc cụ dân tộc độc đáo của Việt Nam cùng với trình độ diễn tấu của nghệ sĩ Việt Nam. Sự đồng điệu trong tâm hồn và nghệ thuật biểu diễn sẽ là động lực để các nghệ sĩ không cùng quốc tịch tiếp tục cùng nhau làm việc, sáng tạo và “cháy” hết mình để đưa âm nhạc đến với người nghe. Cống hiến bé nhỏ của mỗi nghệ sĩ sẽ góp phần vào sự phát triển âm nhạc thế giới. Nhờ đó, ngày càng nhiều khán giả thế giới sẽ biết đến và yêu mến nhạc cụ dân tộc cũng như văn hóa Việt Nam”. NSƯT Hoa Đăng |