Bế mạc Phiên họp thứ Ba mươi lăm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì Bế mạc Phiên họp thứ Ba mươi lăm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Ảnh: Quang Khánh

Bám sát kết luận phiên họp để hoàn chỉnh các dự án luật

Phát biểu bế mạc, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết sau 2 ngày rưỡi làm việc tập trung, nghiêm túc, trách nhiệm, UBTVQH đã hoàn thành chương trình làm việc, cho ý kiến nhiều nội dung quan trọng và quyết định một số vấn đề theo thẩm quyền. Chủ tịch QH đề nghị, Chính phủ, Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH, Tổng Thư ký QH và các cơ quan hữu quan bám sát tinh thần kết luận của từng nội dung tại phiên họp này để tiếp tục nghiên cứu, hoàn chỉnh các dự án Luật Dân quân tự vệ (sửa đổi), dự án Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức và hoàn thiện các dự thảo nghị quyết để trình UBTVQH ký, ban hành. Bên cạnh đó, cần khẩn trương hoàn thiện, bảo đảm chất lượng các dự án Luật trình UBTVQH tại Phiên họp thứ 36, 37 tới.

+ Trước đó, dưới sự điều khiển của Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển, UBTVQH cho ý kiến về việc sử dụng 20% kinh phí kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế năm 2015.

Vượt quy định của Luật Bảo hiểm y tế

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết: Năm 2015 có 38 tỉnh, thành phố và Bộ Quốc phòng có kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) với 5.838 tỷ đồng. Theo quy định tại khoản 3 Điều 35 Luật BHYT và điểm b khoản 4 Điều 6 Nghị định số 105/2014/NĐ-CP, phần 20% để lại cho địa phương sử dụng là 1.167 tỷ đồng. Sau khi báo cáo quyết toán Quỹ BHYT được Hội đồng Quản lý BHXH Việt Nam thông qua, ngày 29.12.2016, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có các văn bản từ số 5329/BHXH-CSYT đến số 5367/BHXH-CSYT thông báo 20% số kinh phí dành cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết năm 2015 gửi cho từng địa phương.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Tờ trình

Ảnh: Quang Khánh

Căn cứ số kinh phí chưa sử dụng hết được sử dụng tại địa phương, UBND cấp tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tại địa phương xây dựng kế hoạch phân bổ và sử dụng kinh phí trình UBND cấp tỉnh phê duyệt và báo cáo HĐND cấp tỉnh theo đúng thứ tự ưu tiên quy định tại điểm a khoản 3 Điều 35 Luật BHYT. Cụ thể: hỗ trợ Quỹ Khám, chữa bệnh cho người nghèo: 109.043 triệu đồng; hỗ trợ mức đóng BHYT cho một số nhóm đối tượng (gồm người thuộc hộ gia đình cận nghèo, người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình, học sinh, sinh viên) phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương: 294.555 triệu đồng. Mua trang thiết bị y tế phù hợp với năng lực, trình độ của cán bộ y tế; mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện: 763.497 triệu đồng.

Trong số tiền 763.497 triệu đồng mua trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh đã hoàn thành việc thanh toán 230.077 triệu đồng đối với các trường hợp có đủ hồ sơ, thủ tục thanh toán, thời hạn thanh toán theo quy định. Còn 518.389 triệu đồng tạm thời chưa thanh toán. Số còn lại 15.030 triệu đồng do các địa phương không sử dụng hết, được thu hồi chuyển về Bảo hiểm xã hội Việt Nam để nộp về quỹ dự phòng.

Để sử dụng có hiệu quả kinh phí kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh BHYT năm 2015 mà các địa phương đã tiết kiệm được, Chính phủ đề nghị cho phép kéo dài thời gian thanh toán bởi các lý do:

Một là, năm 2017 là năm đầu một số tỉnh, thành phố được sử dụng 20% kinh phí kết dư quỹ khám, chữa bệnh năm 2015 theo quy định của Luật BHYT nên việc tổ chức thực hiện nguồn kinh phí này có nhiều lúng túng từ khâu rà soát, tổng hợp nhu cầu kinh phí của từng nhiệm vụ chi theo quy định của Luật BHYT, trình UBND cấp tỉnh trình HĐND cấp tỉnh thông qua trước khi thực hiện.

Hai là, việc cho phép các tỉnh, thành phố có số thu BHYT lớn hơn số chi khám, chữa bệnh được sử dụng 20% phần kết dư để mua trang thiết bị y tế và mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện được quy định rõ tại điểm a khoản 3 Điều 35 Luật BHYT.

Ba là, giá dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT được thực hiện theo lộ trình tính đúng, tính đủ chi phí nhằm đổi mới cơ chế tài chính y tế từ phương thức ngân sách chi trực tiếp cho cơ sở khám chữa bệnh sang chi hỗ trợ trực tiếp cho người tham gia BHYT được quy định tại Nghị định số 85/2012/NĐ-CP và Nghị định số 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Trong điều kiện nguồn ngân sách đầu tư cho lĩnh vực y tế giai đoạn 2016 - 2020 còn hạn chế thì nguồn 20% kết dư quỹ khám, chữa bệnh BHYT năm 2015 là một trong những giải pháp quan trọng để cơ sở khám, chữa bệnh có trang thiết bị để thực hiện dịch vụ và người dân được thụ hưởng dịch vụ có chất lượng, đây là một giải pháp quan trọng, góp phần giảm áp lực chi ngân sách nhà nước

Bốn là, trường hợp không cho phép các địa phương kéo dài thời gian thanh toán, thực hiện thu hồi số kinh phí này về quỹ dự phòng chung theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế, thì theo quy định tại các Điều 13, 360, 361 và 419 Bộ luật Dân sự năm 2015, các địa phương sẽ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho đơn vị cung cấp tài sản, bao gồm các chi phí theo giá trị tài sản nhập khẩu; các chi phí bảo quản, vận chuyển, lắp đặt, bàn giao, chạy thử; chi phí lãi tiền vay trả cho ngân hàng và các khoản chi phí phát sinh khác có liên quan theo quy định của Tòa án… Trường hợp không cho phép kéo dài thời gian thanh toán, các địa phương buộc phải điều chỉnh lại bố trí dự toán năm 2019 để có nguồn thanh toán sẽ gây khó khăn, bị động cho các địa phương.

Trên cơ sở đó, Chính phủ trình UBTVQH cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán các khoản mua sắm trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh từ nguồn 20% kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh BHYT năm 2015 đến hết ngày 30.6.2020, tổng số tiền là 518.389 triệu đồng. Sau thời điểm này, phần kinh phí chưa sử dụng hết được hạch toán vào quỹ dự phòng để điều tiết chung theo quy định của Luật BHYT.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày báo cáo thẩm tra

Ảnh: Quang Khánh

Trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết: Việc phân bổ và sử dụng phần kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh BHYT chỉ được đặt ra từ khi có Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật BHYT năm 2014. Trong đó, theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 35 thì từ ngày 1.1.2015 đến 31.12.2020, BHXH Việt Nam có trách nhiệm trích 80% số kinh phí khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết vào quỹ dự phòng, đồng thời thông báo 20% số kinh phí dùng cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết cho địa phương để sử dụng theo thứ tự ưu tiên: Hỗ trợ Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh cho người nghèo; hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế cho một số nhóm đối tượng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; mua trang thiết bị y tế phù hợp với năng lực, trình độ của cán bộ y tế; mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện. Trong thời hạn 12 tháng, sau khi BHXH Việt Nam thẩm định quyết toán và kể từ ngày ghi trong thông báo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, phần kinh phí chưa sử dụng hoặc không sử dụng hết phải thu hồi và chuyển về BHXH Việt Nam để nộp về Quỹ dự phòng. Việc Chính phủ trình cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán từ nguồn 20% kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh BHYT là vượt quy định của Luật BHYT, do đó, thuộc thẩm quyền quyết định của QH.

Về số tiền 518.389 triệu đồng chưa thanh toán: Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, về nguyên tắc, sau 12 tháng các địa phương không sử dụng hết sẽ phải chuyển về quỹ dự phòng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, năm 2017 là năm đầu tiên được sử dụng khoản kết dư này nên các địa phương cũng gặp nhiều khó khăn, dẫn đến  có 11 địa phương chưa hoàn tất việc thanh toán theo quy định. Theo báo cáo của Chính phủ, về cơ bản, các địa phương này đã ký hợp đồng mua sắm, nhiều địa phương đã hoàn thành việc lắp đặt, bàn giao trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh và các tài sản này đã được đưa vào sử dụng phục vụ cho khám, chữa bệnh. Phần lớn các địa phương này đều là tỉnh khó khăn nên đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách đồng ý với đề nghị của Chính phủ cho phép kéo dài thời hạn thanh toán đối với số tiền 518.389 triệu đồng đến hết 30.6.2020 và đề nghị UBTVQH yêu cầu Chính phủ báo cáo QH xem xét, quyết định vấn đề này tại Kỳ họp thứ Tám. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan, địa phương có liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc sử dụng Quỹ BHYT, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả. Trong quá trình quản lý, nếu tiếp tục phát sinh khoản kinh phí còn dư không sử dụng, đề nghị Chính phủ chỉ đạo thực hiện theo đúng quy định là thu hồi, nộp về quỹ dự phòng của Bảo hiểm xã hội Việt Nam để điều tiết chung.

Xử lý nghiêm, tránh tạo tiền lệ

Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh lưu ý, chủ trương kéo dài, nguyên nhân để xảy ra tình trạng này theo báo cáo của Chính phủ là do tổ chức thực hiện. Mặt khác, qua giám sát từ 2016 - 2018 việc quản lý và sử dụng quỹ BHYT thì Ủy ban Về các vấn đề xã hội nhận thấy, vấn đề này chưa được báo cáo kịp thời với QH. Để bảo đảm thực hiện kỷ luật tài chính đối với quỹ tài chính ngoài ngân sách, Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội thấy rằng, việc kéo dài thời gian sử dụng 20% kinh phí kết dư Quỹ Khám, chữa bệnh cần thực hiện theo đúng quy định của Luật BHYT. Quá trình phát sinh từ 2016 - 2017 nhưng khi báo cáo năm 2017 Chính phủ cũng không nêu vấn đề này, đến nay Chính phủ mới báo cáo, do đó Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm về vấn đề này.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh phát biểu ý kiến

Ảnh: Quang Khánh

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đặt vấn đề, ở đây chỉ có 11 tỉnh, vậy những địa phương khác thì như thế nào? “Chúng ta đi giải quyết cho các tỉnh không làm tốt, không nghiêm, điều này sẽ tạo tiền lệ. Luật đã quy định cụ thể, do đó phải xem lại, đa số làm tốt chỉ có 11 địa phương làm không tốt. Do đây là thiết bị y tế phục vụ cho người bệnh nên cứ phải đắn đo, nếu không vì phục vụ người bệnh thì tôi dứt khoát ngay”, Chủ tịch QH nói.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Trần Văn Túy cho rằng, cần trình ra QH quyết định vấn đề này. Đồng thời, Chính phủ cần xử lý nghiêm các địa phương, đơn vị để rút kinh nghiệm, tránh tạo tiền lệ.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Trần Văn Túy phát biểu

Ảnh: Quang Khánh

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nêu rõ, xét trong điều kiện hoàn cảnh năm 2015 là năm đầu tiên thực hiện Luật BHYT sửa đổi nên không tránh khỏi lúng túng, vướng mắc. Đồng thời, do kinh phí này liên quan đến phương tiện vận chuyển bệnh nhân, thiết bị y tế, liên quan đến yếu tố sức khỏe con người nên UBTVQH quyết định xem xét toàn diện, đồng ý thống nhất trình QH xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, vì sao 38 tỉnh thực hiện rất tốt, trong đó có nhiều tỉnh còn khó khăn nhưng vẫn có tới11 tỉnh chưa làm tốt, trong đó có cả những tỉnh, thành phố phát triển như: TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai… lại kết dư ngân sách lớn. Chính phủ cần làm rõ, phê bình nghiêm túc các địa phương thực hiện chưa tốt Luật BHYT. UBTVQH cũng giao Ủy ban Tài chính - Ngân sách thẩm tra chính thức nội dung này để trình QH.