Anh xích lại gần ASEAN

Tìm lối đi hậu Brexit

Bà Veerle Nouwens, nhà nghiên cứu cấp cao Chương trình Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tại Viện Dịch vụ Hoàng gia Liên hiệp Anh, nhận định việc Vương quốc Anh trở thành đối tác đối thoại của ASEAN sau nhiều thập kỷ khối này không kết nạp thành viên mới là rất quan trọng. Thực tế, Vương quốc Anh là quốc gia đầu tiên trong vòng 25 năm qua trở thành đối tác mới của ASEAN và là quốc gia châu Âu duy nhất đạt được thành tích này ngoài EU.

Thực tế, Anh đã và đang tìm kiếm vị thế mới cho mình như một phần của sự thay đổi chính sách hậu Brexit nhằm tập trung nhiều hơn vào các nền kinh tế tăng trưởng cao của châu Á và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, vốn được coi là thị trường tăng trưởng tương lai, đồng thời xa dần khỏi EU mà nước này đã rời đi vào năm 2020. Đây là một phần của tầm nhìn “Nước Anh toàn cầu” hậu Brexit.

Thông cáo chung của ASEAN nêu rõ: “Chúng tôi nhất trí trao cho Vương quốc Anh tư cách đối tác đối thoại của ASEAN xét về mối quan hệ song phương của Anh với ASEAN, cũng như sự hợp tác và gắn bó trong quá khứ với ASEAN khi nước này là thành viên của EU”. ASEAN trông đợi sau khi trở thành Đối tác đối thoại đầy đủ của ASEAN, Vương quốc Anh sẽ phát huy vai trò và thế mạnh của mình đưa quan hệ ASEAN - Vương quốc Anh phát triển thực chất, đóng góp cho hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.

ASEAN có quan hệ ngoại giao chặt chẽ và với nhiều cường quốc khác trên thế giới. Các đối tác đối thoại khác của ASEAN có thể kể đến Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nga, Australia và EU. ASEAN cũng được nhiều quốc gia coi là một trong những diễn đàn quan trọng để thảo luận về các vấn đề địa chính trị. Chẳng hạn, Mỹ coi liên minh 10 quốc gia Đông Nam Á là chìa khóa cho những nỗ lực chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở châu Á. Trong khi đó, London muốn tìm kiếm mối liên kết với Washington nên càng muốn tiến gần ASEAN.

Trở thành đối tác đối thoại giúp Anh tiếp cận ở mức độ cao với các hội nghị cấp cao của ASEAN. Anh sẽ được mời tham dự các cuộc họp thường niên của các Bộ trưởng Ngoại giao, Kinh tế, đồng thời hợp tác sâu sắc hơn về thương mại, đầu tư, biến đổi khí hậu, môi trường, khoa học và công nghệ, giáo dục, chống khủng bố... Thực tế, tư cách đối tác đối thoại với ASEAN chính là một trụ cột trong chính sách đối ngoại ba mũi nhọn của Anh tại khu vực, trong đó bao gồm việc củng cố quan hệ an ninh và thương mại. Theo Ngoại trưởng Anh Dominic Raab, mối quan hệ chặt chẽ hơn với các quốc gia ASEAN, với tổng GDP 3.200 tỷ USD, sẽ thúc đẩy tăng trưởng việc làm cho người Anh, cũng như tạo cơ hội mở rộng quy mô cho các công ty khởi nghiệp. Ông đồng thời nhấn mạnh, sự thịnh vượng và an ninh của Anh dựa vào mối quan hệ ngày càng sâu sắc với các khu vực bên ngoài phương Tây, trong đó Đông Nam Á là khu vực đặc biệt quan trọng. Bởi ASEAN có thể mang lại cho Anh cơ hội và giảm thiểu các mối đe dọa khi “ma trận rủi ro” toàn cầu phát triển trong những thập kỷ tới.

Ngoài ASEAN, Anh còn nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, hiệp định thương mại mà nước này luôn hy vọng sẽ mở ra nhiều thị trường mới cho hàng hóa và dịch vụ, đồng thời tăng cường các liên kết thương mại hiện có. Chưa hết, Anh đang lập kế hoạch kích thích giao thương với 70 nước đang phát triển.

Mối quan hệ bền vững từ lâu

Bước tiến triển quan trọng trong quan hệ giữa ASEAN và Anh hoàn toàn không phải là điều bất ngờ. Theo EAF, thực tế, Vương quốc Anh là đối tác thương mại lớn thứ 12 của ASEAN và là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ 6. Quan hệ kinh tế giữa hai bên đã và đang phát triển ngày càng sâu rộng với giao dịch thương mại và dịch vụ song phương đạt xấp xỉ 42 nghìn tỷ Bảng Anh trong thời gian hơn nửa thế kỷ qua. Từ năm 2019, Anh đã bắt đầu một sứ mệnh dành riêng cho ASEAN, chứng tỏ sức mạnh mềm của họ ở Đông Nam Á vượt trội như thế nào so với bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác. Hơn 40% công dân ASEAN sống ở châu Âu cư trú tại Vương quốc Anh và 67% công dân châu Âu tại ASEAN là người Anh.

Vương quốc Anh là điểm đến giáo dục châu Âu hấp dẫn nhất đối với công dân ASEAN. Danh tiếng và sức hấp dẫn của quốc gia này, dựa trên mối quan hệ lịch sử, ngoại giao và xã hội dân sự chặt chẽ với các quốc gia Đông Nam Á, đã thúc đẩy sự ủng hộ chung của ASEAN đối với việc trao quy chế đối tác đối thoại cho xứ sở sương mù.

Tầm nhìn “Nước Anh toàn cầu” tượng trưng cho mối quan tâm đặc biệt của London đối với việc tái tạo lại chính mình sau Brexi nhằm đảm nhận vai trò lớn hơn trên trường toàn cầu. Vì thế sự coi trọng của nước này đối với Đông Nam Á phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng về kinh tế và địa chính trị của khu vực cũng như nhiệm vụ của Vương quốc Anh nhằm phục hồi ảnh hưởng lịch sử của mình ở châu Á. Theo nhiều nhà phân tích, tương tác với Đông Nam Á và trở thành đối tác đối thoại của ASEAN là cơ hội tuyệt vời để London chứng minh khái niệm "Nước Anh toàn cầu" đó.