Tham dự cuộc làm việc có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh; các thành viên Đoàn giám sát và đại diện cộng đồng doanh nghiệp.
Báo cáo với Đoàn giám sát, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cho biết, trong những năm qua, VCCI đã có nhiều hoạt động tích cực và hiệu quả nhằm tham mưu cho Đảng, Nhà nước về các chính sách, định hướng liên quan đến hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân cả nước; xúc tiến thương mại, đầu tư; tư vấn hỗ trợ, bảo vệ, nâng cao năng lực cho cộng đồng doanh nghiệp. VCCI cũng là đầu mối quan trọng trong thúc đẩy tiến trình hội nhập sâu rộng của Việt Nam với kinh tế khu vực và thế giới.
Về việc thực hiện các FTA mà Việt Nam là thành viên, theo báo cáo của VCCI, VCCI đã triển khai các nhóm hoạt động liên quan như: tham mưu, đóng góp ý kiến cho Đảng, Nhà nước các vấn đề pháp lý và chính sách kinh tế, nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hội nhập quốc tế; trực tiếp tham gia góp ý kiến với các đoàn đàm phán, ký kết FTA phù hợp với quy định của Nhà nước; đóng vai trò tích cực trong kết nối, thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài…
Nêu những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong thực thi các FTA, VCCI cho biết, nhận thức của doanh nghiệp về các FTA còn hạn chế, hầu hết các doanh nghiệp đều đã “nghe nói” tới các FTA nhưng tỷ lệ các doanh nghiệp hiểu biết sâu về các FTA hầu như rất thấp. Bên cạnh đó, phần lớn doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết đáp ứng các yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, trong đó có việc thực hiện các FTA. Theo điều tra của VCCI, hai yếu tố lớn nhất cản trở doanh nghiệp hưởng lợi từ FTA lần lượt là: tình trạng thiếu thông tin về cam kết và cách thức thực hiện; bất cập trong công tác tổ chức thực thi của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Từ thực tế này, VCCI kiến nghị, cùng với giám sát chuyên đề về việc thực hiện các FTA, Quốc hội cần yêu cầu Chính phủ báo cáo định kỳ về kết quả thực thi các FTA, so sánh với các dự báo đánh giá tại thời điểm phê chuẩn, kế hoạch tổng thể thực thi, nhận diện bất cập, nguyên nhân và các giải pháp xử lý. Quốc hội cần định kỳ rà soát các khung khổ pháp luật và kịp thời điều chỉnh chương trình lập pháp nhằm đáp ứng các yêu cầu thực hiện các FTA cho phù hợp.
Tại cuộc làm việc, đại diện các hiệp hội doanh nghiệp cũng nêu những khó khăn, thách thức trong quá trình tiếp cận các FTA như: chưa hiểu hết các đối tác mới trong một số FTA gần đây mà Việt Nam là thành viên, trong đó có Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Do 97% tổng số doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ; hạn chế về nguồn lực nên nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong phát triển nền tảng số... Nhiều quy định, cam kết trong FTA vô cùng phức tạp, khó hiểu nên phần lớn doanh nghiệp không thể tự tìm hiểu mà cần một cơ quan đầu mối hướng dẫn cụ thể việc tuân thủ các cam kết cũng như tận dụng ưu đãi của các FTA.
Các thành viên Đoàn giám sát đánh giá cao nỗ lực của VCCI trong việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật thúc đẩy việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và hội nhập kinh tế quốc tế; nghiên cứu, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật trong quá trình đàm phán, ký kết, thực hiện các FTA; phổ biến, tuyên truyền về các FTA mà Việt Nam là thành viên… Các thành viên Đoàn giám sát đề nghị, VCCI tiếp tục đóng vai trò tích cực trong tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong hoạch định chính sách liên quan đến cộng đồng doanh nghiệp; kết nối doanh nghiệp với các đầu mối, cơ quan nhà nước nhằm thực hiện các FTA; thúc đẩy liên kết doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.
Ghi nhận các kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp, Đoàn giám sát cho biết, điều quan tâm nhất là doanh nghiệp có nắm được thông tin về các FTA không và nắm được đến đâu. Tuy nhiên, qua thực tế giám sát, Đoàn nhận thấy, mặc dù các bộ, ngành đều rất cố gắng trong phổ biến, tuyên truyền về các FTA song số doanh nghiệp hiểu rõ về các FTA còn hạn chế. Đoàn giám sát đề nghị, các hiệp hội doanh nghiệp, ngành nghề cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu và phổ biến thông tin về các FTA cho doanh nghiệp; tích cực, chủ động đóng vai trò đầu mối thông tin cho các doanh nghiệp nhằm giúp doanh nghiệp về các FTA, giúp doanh nghiệp tận dụng được tối đa cơ hội mà các FTA mang lại.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
