Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020 (Nghị định) đang bước vào giai đoạn “về đích” sau hơn 3 tháng tổ chức lấy ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học nhằm bảo đảm Nghị định khi được ban hành sẽ được thực thi thuận lợi, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, gần đây một số hiệp hội doanh nghiệp lại cho rằng một số quy định mới sẽ làm tăng gánh nặng, chi phí về môi trường cho doanh nghiệp.
Đoàn giám sát của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về thực hiện công tác bảo vệ môi trường tại khu công nghiệp Kỳ Anh, Hà Tĩnh
Giảm 18 thủ tục hành chính, tích hợp 7 loại giấy phép
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân cho biết, ngay sau khi Luật Bảo vệ môi trường được Quốc hội thông qua ngày 17.11.2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường được Chính phủ giao chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định và đăng tải lấy ý kiến rộng rãi trên cổng thông tin điện tử của Chính phủ và Bộ từ ngày 15.6. Theo đó, đã có nhiều buổi hội thảo được tổ chức và gần 300 ý kiến của các cơ quan bộ, ban ngành, tổ chức, cá nhân góp ý cho dự thảo Nghị định. Đặc biệt, ngày 30.8, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục tổ chức buổi làm việc với các doanh nghiệp về các nội dung được nhiều doanh nghiệp quan tâm trong Nghị định. Trên cơ sở đó, Ban soạn thảo tiếp tục tiếp thu, tổng hợp ý kiến bổ sung để hoàn thiện Dự thảo Nghị định. Như vậy, với cách tiếp cận này sẽ bảo đảm yếu tố kế thừa những quy định đã và đang được áp dụng phù hợp với thực tiễn, bãi bỏ những quy định không còn phù hợp, tháo gỡ những vướng mắc, bất cập; đồng thời thiết lập các quy định bảo đảm đầy đủ, chi tiết, khả thi, thực sự cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp”, ông Nhân khẳng định.
Cụ thể, về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực môi trường, đã giảm 18 TTHC so với quy định hiện hành (giảm 34%); tích hợp 7 loại giấy phép, xác nhận gồm: Giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT, Giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, Giấy phép xả khí thải công nghiệp, Giấy phép xử lý chất thải nguy hại, Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, Giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, Sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại vào 1 giấy phép môi trường. Như vậy, nếu như trước đây thay vì phải thực hiện nhiều giấy phép đơn lẻ thì theo Dự thảo Nghị định, doanh nghiệp chỉ cần thực hiện 1 thủ tục là đề nghị cấp giấy phép môi trường.
Về đối tượng đánh giá tác động môi trường (ĐTM), cấp giấy phép môi trường (GPMT): Một số hiệp hội, doanh nghiệp cho rằng trước đây, chỉ có các dự án gây ô nhiễm đến môi trường (nhóm I) mới phải làm ĐTM và xin GPMT, nhưng với quy định mới thì các dự án và nhà máy nhóm I và nhóm II kể cả đã hoạt động cũng phải làm ĐTM và xin GPMT là không có cơ sở. Bởi, Khoản 1 Điều 30 Luật Bảo vệ môi trường quy định đối tượng phải thực hiện ĐTM là dự án nhóm I và nhóm II có yếu tố nhạy cảm về môi trường như xả thải vào nguồn nước cấp sinh hoạt, đầu tư trong khu bảo tồn thiên nhiên, rừng, di tích lịch sử văn hóa….Đồng thời, Điều 39 cũng quy định rõ về đối tượng phải có GPMT. Vì thế, quy định về đối tượng phải thực hiện ĐTM và GPMT trong Dự thảo Nghị định là đúng quy định của pháp luật.
Về trình tự, thủ tục cấp GPMT: Dự thảo Nghị định mới (bản cập nhật đến ngày 16/9/2021 và gửi Bộ Tư pháp thẩm định) đã tiếp thu nhiều ý kiến của các hiệp hội, doanh nghiệp tại buổi làm việc ngày 30.8 theo hướng đơn giản hóa nhiều quy định về hồ sơ, trình tự đề nghị cấp GPMT như: chỉnh sửa nội dung báo cáo đề xuất cấp GPMT đơn giản hơn, phù hợp với từng đối tượng được cấp GPMT, trong đó chỉ yêu cầu các thông tin liên quan đến các công trình BVMT đã hoàn thành, kết quả thanh tra, kiểm tra, quan trắc môi trường...; bỏ trình tự về thông báo việc nộp phí thẩm định cấp GPMT; đơn giản hóa quy trình rà soát tính hợp lệ của hồ sơ theo hướng chỉ thực hiện 1 lần (theo Dự thảo cũ thì thực hiện 2 lần khi tiếp nhận hồ sơ và khi thành lập đoàn kiểm tra). Tương tự, về thành phần hồ sơ chỉ yêu cầu báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc tài liệu tương đương đối với dự án đầu tư không thuộc đối tượng thực hiện ĐTM (đối với dự án đã có báo cáo ĐTM hoặc cơ sở đang hoạt động thì không phải nộp bất cứ tài liệu gì ngoài văn bản đề nghị và báo cáo đề xuất cấp GPMT; đối với trường hợp điều chỉnh GPMT thì chỉ phải nộp văn bản đề xuất điều chỉnh).
Theo Quyết định số 2197 của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Dự thảo Nghị định gồm 13 chương 173 điều. Trong đó, ngoài các quy định về đối tượng điều chỉnh, phạm vi áp dụng còn có các quy định về bảo vệ môi trường nước, không khí đất, di sản thiên nhiên; Phân vùng môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường; Giấy phép môi trường, đăng ký môi trường; Bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ,đô thị, nông thôn và một số lĩnh vực; Quản lý chất thải; Trách nhiệm tái chế, xử lý sản phẩm, bao bì thải bỏ của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu; Quan trắc môi trường…
Rút ngắn 15 ngày được cấp giấy phép môi trường
Đặc biệt, quy trình cấp GPMT cũng được quy định đơn giản hóa theo tính chất của dự án, như trường hợp các dự án không có công trình xử lý chất thải phải vận hành thử nghiệm và trường hợp điều chỉnh GPMT thì được thực hiện trên môi trường điện tử thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trong thời gian không quá 15 ngày (rút ngắn 30 ngày đối với trường hợp thuộc thẩm quyền cấp GPMT của cấp bộ và 15 ngày đối với trường hợp thuộc thẩm quyền cấp GPMT của cấp tỉnh, cấp huyện so với thời hạn theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020); tăng cường thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo quy định của Chính phủ. Do đó, một số ý kiến cho rằng phần lớn doanh nghiệp phải trải qua 02 lần thẩm định và 2 lần kiểm tra thực địa (khi thẩm định ĐTM và khi thẩm định, cấp GPMT) là không phản ánh đúng nội dung của Luật Bảo vệ môi trường cũng như quy định chi tiết nội dung này trong Dự thảo Nghị định.
“Theo quy định tại Khoản 4, Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường 2020, trong trường hợp cần thiết cơ quan thẩm định báo cáo ĐTM mới tổ chức khảo sát thực tế khu vực dự kiến triển khai dự án để phục vụ công tác thẩm định ĐTM, đây không phải là hoạt động kiểm tra. Đối với việc cấp GPMT, Dự thảo Nghị định cũng chỉ quy định trong trường hợp cần thiết đối với các dự án thuộc nhóm I, nhóm II, cơ quan cấp GPMT mới thành lập đoàn kiểm tra”, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân khẳng định.
