Bài toán khó

Quá tải hệ thống đường bộ

Thống kê cho thấy, trên địa bàn TP Hà Nội hiện nay có trên 6,6 triệu phương tiện giao thông đường bộ; trong đó có khoảng 0,6 triệu ô tô các loại và 5,9 triệu xe máy. Phương tiện giao thông trong giai đoạn 2011 - 2018 bình quân tăng 11%/năm đối với ô tô, xe máy là 6,75%/năm. Cũng theo thống kê, vận tải hành khách công cộng tại Hà Nội mới chỉ đáp ứng được khoảng 15% nhu cầu đi lại của người dân. Vận tải hành khách đô thị vẫn chủ yếu phụ thuộc vào giao thông cá nhân, trong đó chủ yếu là xe máy (gần 80% chuyến đi). Phương tiện vận tải hành khách công cộng được coi là “chủ lực” - xe buýt thời gian qua vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân. Tình trạng chậm chuyến, bỏ chuyến, phóng nhanh vượt ẩu đang là nỗi lo lắng khi sử dụng loại hình phương tiện này.

Ảnh minh họa: Duy Thông

Đặc biệt, loại hình buýt nhanh – BRT, với một làn đường riêng, trị giá hơn 1.000 tỷ đồng cũng “èo uột” sau một thời gian đưa vào vận hành thử nghiệm. Trong khi đó, hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội triển khai nhiều năm qua đang để lại nỗi thất vọng lớn trong nhân dân với tình trạng đội vốn, chậm tiến độ, lo ngại về an toàn và mịt mù ngày về đích…

Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội Vũ Văn Viện cho biết, phương tiện tăng nhanh, nhưng hạ tầng giao thông lại không được quan tâm đúng mức. Thực tế này dẫn tới quá tải hệ thống đường bộ, tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng phức tạp. Nhiều tuyến đường trên địa bàn thành phố như Lê Văn Lương, Nguyễn Hữu Thọ, Giải Phóng… thường xuyên rơi vào tình trạng quá tải, thậm chí “tê liệt” vào giờ cao điểm.

“Việc phân vùng tiến tới dừng hoạt động của xe máy trên địa bàn các quận vào năm 2030 là việc phải làm. Mấu chốt cơ bản là phải có hạ tầng, phải phát triển được giao thông công cộng để phục vụ nhân dân. Vấn đề đặt ra là người dân Thủ đô sẽ đi lại bằng phương tiện gì khi xe máy bị cấm?. Bởi thực tế hiện nay các phương tiện vận tải công cộng tại Hà Nội vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân” - ông Viện nhấn mạnh.

Bảo đảm kết cấu hạ tầng giao thông

Nhiều ý kiến cho rằng, Hà Nội đang giải quyết giao thông đô thị từ “ngọn”, “chạy theo” những bất cập. Bởi, yếu kém, tình trạng ùn tắc, quá tải hạ tầng giao thông ở Thủ đô hiện nay xuất phát từ việc quy hoạch đô thị thiếu tính toán, khoa học. Theo Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Giao thông – Vận tải Lê Đỗ Mười, một trong những vấn đề chính là quỹ đất dành cho giao thông quá ít. Hiện quỹ đất dành cho giao thông ở Hà Nội chỉ khoảng 10% diện tích đất xây dựng đô thị, chưa được một nửa mức thiểu (20 - 26%) để hệ thống giao thông có thể vận hành bình thường.

Cùng với đó, thực trạng “thả phanh” quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch thường xuyên làm cho giao thông Thủ đô càng thêm hỗn loạn. Nhiều tuyến đường như đường Lê Văn Lương, Trần Duy Hưng, Khuất Duy Tiến… đang bị “bóp nghẹt” từ các tòa cao ốc. Ngoài ra, Hà Nội hiện có 12 quận, huyện, đến năm 2030, khi đề án được thực hiện, Hà Nội sẽ có 17 quận. Do vậy, phạm vi địa giới hành chính thực hiện đề án sẽ rộng hơn. Trong đó, 5 quận mới chuyển từ các huyện ngoại thành là Hoài Đức, Thanh Trì, Gia Lâm, Đông Anh, Đan Phượng. Từ thực tế này, việc xây dựng Đề án dừng hoạt động xe máy vào nội đô cũng phải tính cả địa giới hành chính 5 huyện hiện nay.

Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội Vũ Văn Viện nêu rõ, chỉ đề xuất, xem xét dừng hoạt động xe máy khi hệ thống vận tải hành khách công cộng và các phương tiện thay thế đáp ứng được tối thiểu 60,5% nhu cầu đi lại của người dân và bảo đảm kết cấu hạ tầng giao thông. Việc lựa chọn vành đai hạn chế hoạt động xe máy sẽ căn cứ điều kiện phát triển kinh tế xã hội, hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và vận tải hành khách công cộng sẽ tiến hành lựa chọn vành đai hạn chế hoạt động xe máy phù hợp.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, chủ trương hạn chế, hướng tới cấm xe máy khu vực nội đô là một bài toán khó của Hà Nội. Và có lẽ, chừng nào vấn đề quy hoạch chưa được những người có trách nhiệm của Thủ đô nhìn nhận một cách xác đáng, có trách nhiệm; tình trạng “thả phanh” cho chung cư, nhà cao tầng còn tiếp diễn thì việc cấm xe máy vẫn chỉ là phương án được đề cập đến.