Tránh cách hiểu không đúng
Theo Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, số người nghỉ hưu từ nay đến năm 2028 bình quân mỗi năm khoảng 100.000 người, nhưng từ nay đến năm 2028 chỉ có 9.000 người nghỉ hưu ở độ tuổi tăng dần theo từng tháng. Tức là không phải từ năm 2021, lao động nữ sẽ nghỉ hưu ở tuổi 60 và nam nghỉ hưu ở tuổi 62. Mà đến năm 2028, mới có người đàn ông đầu tiên nghỉ hưu ở tuổi 62, đến năm 2035 mới có người phụ nữ nghỉ hưu ở tuổi 60.
Hơn nữa, cần hiểu rõ tinh thần điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường, chứ không phải trong điều kiện nặng nhọc, độc hại. Với những lao động nặng nhọc, độc hại, suy giảm và ở vùng đặc biệt khó khăn, lại có cơ chế điều chỉnh tuổi nghỉ hưu phù hợp. Riêng với các ngành nghề nặng nhọc độc hại, người lao động được quyền nghỉ hưu trước 5 năm hoặc có thể dài hơn do các luật khác quy định.
|
| Chú trọng tuyên truyền về quy định tăng tuổi nghỉ hưu |
Nguồn: ITN |
Hiện nay, Chính phủ đang giao cho Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với tất cả ngành, địa phương rà soát lại toàn bộ 1.748 lĩnh vực công việc nặng nhọc, độc hại. Trên cơ sở đó, Bộ cùng với các cơ quan căn cứ vào các tiêu chí để thẩm định từng vị trí, chức danh nghề nghiệp, công việc thuộc diện nặng nhọc, độc hại. Những người làm công việc nặng nhọc, độc hại đương nhiên có quyền nghỉ hưu sớm hơn 5 năm. Nếu như nặng nhọc, độc hại cộng thêm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, thì người lao động có quyền nghỉ hưu sớm hơn tới 10 năm.
“Đương nhiên nghỉ hưu sớm hơn 5 - 10 năm thì kèm theo đó là chúng ta phải thiết kế toàn bộ các chính sách khác như chính sách về BHXH cũng như các chính sách trợ giúp khác, chứ không phải chỉ có Bộ luật Lao động này” - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.
Đối với những người có trình độ cao, làm quản lý thì có thể phải xem xét để điều chỉnh tuổi nghỉ hưu muộn hơn, như những nhà khoa học, giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ… để tận dụng chất xám, tài năng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, phải bảo đảm đủ các điều kiện như bản thân họ có muốn ở lại làm việc tiếp hay không, có đủ sức khỏe, đủ tiêu chuẩn để phục vụ tốt cho công việc hay không… Đáp ứng đủ các yêu cầu này mới có thể kéo dài tuổi nghỉ hưu và số lượng này cũng không nhiều. Đồng thời, cũng có một nguyên tắc nữa, đó là khi ở lại chỉ làm công tác chuyên môn, không giữ chức danh quản lý. Như vậy, sẽ không có chuyện ở lại kéo dài để “giữ ghế”, chiếm chỗ của lớp trẻ.
Thực tế đó, cần chú ý trong công tác tuyên truyền, để người dân rõ được thế nào là “trong điều kiện lao động bình thường”. Cũng như những ngành, nghề nào áp dụng quy định nghỉ hưu sớm.
Hướng tới sửa các quy định về BHXH
Có ý kiến cho rằng, hiện nay lao động trẻ đang dư thừa, tỷ lệ thất nghiệp ở người trẻ vẫn cao. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, lực lượng lao động Việt Nam hiện nay không còn ở đỉnh cao của thời kỳ dân số vàng. Bắt đầu từ năm 2021, Việt Nam đã chuyển từ thời kỳ dân số vàng sang giai đoạn già hóa dân số; từ năm 2035 - 2040, Việt Nam bắt đầu rơi vào giai đoạn dân số già tương đối lớn. Như vậy, chúng ta cần điều chỉnh cho tương lai, có tầm nhìn xa và hành động mau lẹ. Nếu đến năm 2035 - 2040 mới bắt đầu điều chỉnh thì sẽ phải gánh hậu quả rất lớn, thậm chí để lại gánh nặng cho thế hệ sau.
Mặt khác, một trong những mục đích khi điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là hướng tới bảo toàn, phát triển bền vững quỹ BHXH. Có những người lo lắng rằng, vì sợ vỡ quỹ nên mới phải điều chỉnh tuổi nghỉ hưu. Đây chỉ là tiến tới mục tiêu chứ không phải vì nguy cơ vỡ quỹ mà điều chỉnh tuổi nghỉ hưu.
Theo Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, đối với quỹ BHXH, đây là quỹ an sinh, quỹ lớn nhất của một quốc gia và quỹ này không bao giờ có khái niệm vỡ. Quỹ do Nhà nước bảo lãnh và Nhà nước có trách nhiệm với quỹ. Song, để bảo toàn phát triển quỹ, thì phải thực hiện trên cơ sở 3 nguyên tắc là những người tham gia BHXH đóng hưởng; bình đẳng chia sẻ; trên cơ sở có sự điều chỉnh phối hợp giữa thế hệ này với thế hệ sau. Hiện nay, quỹ BHXH kết dư tương đối lớn (trên 700.000 tỷ đồng) cộng thêm quỹ bảo hiểm thất nghiệp trên 70.000 tỷ đồng. Hiện nay, Nhà nước cũng như hội đồng quản lý quỹ đều phải tính toán phương án, cách thức để bảo toàn quỹ BHXH, nhưng đồng thời sử dụng vào những công việc hợp lý để phát triển quỹ theo nguyên tắc bảo toàn và phát triển quỹ.
Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH, BHXH Việt Nam Điều Bá Được cho rằng, trước hết cần nhận thức rằng, đây là quy định về “độ tuổi hưởng lương hưu” không phải “tuổi nghỉ hưu” để phân biệt với tuổi nghề và không đồng nhất tuổi nghề với tuổi hưởng lương hưu. Điều này hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế.
“BHXH Việt Nam thống nhất phương án tăng độ tuổi hưởng lương hưu đã nêu trong dự thảo. Ngoài quy định độ tuổi hưởng lương hưu, dự án Bộ luật cũng cần bổ sung quy định độ tuổi hưởng lương hưu xã hội cho phù hợp tương đồng (hiện nay đang quy định là 80 tuổi). Tuy nhiên, việc tăng độ tuổi hưởng lương hưu cơ bản, quy định độ tuổi hưởng lương hưu xã hội sẽ kéo theo phải sửa hàng loạt các quy định trong Luật BHXH như quy định giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu (hiện nay đang quy định từ đủ 20 năm); cách tính tỷ lệ hưởng, tính mức lương hưu theo nguyên tắc đóng, hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ, bền vững; điều chỉnh lương hưu; quy định hạn chế hưởng BHXH một lần; hạn chế nghỉ hưu trước tuổi…” - ông Điều Bá Được nhấn mạnh.
