Bội chi giảm chủ yếu do giải ngân vốn đầu tư công chậm

Điều chỉnh giảm 1.991.061 triệu đồng dự toán chi thường xuyên

Trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn Quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, dự toán thu ngân sách nhà nước (NSNN) là 1.319.200.000 triệu đồng, quyết toán 1.431.662.057 triệu đồng, tăng 8,5% (112.462.057 triệu đồng) so với dự toán chủ yếu do tăng thu từ tiền sử dụng đất, thuế xuất nhập khẩu và thu từ dầu thô. Trong đó, ngân sách địa phương (NSĐP) tăng thu 78.099.136 triệu đồng, ngân sách trung ương (NSTW) tăng thu (gồm cả tăng thu từ nguồn viện trợ) 34.362.921 triệu đồng, Chính phủ đã có báo cáo Quốc hội tháng 5.2019 để phân bổ, sử dụng nguồn tăng thu NSTW năm 2018.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn Quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018

Dự toán chi NSNN 1.523.200.000 triệu đồng, quyết toán 1.435.435.263 triệu đồng, bằng 94,2% (giảm 87.764.737 triệu đồng) so với dự toán, chủ yếu do một số khoản chi triển khai chậm nên bị hủy dự toán, hoặc chuyển nguồn sang năm sau chi tiếp theo quy định của Luật NSNN. Quyết toán chi NSTW là 572.609.766 triệu đồng, thấp hơn 4,8% so với dự toán. Quyết toán chi NSĐP là 862.825.497 triệu đồng, thấp hơn 6,4% với dự toán.

Tại Nghị quyết số 49/2017/QH14 ngày 13.11.2017, mức bội chi NSNN được quyết định là 204.000.000 triệu đồng, so với GDP bằng 3,7% GDP. Quyết toán số bội chi NSNN là 153.110.403 triệu đồng, bằng 2,8% GDP , giảm 50.889.597 triệu đồng (0,9% GDP) so với dự toán Quốc hội quyết định. Trong đó, NSĐP quyết toán không bội chi giảm so với dự toán 9.000.000 triệu đồng; NSTW quyết toán 153.110.403 triệu đồng, bằng 78,5% dự toán, giảm về số tuyệt đối là 41.889.597 triệu đồng (trong đó, sử dụng nguồn tăng thu NSTW năm 2018 giảm bội chi 3.500.000 triệu đồng), giảm về số tương đối là 0,73% GDP so với dự toán Quốc hội quyết định.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ lập Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018, trong đó, chấp thuận phân bổ nguồn tăng thu vốn viện trợ không hoàn lại chi thường xuyên năm 2018 cho 33 bộ, cơ quan trung ương với tổng số 5.370.580 triệu đồng. Số phân bổ từng bộ, cơ quan trung ương theo số các bộ, cơ quan trung ương đã thực nhận viện trợ từ nhà tài trợ và đã thực sử dụng theo cam kết với nhà tài trợ, và cho phép quyết toán vào NSNN năm 2018.

Để đảm bảo điều kiện quyết toán theo quy định, trình Quốc hội: Điều chỉnh giảm 1.991.061 triệu đồng dự toán chi thường xuyên trong số Quốc hội đã phân bổ cho Bộ Tài chính, gồm: Tổng cục Thuế 1.419.067 triệu đồng, Tổng cục Hải quan 571.994 triệu đồng; tăng dự toán chi đầu tư tương ứng số đã dùng nguồn thường xuyên để chi đầu tư cơ sở vật chất cho Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan, và cho phép quyết toán vào NSNN năm 2018.

Chính phủ trình Quốc hội xem xét phê chuẩn quyết toán thu, chi NSNN năm 2018, đó là tổng số thu cân đối NSNN là 1.880.029.177 triệu đồng (bao gồm cả nguồn năm 2017 chuyển sang năm 2018, thu kết dư NSĐP năm 2017 và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật NSNN). Tổng số chi cân đối NSNN là 1.869.791.887 triệu đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2018 sang năm 2019). Bội chi NSNN 153.110.403 triệu đồng, bằng 2,8% GDP (không bao gồm kết dư NSĐP 157.886.227 triệu đồng).

Quyết toán chi thường xuyên vẫn ở mức cao

Báo cáo Kiểm toán NSNN năm 2018 do Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho thấy, về thu NSNN, dự toán thu nội địa Chính phủ giao tăng 8,73% so với ước thực hiện năm 2017, song tổng hợp dự toán thu NSNN do các địa phương lập chưa bảo đảm mức tăng bình quân tối thiểu theo quy định. Quyết toán thu NSNN 1.431.662 tỷ đồng, tăng 8,5% so với dự toán và bằng 110,7% thực hiện năm 2017, song kết quả tăng thu chủ yếu từ thu tiền sử dụng đất 61.715 tỷ đồng, thu trước hạn lợi nhuận sau thuế doanh nghiệp 15.999 tỷ đồng…

Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc trình bày Báo cáo Kiểm toán ngân sách nhà nước năm 2018

Về chi NSNN, dự toán chi NSNN 1.523.200 tỷ đồng, quyết toán 1.435.435 tỷ đồng, bằng 94,2% dự toán giao. Trong đó: Quyết toán chi đầu tư phát triển 393.303 tỷ đồng, bằng 27,4% tổng chi NSNN; Quyết toán chi thường xuyên 931.858 tỷ đồng, giảm 4,4% so với dự toán, bằng 64,9% tổng số chi NSNN, vẫn duy trì ở mức cao và cao hơn mục tiêu Kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020 (dưới 64% tổng chi NSNN).

Về bội chi NSNN và kết dư NSĐP, theo Báo cáo quyết toán NSNN năm 2018 Chính phủ trình Quốc hội, bội chi NSNN 153.110 tỷ đồng (NSĐP không bội chi, NSTW 153.110 tỷ đồng), bằng 2,8% GDP thực hiện, kết dư NSĐP 157.886 tỷ đồng, bằng 46,8% tổng số bổ sung từ NSTW cho NSĐP, trong đó 47/47 địa phương được bổ sung cân đối đều có kết dư NSĐP 28.643 tỷ đồng, bằng 14,4% số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP.

Kiểm toán Nhà nước kính đề nghị Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2018 gồm thu cân đối NSNN 1.880.029 tỷ đồng; Chi cân đối NSNN 1.869.791 tỷ đồng; Bội chi NSNN 153.110 tỷ đồng, bằng 2,8% GDP thực hiện.

Cơ cấu chi thường xuyên chưa bảo đảm mục tiêu đặt ra

Báo cáo Thẩm tra quyết toán NSNN năm 2018 do Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải nêu rõ, về thu NSNN vượt dự toán 8,5% thể hiện những diễn biến khả quan của tình hình kinh tế, cùng với sự cố gắng, nỗ lực của Chính phủ, các ngành, các cấp. Tuy nhiên còn một số vấn đề sau cần lưu ý, đó là nhiều khoản thu quan trọng không đạt dự toán được giao, nguồn thu chưa thực sự bền vững, cơ cấu thu chuyển dịch chậm, khó đạt mục tiêu của Kế hoạch tài chính 5 năm giai đoạn 2016-2020; tình trạng kê khai thiếu thuế phải nộp; trốn, lậu thuế; nợ đọng thuế lớn vẫn chưa được khắc phục.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức trình bày Báo cáo Thẩm tra quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018

Về chi NSNN, năm 2018, Chính phủ đã triển khai quyết liệt nhiều biện pháp trong tổ chức điều hành dự toán chi ngân sách; quản lý chặt chẽ các khoản chi, tích cực thực hiện các giải pháp tiết kiệm chống lãng phí, bám sát mục tiêu, dự toán được giao, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và các chính sách an sinh xã hội. Tuy nhiên, Công tác lập, giao dự toán còn chưa sát thực tế, tình trạng chi NSNN chưa đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức chưa được khắc phục triệt để. Giải ngân vốn đầu tư không đạt kế hoạch; quản lý, sử dụng vốn đầu tư chưa đúng quy định vẫn diễn ra; thu hồi vốn tạm ứng còn chậm. Việc thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế để giảm chi thường xuyên còn chậm, cơ cấu chi thường xuyên chưa bảo đảm mục tiêu đặt ra. Chi chuyển nguồn NSNN và kết dư ngân sách địa phương lớn, có xu hướng gia tăng, giảm hiệu quả sử dụng ngân sách.

Về bội chi NSNN là 153.110 tỷ đồng, bằng 2,8% GDP, giảm 50.889 tỷ đồng (0,9% GDP) so với dự toán Quốc hội quyết định, thể hiện sự nỗ lực trong công tác điều hành của Chính phủ. Tuy nhiên, bội chi giảm chủ yếu là do giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn vay chậm, không thực sự là do tiết kiệm chi để giảm vay.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách kiến nghị Quốc hội chấp thuận, quyết định, phân bổ chi tiết cho 33 bộ, ngành khoản tăng thu vốn viện trợ không hoàn lại 5.370.580 triệu đồng và cho phép quyết toán NSNN năm 2018 theo quy định. Điều chỉnh giảm dự toán chi thường xuyên, tăng dự toán chi đầu tư phát triển của Bộ Tài chính 1.991.061 triệu đồng. Cho phép quyết toán NSNN năm 2018 khoản chi đầu tư của các Chương trình mục tiêu nằm ngoài đối tượng, phạm vi của các Chương trình mục tiêu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (số đã giao kế hoạch 790 tỷ đồng).  Cho phép quyết toán NSNN năm 2018 theo các phụ lục đính kèm Báo cáo quyết toán NSNN năm 2018 của Chính phủ.

Sau khi Quốc hội quyết định các nội dung trên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất với Kiểm toán nhà nước và Chính phủ trình Quốc hội phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2018 như sau: tổng số thu cân đối NSNN là 1.880.029.177 triệu đồng (bao gồm cả số thu chuyển nguồn năm 2017 sang năm 2018, thu kết dư NSĐP năm 2017, thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật NSNN); Tổng số chi cân đối NSNN là 1.869.791.887 triệu đồng (bao gồm cả số chi chuyển nguồn từ năm 2018 sang năm 2019); Bội chi NSNN là 153.110.403 triệu đồng, bằng 2,8% GDP (không bao gồm kết dư NSĐP); nguồn bù đắp bội chi NSTW gồm: vay trong nước 110.689.303 triệu đồng; vay ngoài nước 42.421.100 triệu đồng. Tổng mức vay của NSNN để bù đắp bội chi và trả nợ gốc là 284.806.197 triệu đồng.