Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XIV:

Phải có “chung kết” cho doanh nghiệp

- Thứ Sáu, 01/11/2019, 19:45 - Chia sẻ
Đây là ý kiến được ĐBQH nêu ra khi thảo luận tại hội trường về việc cho lùi thời gian thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và khai thác tài nguyên nước trong Phiên họp chiều nay.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời, giải trình một số vấn đề ĐBQH nêu
Ảnh: Quang Khánh

Xem xét dấu hiệu của tham nhũng chính sách

Nhiều ĐBQH cho rằng, việc thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tài nguyên nước đã được quy định tại Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên nước là chính sách hết sức đúng đắn. Trong thời gian đầu thực thi hai luật này chưa thu được khoản tiền cấp quyền khai thác nêu trên là do khâu tổ chức thi hành. Trong đó, các ĐBQH Ngô Trung Thành (Đắk Lắk), Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu) chỉ rõ, do Chính phủ chưa kịp ban hành nghị định quy định chi tiết về phương pháp tính, mức thu cụ thể nên không thể tính toán thu khoản tiền này được. Tuy Chính phủ đã nêu rõ trách nhiệm của mình, các cơ quan được giao soạn thảo thẩm định cũng đã kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm. Song, ĐB Ngô Trung Thành lưu ý, không thể đặt vấn đề nguyên nhân khách quan khi mà Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Khoáng sản chậm ban hành 2 năm 6 tháng, Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Tài nguyên nước chậm ban hành 4 năm 8 tháng. ĐBQH đề nghị, Chính phủ chỉ đạo các cơ quan rút kinh nghiệm từ việc này để tránh xảy ra các trường hợp khác tương tự phát sinh, bảo đảm Luật ban hành được tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh và đầy đủ.


ĐBQH Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu)
Ảnh: Quang Khánh

Phân tích về những điểm chưa hợp lý trong lý giải của Chính phủ khi đưa ra đề xuất lùi thời hạn thu hai khoản tiền này, ĐB Tạ Văn Hạ cho rằng, để bảo đảm công bằng giữa các luật, giữa các lĩnh vực, giữa các doanh nghiệp, Chính phủ phải xem rõ có dấu hiệu tham nhũng, trục lợi chính sách ở đây không, phải có trách nhiệm. Theo ĐB Tạ Văn Hạ, ở đây không chỉ là vấn đề thực thi chính sách pháp luật, mà còn không thực hiện đúng tinh thần "thượng tôn pháp luật".

Điều chỉnh thời điểm có hiệu lực của quy định liên quan

Trước đề xuất này của Chính phủ, ĐBQH Nghiêm Vũ Khải (Hải Phòng) đặt vấn đề, ở đây trên thực tế là không thu khoản tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước kể từ thời điểm Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên nước có hiệu lực thi hành đến thời điểm 1.9.2017 (thời điểm Chính phủ đề xuất). Do vậy, việc quy định lùi thời gian thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và quyền khai thác tài nguyên nước là không chính xác, vì lùi không có nghĩa là không thu mà có thể thu sau. “Đây là vấn đề mới, chưa có tiền lệ, cần phân tích và đánh giá, cân nhắc kỹ, nên chăng để lại kỳ họp sau, Kỳ họp thứ Chín mới xem xét đưa vào nghị quyết của kỳ họp”, ĐB Nghiêm Vũ Khải đề nghị.


ĐBQH Nghiêm Vũ Khải (Hải Phòng)
Ảnh: Quang Khánh

ĐBQH Phan Thái Bình (Quảng Nam) cũng chỉ rõ, nếu không thể thu được nữa thì không nên lùi thời hạn thu. “Quy định lùi thời hạn thu có nghĩa hôm nay chúng ta chưa thu, ngày mai ta thu, hoặc năm nay chúng ta chưa thu, 10 năm sau chúng ta thu”. Vậy sẽ lùi thời hạn thu hai khoản tiền này đến bao giờ? Qua nghiên cứu quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, ĐB Phan Thái Bình chỉ rõ, QH có thể ban hành một nghị quyết quy định kéo dài hoặc rút ngắn thời hạn thi hành một số luật đã thông qua.

Để bảo đảm nguyên tắc khi luật có hiệu lực thi hành là phải thi hành, tránh để nghị định cao hơn luật, các ĐBQH Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng), Phan Thái Bình… đề nghị, tại Nghị quyết của QH cần quy định rõ lùi thời hạn có hiệu lực pháp luật của khoản 1 Điều 77 và khoản 3 Điều 88 của Luật Khoáng sản và lùi thời hạn có hiệu lực pháp luật của khoản 1 Điều 65 và khoản 2 Điều 37 của Luật Tài nguyên nước. Tức là, hiệu lực thi hành của Luật Khoáng sản năm 2010 và Luật Tài nguyên nước năm 2012 vẫn được giữ nguyên, chỉ có những điều liên quan đến hai khoản tiền này có thời hạn thi hành lùi lại như đề xuất của Chính phủ.

Sử dụng quyền tranh luận, ĐB Ngô Trung Thành lưu ý, QH không thể cho miễn hai khoản thu này theo thủ tục quy định của Luật Quản lý thuế, vì đối tượng này không thuộc đối tượng được miễn. Thực tế, việc miễn hai khoản thu trong trường hợp này có một phần lỗi của nhà nước, không ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện luật kịp thời nên không thể tổ chức thu được. ĐB Ngô Trung Thành cũng nhấn mạnh, tranh luận sẽ còn rất dài, ở khía cạnh nào nó cũng có cái hợp lý và cái không hợp lý, nhưng cũng phải chung kết cho doanh nghiệp. Đưa ra khẳng định rằng doanh nghiệp phải nộp hay không phải nộp khoản này, để họ còn thực hiện mục tiêu kinh doanh.

Theo Tờ trình của Chính phủ, có nhiều khó khăn khi triển khai thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản kể từ ngày 1.7.2011 (ngày có hiệu lực của Luật Khoáng sản năm 2010) đến ngày 20.1.2014 (ngày có hiệu lực của Nghị định số 203 của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản) và tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước kể từ ngày 1.1.2013 (ngày có hiệu lực của Luật Tài nguyên nước năm 2012) đến ngày 1.92017 (ngày có hiệu lực của Nghị định số 82 của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước). Do vậy, Chính phủ đề nghị QH cho phép lùi thời gian thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước và đưa vào Nghị quyết tại Kỳ họp thứ Tám này. Cụ thể, việc thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được thực hiện kểtừ ngày 1.1.2014; việc thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước được thực hiện kể từ ngày 1.9.2017.

Phương Thủy