Bạn đọc viết:

Đánh giá rủi ro khi xác nhận xuất xứ hàng hóa

- Thứ Năm, 06/08/2020, 05:39 - Chia sẻ
Tiêu chí xuất xứ đặt trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do (FTA) giúp xác định chính xác hàng hóa nào sẽ được hưởng ưu đãi và hàng hóa nào không được hưởng. Bởi vậy, bảo đảm xuất xứ hàng hóa là việc rất quan trọng, tuy nhiên hiện tình trạng giả mạo "made in Vietnam" đang có chiều hướng gia tăng, đáng quan tâm là có sự tiếp tay của chính quyền cơ sở.

Vụ việc điển hình gần đây nhất đang được Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan xác minh đối với 1 công ty có địa chỉ tại Bắc Giang liên quan đến vi phạm đề nghị cấp xuất xứ hàng hóa. Theo xác minh ban đầu, trong thời gian từ đầu năm 2017 đến hết tháng 10.2019, công ty này đã xuất khẩu gần 24.000m3 gỗ dán xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Để có thể xuất khẩu ra nước ngoài, công ty đã đề nghị cấp C/O (xuất xứ hàng hóa) Form B tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho 22 lô hàng xuất khẩu. Trong đó, công ty khai báo nguyên liệu sản xuất ván ép được thu mua từ một số chủ rừng; việc thu mua có các bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ và hợp đồng mua bán gỗ.

Tuy nhiên, kết quả xác minh của Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cho thấy, hợp đồng mua gỗ nguyên liệu giữa công ty với chủ rừng là không có thực; tuy nhiên công ty đã "khống" các hợp đồng mua bán này để hợp thức hóa đầu vào trong hồ sơ xin cấp C/O. Quá trình này, có sự tiếp tay của UBND cấp xã khi thực hiện chưa đúng các quy định trong quản lý xác nhận nguồn gốc lâm sản; cán bộ lâm nghiệp xã tạo lập và ký hộ tên người dân trong các đơn đề nghị cấp phép khai thác.

Cũng theo thống kê của cơ quan hải quan, thời gian gần đây cơ quan này đã thực hiện kiểm tra, xác minh 76 vụ việc, phát hiện 29 vụ việc vi phạm về xuất xứ hàng xuất khẩu; phối hợp với Bộ Công an điều tra 1 vụ việc có dấu hiệu làm giả giấy chứng nhận xuất xứ. Từ đó, đã kiến nghị Bộ Công thương; Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam thu hồi hàng trăm C/O không đáp ứng tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa, để được công nhận hàng hóa có xuất xứ Việt Nam của 9 doanh nghiệp.

Qua công tác kiểm tra cho thấy, sai phạm chủ yếu xảy ra trong các nhóm hàng, ngành hàng như xe đạp; pin năng lượng mặt trời; đồ gỗ nội thất; tơ tằm; thủy sản. Theo đó, các doanh nghiệp thường thu mua gom nguyên liệu, linh kiện từ nhiều nơi, trong đó có cả từ nước ngoài, không đủ hàm lượng gắn mác "made in Vietnam", nhưng vẫn được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu.

Trước thực tế này, Tổng cục Hải quan đã đề nghị Bộ Tài chính kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tăng cường quản lý, ngăn chặn tình trạng xác nhận khống nguyên liệu đầu vào cấu thành sản phẩm xuất khẩu nhằm ngăn chặn việc gian lận xuất xứ... Đây là những việc cần làm sớm bởi nhiều FTA đã có hiệu lực, nhất là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU rất chú trọng vào các điều kiện xuất xứ hàng hóa.

Từ công tác kiểm tra, đánh giá xuất xứ hàng hóa cho thấy, các bộ, ngành liên quan cần chú trọng đánh giá rủi ro, xác minh cơ sở sản xuất của doanh nghiệp khi có nghi vấn về gian lận xuất xứ trước khi cấp giấy chứng nhận xuất xứ và có giải pháp đối với sự tiếp tay của chính quyền cơ sở trong việc hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa.

Đình Khoa