Cú xoay chuyển đột ngột

Quyết định sau cơn địa chấn

Còn nhớ, cuối năm 2018, bà Annegret Kramp-Karrenbauer, 57 tuổi, đã giành chiến thắng trong cuộc đua trở thành người kế nhiệm bà Merkel với tư cách là lãnh đạo CDU và được xem là ứng cử viên tiềm năng của chiếc ghế Thủ tướng Đức. Dường như thông báo bất ngờ của bà có liên quan đến việc một bộ phận của CDU ở Đông Đức đã hợp tác với đảng có xu hướng cực hữu Alternative für Deutschland - Sự lựa chọn của nước Đức (AfD) trong cuộc bầu cử địa phương. Thực tế, trong lịch sử chính trị của Đức thời hậu chiến, bắt tay với phe cực hữu là điều cấm kỵ đối với các đảng truyền thống.

Tuần qua, CDU và AfD cùng bỏ phiếu cho một ứng cử viên trong cuộc bầu Thủ hiến ở bang Thuringen đã tạo ra một cơn địa chấn “long trời, lở đất” trên chính trường Đức. Bởi nó có thể khiến nhiều người “đoán già, đoán non” về khả năng liên minh giữa phe cánh hữu ôn hòa với lực lượng cực hữu.

Bà Annegret Kramp-Karrenbauer dường như đã không có tiếng nói quan trọng kể từ khi chịu trách nhiệm lãnh đạo CDU vì không thể tạo nên một khối đoàn kết trong đảng. Mặc dù cho đến nay, bà đã trở thành cái tên nổi tiếng rộng rãi do được bà Merkel lựa chọn để bảo vệ di sản của mình. Với sự hỗ trợ quan trọng đó, nữ cựu lãnh đạo bang Saarland này đã vượt lên chiến thắng đối thủ có quan điểm bảo thủ hơn trong CDU là ông Friedrich Merz, người luôn muốn hỗ trợ nhiều hơn cho doanh nghiệp mà ít chú trọng đến các vấn đề môi trường và xã hội.

Sự sụp đổ của Annegret Kramp-Karrenbauer theo sau cuộc bỏ phiếu ở bang Thuringen được ông Norbert Walter-Borjans, đồng lãnh đạo của đảng Dân chủ xã hội, đánh giá là “rất đáng lo ngại”. Đảng Dân chủ xã hội, vốn là đối tác trong liên minh cầm quyền của Thủ tướng Merkel, cũng đang tìm kiếm một ứng cử viên để lãnh đạo chiến dịch bầu cử quốc gia tiếp theo. Norbert cho rằng, khả năng lãnh đạo còn sai sót của bà Kramp-Karrenbauer đã tạo không gian cho các lực lượng cánh hữu trong đảng gây ra cuộc khủng hoảng cấp tính trong CDU.

Bà Annegret Kramp-Karrenbauer trong cuộc họp với các đảng viên CDU mới đây cho biết, một lý do khiến bà quyết định từ chức là mối quan hệ không rõ ràng giữa một bộ phận của CDU với AfD và đảng Cánh tả chống chủ nghĩa tư bản. Tại cuộc họp báo ở Berlin, bà nhấn mạnh quan điểm của mình là CDU phải hoàn toàn phản đối bất kỳ sự hợp tác nào với hai đảng trên.

Bà Merkel trực tiếp dẫn dắt cuộc đua

Trước những diễn biến khó lường trong đảng, Thủ tướng Angela Merkel cho biết, bà dự định sẽ đóng vai trò trực tiếp trong việc lựa chọn người kế vị tiềm năng sắp tới của mình. Bà đồng thời thông báo sẽ vẫn hợp tác tốt với bà Annegret Kramp-Karrenbauer. Thủ tướng Đức đương nhiệm yêu cầu Chủ tịch CDU, người đang là Bộ trưởng Quốc phòng giữ nguyên vị trí trong Nội các. Bà Kramp-Karrenbauer đã đảm nhiệm chức vụ trên hồi tháng 7 năm ngoái sau khi nó bị bỏ trống vì người tiền nhiệm Ursula von der Leyen, được bổ nhiệm làm Chủ tịch Ủy ban châu Âu

Phát biểu trước các phóng viên, bà Merkel bày tỏ sự tôn trọng đối với quyết định từ chức của bà Annegret cho dù cảm thấy thực sự rất tiếc. Theo nữ Thủ tướng, đây không phải quyết định dễ dàng, và bà luôn biết ơn bà Annegret Kramp-Karrenbauer vì sẵn sàng sát cánh trong quá trình chọn ứng cử viên mới cho chức Thủ tướng và cũng là Chủ tịch CDU sắp tới. Được biết, bà Kramp-Karrenbauer đang lên kế hoạch tổ chức quá trình lựa chọn vào mùa hè này và sẽ từ chức một khi quyết định được đưa ra. Sau đó, định hướng mới của CDU sẽ được chứng thực tại Hội nghị của đảng vào tháng 12 năm nay.

Có vẻ sắp tới, bà Merkel sẽ nhắm tới những ứng cử viên có chủ trương ôn hòa hơn khi cuộc đua người đứng đầu CDU nóng lên trước lúc bà dự định từ chức vào năm tới. Người lãnh đạo mới sẽ phải giải quyết các vấn đề nan giải liên quan đến sự trở lại của chính trị cực hữu ở Đông Đức. Nhiều cử tri ở khu vực này đã quay sang ủng hộ AfD vì họ cảm thấy bị bỏ lại phía sau bất chấp việc Đức đạt được tăng trưởng kinh tế cao nhiều năm. Hơn nữa, họ còn tỏ ra phẫn nộ khi chính quyền Berlin tỏ ra rất hào phóng trong chính sách đối với người tị nạn. Vì vậy, mặc dù biết quan điểm chính thức của CDU là không hợp tác với AfD ở bất kỳ cấp nào, nhưng các thành viên địa phương đã đặt câu hỏi điều đó có còn thực tế hay không.

Sự rút lui của bà Annegret Kramp-Karrenbauer đang mở đường cho các nhân vật khác tiến lên để lãnh đạo đảng được coi là mạnh nhất nước Đức. Các ứng cử viên tiềm năng có thể kể đến là Phó Chủ tịch CDU Armin Laschet, vốn là lãnh đạo có khả năng kết nối tốt của bang North Rhine-Westphalia; Bộ trưởng Y tế tương lai Jens Spahn, 39 tuổi; cựu đối thủ của bà Merkel là ông Friedrich Merz, 64 tuổi và ông Markus Soeder - lãnh đạo CSU Bavari, vốn là đảng “chị em” với CDU. Với việc bà Merkel sẽ là người trực tiếp kéo dây quá trình chọn ứng cử viên, nhiều khả năng ông Laschet, người có quan điểm trung dung, ôn hòa hơn những ứng cử viên khác sẽ có nhiều lợi thế.

Một số nhà phân tích đã đặt câu hỏi lớn là điều gì sẽ xảy ra một khi người kế nhiệm tiềm năng mới được lựa chọn? Với những gì đã diễn ra với bà Kramp-Karrenbauer, có vẻ như người kế nhiệm sẽ không chấp nhận công việc lãnh đạo của đảng mà không phải Thủ tướng. Nhiều người cho rằng, chính sự tách bạch giữa vị trí Thủ tướng và Chủ tịch đảng hiện nay đã làm suy yếu CDU. Nếu như vậy, nói theo cách khác, bà Merkel có thể phải ra đi trước một năm so với kế hoạch của mình.