Góp ý sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương

Quy định rõ thẩm quyền, phạm vi được ủy quyền

- Thứ Bảy, 08/06/2019, 07:42 - Chia sẻ
Liên quan đến vấn đề rất nhiều địa phương quan tâm khi sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương là thẩm quyền giải quyết các vấn đề phát sinh giữa 2 kỳ họp, theo nhiều đại biểu, cần quy định rõ thẩm quyền và có cơ chế ủy quyền cho Thường trực HĐND; đồng thời quy định rõ các nội dung, lĩnh vực, phạm vi được ủy quyền. Bên cạnh đó, cần giữ nguyên số lượng lãnh đạo các Ban HĐND chuyên trách như hiện nay. Trong đó, quy định 1 Trưởng ban và 1 Phó Trưởng ban của HĐND phải hoạt động chuyên trách.

Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang NGUYỄN VĂN SƠN: Quyền lực phải được kiểm soát chặt chẽ

Trong thực tiễn, các công việc thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa 2 kỳ họp nếu không được giải quyết kịp thời sẽ làm mất đi cơ hội đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, hoặc ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ của cơ quan nhà nước ở địa phương. Ví dụ như việc thu hồi đất thực hiện các công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; điều chỉnh, bổ sung các dự án, công trình trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm; quyết định các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện dự toán ngân sách địa phương...

Trong khi đó, việc tổ chức kỳ họp bất thường cũng có khó khăn nhất định như: Thời gian chuẩn bị, tổ chức cho kỳ họp tối thiểu cũng phải cần 15 ngày (trong đó có 7 ngày là thời gian từ khi triệu tập kỳ họp đến khi kỳ họp diễn ra theo quy định của Luật, 8 ngày còn lại là thực hiện các công việc chuẩn bị khác theo quy trình). Về kinh phí, các vấn đề không phát sinh cùng một lúc nên phải tổ chức nhiều kỳ họp bất thường; càng nhiều vấn đề phát sinh thì càng phải tổ chức nhiều kỳ họp bất thường; kinh phí sẽ tăng theo số lượng các kỳ họp; trong khi chúng ta đang thực hiện chủ trương tiết kiệm chi thường xuyên để tăng chi đầu tư và thông thường kinh phí hoạt động của HĐND đã được quyết nghị tại kỳ họp cuối năm trước, cần hết sức hạn chế việc bổ sung kinh phí phát sinh. Cùng với đó, cũng cần phải tính đến hiệu ứng của xã hội đối với việc HĐND tổ chức quá nhiều kỳ họp trong năm, nhất là những kỳ họp bất thường mà nội dung không phải là vấn đề lớn, quan trọng...

Khắc phục việc này, trong nhiệm kỳ 2016 - 2021, HĐND một số tỉnh đã ban hành Quy chế hoạt động, trong đó có nội dung ủy quyền cho Thường trực HĐND giải quyết một số việc cụ thể thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa 2 kỳ họp và báo cáo HĐND tại kỳ họp gần nhất. Theo cách thức này, thời gian giải quyết chỉ mất 1 hoặc 2 ngày, hiệu quả tăng lên, được đại biểu HĐND và cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp đồng thuận cao.

Vì vậy, khi sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương, cần quy định rõ thẩm quyền của Thường trực HĐND với tư cách là cơ quan Thường trực của HĐND. Luật cũng nên quy định HĐND có thể ủy quyền cho Thường trực HĐND thực hiện một số việc thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa 2 kỳ họp và giao UBTVQH hướng dẫn cụ thể vấn đề này bằng một văn bản quy phạm pháp luật phù hợp.

Thực tế, cả về lý luận và thực tiễn đã chỉ ra rằng, quyền lực của cơ quan hành pháp địa phương cần phải được kiểm soát chặt chẽ bởi quyền lực của HĐND địa phương. Thực sự hiện nay, HĐND, các đại biểu HĐND chưa làm thật tốt nhiệm vụ của mình với vai trò cơ quan giám sát, kiểm soát quyền lực ở địa phương. Do quá ít đại biểu chuyên trách (thường thì cấp tỉnh có 9 - 11 đại biểu, cấp huyện có 4 - 5 đại biểu). Vì vậy, hoạt động của HĐND có nơi, có lúc rơi vào hình thức, chiếu lệ, đây là một nguyên nhân quan trọng dẫn tới thiếu nghiêm minh, kém hiệu quả trong kỷ cương, trong hành động của hệ thống chính quyền. Do vậy, việc giảm một Phó Chủ tịch HĐND và một Phó Trưởng ban của HĐND là không thực tiễn.

Khi sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, nên giữ nguyên cơ cấu tổ chức của Thường trực HĐND, số lượng Phó Chủ tịch HĐND và lãnh đạo các Ban của HĐND như hiện nay. Mặc khác, cần cơ cấu hợp lý số lượng đại biểu HĐND các cấp theo hướng tinh gọn, giảm mạnh số lượng đại biểu HĐND các cấp đi đôi với tăng tỷ lệ đại biểu chuyên trách, giảm số lượng đại biểu kiêm nhiệm. Việc này vừa tạo điều kiện để đại biểu HĐND toàn tâm, toàn ý thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu; vừa là giải pháp khắc phục có hiệu quả tình trạng e ngại, nể nang trong thực hiện chức năng giám sát, đặc biệt là giám sát tại kỳ họp thông qua hoạt động chất vấn và xem xét việc trả lời chất vấn.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Bắc Giang BÙI VĂN HẠNH: Cần quy định cụ thể thẩm quyền của Thường trực HĐND

Thực tế cho thấy, các vấn đề phát sinh giữa 2 kỳ họp HĐND tỉnh rất nhiều nhưng quy trình, thủ tục xem xét, giải quyết chưa được quy định. Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định “Phiên họp Thường trực HĐND là hình thức hoạt động chủ yếu của Thường trực HĐND. Tại phiên họp, Thường trực HĐND thảo luận và quyết định những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của pháp luật”, song những vấn đề gì mà Thường trực HĐND tỉnh được quyết định giữa 2 kỳ họp cũng chưa có quy định và chưa có hướng dẫn cụ thể (chủ yếu nằm rải rác trong các luật chuyên ngành). Điều đó gây khó khăn và lúng túng cho các địa phương trong quá trình thực hiện Luật.

Đối với các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND, vừa qua UBTVQH đã ban hành Nghị quyết  số 629/2019/UBTVQH14 ngày 30.1.2019 (có hiệu lực từ 15.32019) hướng dẫn một số hoạt động của HĐND quy định: “Đối với các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND có tính cấp bách, cần quyết định ngay, phát sinh giữa 2 kỳ họp thường lệ của HĐND thì Thường trực HĐND tự mình hoặc theo yêu cầu của Chủ tịch UBND cùng cấp hoặc ít nhất một phần ba tổng số đại biểu HĐND quyết định triệu tập kỳ họp bất thường của HĐND để xem xét, quyết định…”. Quy định này tuy mới, song đã thể hiện sự bất cập, khó khăn khi thực hiện. Thực tế cho thấy, việc phát sinh giữa 2 kỳ họp rất nhiều, đa số là các nhiệm vụ có tính cấp bách, cần giải quyết ngay lại được quy định trong rất nhiều luật chuyên ngành. Trong khi đó, việc tổ chức các kỳ họp HĐND phải tuân thủ đầy đủ các quy trình, trình tự theo luật định (triệu tập kỳ họp thường lệ trước 20 ngày; kỳ họp bất thường trước 7 ngày); đối với các nội dung trình kỳ họp bất thường cũng phải khảo sát, thẩm tra… Như vậy, khó bảo đảm được tính cấp bách và cần giải quyết ngay, hơn nữa HĐND cũng cần hạn chế việc tổ chức họp bất thường.

Do đó, để nội dung phát sinh được giải quyết bảo đảm hợp pháp, phù hợp với tình hình thực tế, Luật cần quy định cụ thể những nội dung thuộc thẩm quyền của Thường trực HĐND; quy định rõ quy trình, trình tự, thủ tục xem xét giải quyết. Đối với các nội dung thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa 2 kỳ họp, cần có cơ chế ủy quyền cho Thường trực HĐND xem xét, giải quyết và báo cáo HĐND tại kỳ họp gần nhất (quy định rõ các nội dung, các lĩnh vực, phạm vi được ủy quyền). Quy định như vậy sẽ tạo sự đồng bộ khi thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương trong cả nước, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động chấp hành, điều hành của UBND, phục vụ tốt hơn cho thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội của địa phương và tránh sự lạm quyền của Thường trực HĐND cũng như bảo đảm tính thực quyền của HĐND và các cơ quan của HĐND.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Cao Bằng ĐÀM VIẾT HÀ: Trưởng ban và 1 Phó Trưởng ban của HĐND phải hoạt động chuyên trách

Giải quyết các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND tỉnh là nhiệm vụ rất quan trọng thường xuyên của Thường trực HĐND tỉnh. Thực hiện tốt công tác này sẽ giải quyết kịp thời những vấn đề quan trọng liên quan đến nhiệm vụ phát triển của địa phương phát sinh giữa hai kỳ họp; tạo điều kiện thuận lợi và giúp cho công tác chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh thông suốt, kịp thời, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Thực tế, việc tăng số lượng kỳ họp HĐND nhiều hơn sẽ là sự cản trở về thủ tục để chính quyền địa phương kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND. Chỉ cần đánh giá hiệu quả hoạt động của Thường trực HĐND từ khi Thường trực HĐND được tăng lên cả về số lượng và thành phần theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, thay vì bàn về câu chuyện ủy quyền giữa HĐND với Thường trực HĐND, cần xem xét, sửa đổi theo hướng Thường trực HĐND có quyền/nhiệm vụ phối hợp với UBND để giải quyết các vấn đề phát sinh giữa các kỳ họp HĐND. Sau đó, báo cáo kết quả giải quyết tại kỳ họp HĐND và giải trình khi có yêu cầu của HĐND.

Bên cạnh đó, Điều 104 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định Thường trực HĐND có 10 nhiệm vụ là: Chuẩn bị kỳ họp HĐND; đôn đốc, kiểm tra thực hiện các nghị quyết của HĐND; giám sát; chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của các Ban của HĐND; giữ mối liên hệ với đại biểu HĐND; yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân giải trình các vấn đề liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND; tổ chức để đại biểu HĐND tiếp công dân, đôn đốc, kiểm tra và xem xét tình hình giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân; phê chuẩn danh sách Ủy viên các Ban của HĐND; quyết định việc đưa ra HĐND hoặc đưa ra cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND; báo cáo về hoạt động của HĐND; giữ mối liên hệ và phối hợp công tác với Ban thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp…

Với khối lượng công việc nêu trên, cần giữ nguyên số lượng lãnh đạo các Ban HĐND hoạt động chuyên trách như hiện nay (mỗi Ban có 2 thành viên hoạt động chuyên trách). Trong đó, quy định 1 Trưởng ban và 1 Phó Trưởng ban của HĐND phải hoạt động chuyên trách. Thường trực HĐND nên để duy nhất 1 thành viên hoạt động kiêm nhiệm là Chủ tịch HĐND. Đồng thời, nên giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND xuống 1 người.

NGUYỄN ÁNH - DIỆP ANH - BÁCH HỢP thực hiện