Nhịp cầu
Trong mỗi giai đoạn, tỉnh Lào Cai luôn quan tâm đến việc thực hiện các dự án sắp xếp dân cư tập trung và xen ghép. Giai đoạn 2016 - 2020 và tính đến năm 2025, tỉnh Lào Cai quy hoạch 4.243 hộ để thực hiện sắp xếp dân cư. Nhiều dự án sắp xếp dân cư đã đem lại hiệu quả thiết thực. Điển hình như: Dự án sắp xếp dân cư thôn Tòng Sành, xã Cốc San, thành phố Lào Cai, sắp xếp chỗ ở ổn định cho 39 hộ chủ yếu là đồng bào Dao đỏ bị thiên tai có chỗ ở an toàn để ổn định cuộc sống; Dự án thôn Nậm Cọ, xã Khánh Yên Thượng, huyện Văn Bàn sắp xếp chỗ ở mới cho 48 hộ; Dự án thôn Nậm Chàm, xã Nậm Lúc, huyện Bắc Hà, sắp xếp chỗ ở mới cho 30 hộ…
Tuy nhiên, bên cạnh các dự án triển khai đồng bộ, bàn giao để hộ dân chuyển đến định cư có chỗ ở mới tốt hơn chỗ ở cũ, qua giám sát, Ban Dân tộc HĐND tỉnh Lào Cai nhận thấy vẫn còn những dự án thời gian thực hiện kéo dài, gây khó khăn cho người dân đến ở. Điển hình như: Dự án sắp xếp dân cư thôn Cầu Sum, xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng, thuộc dự án sắp xếp dân cư vùng thiên tai, nguy hiểm, đặc biệt khó khăn, được UBND tỉnh phê duyệt thực hiện từ năm 2015, với quy mô sắp xếp cho 35 hộ, trong đó 32 hộ chính thức và 3 hộ dự phòng; tổng mức đầu tư trên 16,7 tỷ đồng. Tháng 8.2018, đã bàn giao mặt bằng để di chuyển người dân đến ở, tuy nhiên, quá trình người dân đến ở một số hạng mục dự án chưa thực hiện được đồng bộ, đến giữa năm 2020 mới bàn giao hệ thống điện lưới quốc gia vì vậy mới có gần một nửa số hộ đến ở. So với kế hoạch dự án chậm tiến độ trên 3 năm.
Bên cạnh đó, một số dự án chọn địa điểm thực hiện chưa phù hợp, có địa hình dốc, xa khu dân cư khác nên chưa thu hút được người dân đến ở theo kế hoạch xây dựng… Hiện nay, trên địa bàn tỉnh vẫn còn có những khu dân cư đang nằm trong vùng có nguy cơ bị thiên tai, nguy hiểm trong mùa mưa bão cần tiếp tục được bố trí các dự án sắp xếp dân cư để di dân đến nơi an toàn. Tuy nhiên, nguồn vốn thực hiện các dự án sắp xếp dân cư tập trung chủ yếu phụ thuộc vào ngân sách trung ương bố trí, các địa phương không chủ động được nguồn vốn để thực hiện.
Kết quả giám sát của Ban Dân tộc HĐND tỉnh cho thấy, để các dự án sắp xếp dân cư tập trung thuộc dự án bố trí dân cư ra khỏi vùng thiên tai, nguy hiểm và dự án đi dân vùng biên giới được triển khai thực hiện đồng bộ, thu hút được nhân dân đến ở ổn định, lâu dài, các cơ quan chuyên môn được giao xây dựng kế hoạch cần đề xuất nguồn vốn thực hiện dứt điểm theo thời gian nhất định. Đặc biệt là các dự án di dân ra khỏi vùng thiên tai nguy hiểm cần được thực hiện trong thời gian ngắn nhất có thể để tạo điều kiện cho nhân dân đang ở trong vùng có nguy cơ cao bị thiên tai, nguy hiểm có chỗ ở mới an toàn, nhanh nhất.
Mặt khác, địa điểm thực hiện cần lựa chọn tại các nơi an toàn, không quá xa các khu dân cư khác và gắn với bố trí đất sản xuất để người dân sớm ổn định cuộc sống; việc thiết kế, thi công cần gắn với các tiêu chí xây dựng nông thôn mới hoặc đáp ứng chiến lược củng cố an ninh, quốc phòng nếu là sắp xếp dân cư biên giới, tạo điều kiện cho người dân đến ở ổn định lâu dài.
