“Con đẻ” của chủ nghĩa cá nhân
Đảng ta chỉ rõ: "... Khi nào xa rời bản chất giai cấp công nhân, bản chất cách mạng và niềm tin cộng sản thì khi đó mắc sai lầm, khuyết điểm, thậm chí dẫn đến sai lầm về đường lối" (6).
Và nếu không kịp thời sửa chữa, tới một mức nào đó, Đảng không còn là đại biểu trung thành cho lợi ích của nhân dân lao động và toàn thể dân tộc Việt Nam, Nhà nước XHCN bị biến chất không còn là Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân nữa, chế độ XHCN bị thay đổi và nhân dân lao động bị tước bỏ quyền lực và các quyền dân chủ khác, trở thành người nô lệ và dân tộc bị lệ thuộc.
Các biểu hiện mới trên là "con đẻ" của chủ nghĩa cá nhân (dưới mọi hình thức), chủ nghĩa thực dụng, chủ nghĩa cơ hội và chủ nghĩa đầu hàng, với nhiều biến thể, nhất là trong điều kiện hiện nay. Đặc biệt, với âm mưu "diễn biến hòa bình" của kẻ thù, “tự diễn biến” trong nội bộ rất tinh vi, núp dưới nhiều chiêu bài, có thể làm “đảo lộn” tình hình rất nhanh chóng. Nhưng điều cần nhấn mạnh là, các biểu hiện đó được dung dưỡng bởi cơ sở kinh tế - xã hội của nền sản xuất nhỏ, tâm lý tiểu tư sản, di họa tư tưởng đạo đức phong kiến và tư sản còn khá dai dẳng. Đặc biệt trong bước chuyển sâu rộng và mạnh mẽ sang nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế với muôn mặt phức tạp, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống càng có cơ hội nảy nòi và lan rộng; trở thành “miếng đất sống” cho chủ nghĩa đầu hàng phát tác, chủ nghĩa cơ hội nảy nòi, với tốc độ “tự chuyển hóa” ngày càng khó tiên lượng.
Nhưng, có thể nói thực trạng trên cơ bản và trước hết bắt nguồn từ chỗ, các cán bộ, đảng viên này kém rèn luyện, tu dưỡng bản thân; thiếu bản lĩnh chính trị, bản lĩnh sống và lại bị chi phối bởi những tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập... nên họ trượt dài vào con đường suy thoái, biến chất. Trực tiếp nhất là, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức ở nhiều lúc, nhiều nơi bị coi nhẹ, thậm chí bị thả nổi; kỷ cương, kỷ luật trong Đảng chưa nghiêm; chưa có cơ chế kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt và triệt để đảng viên; công tác phát triển Đảng ở nhiều nơi bị "khúc xạ" đã mở lối cho các phần tử cơ hội, thậm chí cả những kẻ phản động chui vào Đảng; các nguyên tắc sinh hoạt đảng bị buông lỏng; chưa có cơ chế kiểm tra, giám sát hữu hiệu nhất đối với cán bộ, đảng viên.
Thực tiễn chứng minh, tất cả hoạt động không có nguyên tắc đều dẫn tới sự đổ vỡ. Hơn nữa, trước sự tác động của cơ chế thị trường, tư tưởng thực dụng chạy theo lợi ích vật chất tầm thường, lợi dụng chức quyền để mưu lợi cá nhân (và phường hội) đã làm cho một bộ phận đảng viên sống "phân thân", xa rời lý tưởng xã hội chủ nghĩa, sa sút đạo đức, tha hóa về lối sống. Điều cần cảnh báo là, sự suy thoái về đạo đức, nhân cách chắc chắn dẫn đến sự phai nhạt lý tưởng cách mạng.
Thêm vào đó là sự mất cảnh giác cách mạng của một số người vô tình làm tổn hại đến lợi ích chung của Đảng, của đất nước. Thói sống tự do, vô kỷ luật, kèn cựa địa vị, mất đoàn kết, quan liêu mệnh lệnh, bè phái, cục bộ, mất dân chủ, ức hiếp Nhân dân, tham nhũng đủ loại... chính là những ngọn gió độc dung dưỡng sự suy thoái tư tưởng chính trị và làm "ngã gục" không ít đảng viên, kể cả những đảng viên giữ chức vụ cao, trước hết về tư tưởng chính trị trong hệ thống chính trị, trong các lực lượng vũ trang, vô hình trung xô đẩy những người này rơi vào chủ nghĩa đầu hàng, phản bội chính trị.
Thực tiễn từ các nước XHCN bị tan vỡ cho thấy, bất cứ sự đặc quyền, đặc lợi nào cũng chà đạp lên sự tự do, dân chủ của nhân dân; và thất bại là tất yếu. Đây là nguyên nhân của tệ tha hóa quyền lực, suy thoái quyền lực chính trị khi quyền lực nằm trong tay các đảng viên bắt đầu thoái hóa về lối sống, đồi bại về phẩm hạnh đạo đức... Và cố nhiên, ở những nơi đó vai trò lãnh đạo có tính nguyên tắc của Đảng đối với Nhà nước hoặc bị "khúc xạ" hoặc bị vô hiệu hóa, hoặc vai trò của Nhà nước bị biến thành “vật tượng trưng” phục vụ cho mưu toan biến quyền lực mà nhân dân giao cho thành vật "sở hữu" của riêng họ, của riêng phe nhóm họ. Chính điều đó sẽ làm băng hoại niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước.
Suy thoái, chuyển hóa vận động uyển chuyển, tinh vi và phức tạp
Tất nhiên, những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không diễn ra một cách độc lập, khép kín; mà trái lại, chúng vận động hết sức uyển chuyển, xuyên thấm vào nhau rất tinh vi và chuyển hóa rất phức tạp. Cái này là điều kiện, là tiền đề, là môi trường dung dưỡng cho cái kia và ngược lại. Tất cả tích tụ và có thể biến thành thế lực có sức phá hoại khôn lường.
Kinh nghiệm lịch sử chỉ rõ, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức của đảng viên, nhất là đảng viên giữ chức vụ cao cấp trong bộ máy của Đảng và Nhà nước là con đường ngắn nhất và trực tiếp hạ thấp, thậm chí thủ tiêu vai trò chính trị, thực lực chính trị và uy tín chính trị của Đảng và Nhà nước ở mức độ to lớn và hậu họa khôn lường. Nghĩa là, từ sự suy thoái về đạo đức, về tư tưởng chính trị trong Đảng, tới mức nào đó, dẫn tới nguy cơ chệch hướng về chính trị và "đẻ" ra một nền chính trị suy thoái, một nền móng đạo đức chính trị suy bại... chỉ là một bước chuyển ngắn. Và, tích tụ tới mức nhất định, có thể dẫn tới nguy cơ về một nền chính trị, đạo đức suy thoái. Đó là khi sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc của Đảng và nhân dân ta bị số đông cán bộ, đảng viên làm cho suy yếu một cách toàn diện và trầm trọng, có thể dẫn tới chệch hướng xã hội chủ nghĩa, tới mức nào đó, sẽ không thể kiểm soát.
Thực tế đã và đang cảnh báo nghiêm khắc rằng, từ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống tới mức nào đó sẽ dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước chuyển ngắn, thậm chí rất ngắn, sa vào phản bội mục tiêu phấn đấu và trách nhiệm của người cộng sản và hiểm họa tới mức khôn lường.
Và, rằng trên nền sự thoái hóa về tư tưởng chính trị, bước sang “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong mỗi cá nhân, nhất là những người giữ trọng trách, đặc biệt là người đứng đầu, nếu không được ngăn chặn kịp thời, triệt để sẽ dẫn đến tổ chức bị suy thoái. Khi diễn ra ở tầm vĩ mô sẽ dẫn đến mất ổn định chính trị - xã hội và có thể dẫn đến việc Đảng mất vai trò lãnh đạo đối với Nhà nước và xã hội...
