Trả lời cử tri, tại kỳ họp HĐND tỉnh mới đây, Sở Công thương cho biết: Trên cơ sở các khung chính sách quy định của Nhà nước, theo từng năm, HĐND tỉnh ban hành nghị quyết phê chuẩn về giá các loại đất trên địa bàn; UBND tỉnh đã ban hành quy định về chính sách hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn. Trong căn cứ pháp lý nêu trên, Nhà nước không quy định về việc lập phương án sinh kế cho người dân TĐC các dự án thủy điện.
Giám đốc Sở Công thương Lê Tiến Lam cho biết thêm: Thành Sơn, Hồi Xuân, Bá Thước 1 là các dự án thủy điện có vốn đầu tư trong nước, được phê duyệt chủ trương và triển khai thi công trong giai đoạn 2008 đến nay; phương án bồi thường, GPMB, di dân và TĐC của các dự án tuân thủ đầy đủ các quy định và bồi thường, hỗ trợ và TĐC tại thời điểm triển khai, được cấp có thẩm quyền phê duyệt; các dự án thủy điện Thành Sơn, Bá Thước 1 đã hoàn thành công tác bồi thường, GPMB, TĐC và nhiều hoạt động phúc lợi khác… Hàng năm, có hỗ trợ gạo cho người nghèo ở các xã vùng dự án. Riêng đối với thủy điện Hồi Xuân hiện đang thực hiện phương án bồi thường GPMB, TĐC theo quy định.
Liên quan đến chương trình sinh kế, đại diện UBND tỉnh lý giải: Đây là chính sách của nhà tài trợ Ngân hàng Thế giới (WB). Toàn tỉnh hiện chỉ áp dụng cho Dự án thủy điện Trung Sơn (vay vốn từ WB). Dự án Trung Sơn có khung chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ TĐC và phục hồi cuộc sống cho người bị ảnh hưởng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Văn bản số 442/TTg-KTN ngày 27.3.2009 và Chương trình TĐC, sinh kế và phát triển các nhóm dân tộc thiểu số do WB phê duyệt… Ngày 1.2.2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 06/2014/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 64/2014/QĐTTg ngày 18.11.2014 về chính sách đặc thù về di dân, TĐC các dự án thủy lợi, thủy điện. Trong đó, đã lồng ghép một số nội dung về sinh kế cho người dân TĐC các dự án thủy điện.
Thực tế từ năm 2017 đến nay, mặc dù chưa có quy định hay chính sách cụ thể về chương trình sinh kế, nhưng đối với các dự án thủy điện trong giai đoạn thực hiện đầu tư, Sở Công thương đã yêu cầu chủ đầu tư dự án lập phương án sinh kế cho người dân bị ảnh hưởng, xin ý kiến của người dân, chính quyền địa phương và được các ngành chức năng thẩm định như Dự án thủy điện bậc thang Sông Lò, thủy điện Xuân Khao... ‘‘Do đó, để người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án có chương trình sinh kế, UBND tỉnh cần chỉ đạo xây dựng, ban hành quy định cụ thể về chính sách phát triển sinh kế cho người dân bị ảnh hưởng khi thực hiện thu hồi đất để thực hiện các dự án nói chung và dự án thủy điện nói riêng trên địa bàn tỉnh’’, ông Lam đề xuất.
