Chính đảng trong Nghị viện

Kỷ luật đảng trong hoạt động nghị trường

- Thứ Sáu, 16/09/2011, 07:20 - Chia sẻ
Kỷ luật đảng trong hoạt động nghị trường được hiểu là việc các nghị sỹ phải bỏ phiếu theo chủ trương, lập trường của đảng mình đối với bất kỳ dự luật hay vấn đề nào được đưa ra Nghị viện.

Một cuộc bỏ phiếu tại Nghị viện Thổ Nhĩ Kỳ

Điều này đặc biệt rõ nét và quan trọng trong hệ thống các quốc gia theo chế độ đại nghị. Ở mô hình này một khi đảng chiếm đa số vẫn còn giữ được sự gắn kết thì đảng thiểu số sẽ không thể thắng thế, vì vậy, kỷ luật đảng luôn được nhấn mạnh và bắt buộc thi hành. Các nghị sỹ thuộc đảng của chính phủ nếu không bỏ phiếu ủng hộ cho đảng của mình có thể làm cho sự cầm quyền của đảng đó bị đổ vỡ và dẫn đến kết quả là cơ quan lập pháp bị giải thể. Các vị lãnh đạo đảng trong chế độ đại nghị sẽ coi các nghị sỹ nghị viện đó như một mối đe dọa và chắc chắn sẽ không đề cử để họ tranh cử trong cuộc bầu cử tiếp theo. Nhằm đảm bảo kỷ luật đảng, những quyết định quan trọng chỉ được đưa ra trong các cuộc họp của các nhóm đảng tham gia nghị viện, hơn là trong cuộc họp nghị viện.

Ở chính thể tổng thống và trong phần lớn các nước theo chính thể hỗn hợp, mối liên kết giữa người đứng đầu ngành hành pháp và ngành lập pháp thường lỏng lẻo hơn ở các nước theo chính thể đại nghị. Các nghị sỹ có thể được tự do hơn trong việc xác định, tìm hiểu nhu cầu của cử tri của mình (đặc biệt là ở những khu vực bầu cử chỉ có duy nhất một nghị sỹ); và các ủy ban – chứ không phải các cuộc họp của nhóm đảng – mới là nơi mà công việc hoạch định chính sách thực sự diễn ra. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đúng. Ví dụ như tại các quốc gia theo chế độ tổng thống ở châu Mỹ Latin, các lãnh đạo đảng lại đưa ra hầu hết các quyết định trong cuộc họp đảng, còn các ủy ban của nghị viện thường không mạnh.

Các đảng trong nghị viện khuyến khích đảng viên tuân thủ kỷ luật đảng bằng việc đưa ra hình phạt và khen thưởng; bằng việc thành lập và trao quyền cho ban kỷ luật đảng để buộc các đảng viên trung thành với các lợi ích của đảng. Lãnh đạo nghị viện trong các nước theo chính thể tổng thống và “lai” cũng có thể dựa vào kỷ luật đảng để trừng phạt các đảng viên nếu không bỏ phiếu theo đảng của mình. Tuy nhiên, hậu quả của việc không giữ kỷ luật đảng ở các nước theo chế độ nghị viện là nghiêm trọng nhất. Ở một số nghị viện, ban kỷ luật đảng cũng đóng vai trò trong việc lựa chọn đại diện của đảng tham gia vào các nhóm và các phái đoàn nghị viện quốc tế - như một phần thưởng dành cho các thành viên trung thành.

Vấn đề phổ biến và rất quan trọng đối với tất cả các nghị sỹ muốn tiếp tục ở lại nghị viện là được đảng tái đề cử trong lần bầu cử sau. Tại những nước mà các lãnh đạo đảng ở cấp quốc gia có quyền quyết định các ứng cử viên của đảng (như trong các nước theo thể thức bầu cử theo danh sách đảng mà theo đó số ghế của mỗi đảng trong nghị viện tỷ lệ với số phiếu mà đảng giành được và các đơn vị bầu cử có khoảng cách địa lý lớn), các nghị sỹ phải trông cậy đến sự ủng hộ từ các vị lãnh đạo này trước khi đến với cử tri. Còn trong hệ thống chính trị mà các quyết định tái đề cử chịu ảnh hưởng của chính quyền hoặc nhóm các nhà lãnh đạo địa phương, thì động cơ của các nghị sỹ lại theo hướng làm hài lòng người dân địa phương và xây dựng các tổ chức địa phương.

Hoài Thu