Theo phản ánh của người dân xóm Cây Thổ, cứ mỗi khi có mưa lớn, bùn thải của mỏ than Minh Tiến lan tràn xuống khu vực sinh sống và canh tác của người dân, tình trạng này đã diễn ra đến lần thứ 3 nhưng vẫn chưa được giải quyết triệt để. Bà Long Thị Hoa (xóm Cây Thổ) cho biết, cứ mỗi lần có sự cố tràn bùn, Công ty Yên Phước cũng tiến hành thống kê thiệt hại và bồi thường theo sản lượng. Tuy nhiên, những mảnh ruộng của người dân khi đã bị bùn lấp thì khó khôi phục nguyên trạng. “Bình thường chúng tôi chỉ bón khoảng 50kg mỗi sào ruộng là đủ, nhưng bây giờ có bón phân gấp đôi thì lúa cũng không tốt được. Nông dân cả năm chỉ trông vào ruộng lúa, thế mà cứ chăm bón xong chờ đến ngày thu hoạch thì lại mất trắng thế này” - Bà Hoa bức xúc nói. Cùng chung nỗi niềm như bà Hoa, hàng chục gia đình ở xóm Cây Thổ với 3,5ha lúa đã bị hàng trăm mét khối đất đá, than bùn khỏa lấp hết chỉ sau một trận mưa lớn kéo dài vào đêm 28, rạng sáng ngày 29.5 vừa qua.
Không chỉ thiệt hại trên ruộng lúa, theo người dân nơi đây, nhiều gia đình có ao cá cũng bị bùn và chất thải khiến cá chết hàng loạt, nước trong ao chuyển màu đen đục. Những ao cá đó cho dù có khôi phục thì cũng khó có thể tiếp tục nuôi cá nữa. Sau trận mưa lớn, những con đường vào nhà dân bị khỏa lấp bởi lớp bùn dày đặc quánh, người dân chỉ còn cách đi ủng, đi bộ, xe máy không thể nào đi qua được. Chị Nguyễn Thị Nhàn (xóm Cây Thổ) bức xúc cho biết: “Sau trận mưa, khe nước mà chúng tôi dùng để dẫn nước tưới vào ruộng đã bị lấp hết. Từ khi có mỏ than hoạt động ở đây, chúng tôi không lúc nào hết lo lắng, chưa kể thiệt hại tài sản mà còn đe dọa tính mạng, nhất là các gia đình nằm ngay dưới chân bãi thải, không biết sẽ bị vùi lấp bất cứ lúc nào”.
Được biết, ngay sau khi sự việc xảy ra, huyện Đại Từ và xã Na Mao đã phối hợp với Công ty Cổ phần Yên Phước tiến hành kiểm đếm sơ bộ diện tích lúa, hoa màu, cơ sở vật chất bị thiệt hại, trên cơ sở đó đề nghị Công ty này bồi thường và khắc phục thiệt hại cho người dân. Tuy nhiên, đó vẫn chỉ là những giải pháp tạm thời, người dân không thể cứ trồng hoa màu rồi chờ bồi thường của doanh nghiệp này được.
Trao đổi về vấn đề này, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đại Từ Chu Tất Lợi cho biết, khu vực bãi thải của mỏ than Minh Tiến hàng năm đều có thanh tra, kiểm tra, quá trình xây dựng bãi thải cũng được thực hiện theo hồ sơ thiết kế. Tuy nhiên, Công ty Cổ phần Yên Phước tiến hành khai thác than khi chưa bảo đảm các điều kiện về an toàn cũng như chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất cũng như đe dọa tính mạng của người dân. Tới đây, huyện cũng sẽ chỉ đạo khắc phục ngay các vị trí có nguy cơ bị sạt lở cũng như có giải pháp lâu dài để bảo đảm cho việc an toàn bãi thải.
Được biết, năm 2018 và tháng 4.2019, Sở Công thương, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên đã kiểm tra, yêu cầu phải hoàn thiện kè chắn đất, đá thải, các công trình bảo vệ môi trường, nhưng đơn vị khai thác mỏ than Minh Tiến chưa nghiêm túc thực hiện nên xảy ra sự cố. Do đó, các cơ quan chức năng cần rà soát, đánh giá lại các công trình bảo vệ môi trường của mỏ, yêu cầu đơn vị khai thác khẩn trương hoàn thiện, nếu không cần kiên quyết đình chỉ hoạt động để bảo vệ sản xuất của người dân.
