Cụ thể hóa sâu sắc hơn nội dung liên quan đến bình đẳng giới

Bảo đảm quyền được tiếp cập dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS

Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS do quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trình bày cho biết, sau khi Luật Phòng, chống HIV/AIDS năm 2006 được ban hành, tình hình nhiễm HIV tại Việt Nam đã giảm; hệ thống tổ chức, mạng lưới người làm công tác phòng, chống HIV/AIDS từ trung ương đến xã, phường đã được thiết lập và kiện toàn… Tuy nhiên, các kết quả này cần được nâng cao và phát huy hơn nữa thì mới đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Bên cạnh đó, một số quy định của pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS không còn phù hợp với điều kiện thực tiễn; quy định liên quan đến đối tượng được thông báo kết quả xét nghiệm HIV, đối tượng được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV còn thiếu và bất cập gây ảnh hưởng đến quá trình thực hiện… Do đó, Luật hiện hành cần sớm được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính đồng bộ cũng như nâng cao hiệu quả thực hiện Luật.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS gồm 3 điều. Theo đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS, bao gồm 14 điều khoản của Luật năm 2006; Điều 2 bãi bỏ Điều 42 của Luật năm 2006 về “Áp dụng pháp luật hình sự, tố tụng hình sự, xử lý vi phạm hành chính đối với người bị xử lý hình sự, hành chính mà bị bệnh AIDS giai đoạn cuối.”; Điều 3 hiệu lực thi hành. Về cơ bản, dự thảo Luật này dựa trên hai chính sách, đó là tăng cường tiếp cận thông tin người nhiễm HIV và bảo đảm quyền được tiếp cập dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS của mọi đối tượng.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS do Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống HIV/AIDS; đồng thời, nhất trí với phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống HIV/AIDS trong tình hình mới.

Về tính hợp hiến, dự thảo Luật cơ bản phù hợp với tinh thần của Hiến pháp 2013 và góp phần cụ thể hóa Điều 38 của Hiến pháp 2013, đó là “mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh”. Tuy nhiên, một số quy định của dự án Luật có liên quan đến quyền bảo vệ bí mật cá nhân, nguyên tắc bảo đảm, hạn chế quyền con người nên Ủy ban đề nghị, Chính phủ và Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu rà soát để bảo đảm dự án Luật phù hợp tinh thần của Điều 14, Hiến pháp 2013.  

Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất

Đa số Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS; cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung dự án Luật nhằm thể chế quan điểm, chủ trương Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25.10.2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, trong đó có mục tiêu “cơ bản chấm dứt dịch bệnh AIDS” vào năm 2030 và giải pháp “tăng cường nguồn lực trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS…”. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung có liên quan đến một số luật hiện hành và dự án luật đang được tiến hành sửa đổi, bổ sung như: Luật Phòng, chống ma túy; Luật Xử lý vi phạm hành chính, hay Bộ luật Hình sự năm 2015 trong đó quy định xử lý việc cố ý lây truyền HIV/AIDS. Do đó, đề nghị Chính phủ và Ban soạn thảo quan tâm, tiếp tục rà soát để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Về bình đẳng giới trong dự án Luật, Ban soạn thảo đã tuân thủ các quy định về trình tự, thủ tục lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong quá trình xây dựng dự án Luật. Tuy nhiên, báo cáo chủ yếu mới nêu vấn đề giới mà chưa có số liệu cụ thể để minh họa; việc giải quyết các vấn đề giới cũng chưa được cụ thể hóa được trong các quy định của dự thảo Luật trong khi đây là dự án Luật có nhiều nội dung liên quan đến vấn đề bình đẳng giới. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị, cần làm sâu sắc hơn nội dung này.