Ban hành tiêu chuẩn khung để địa phương thực hiện

Làm rõ hơn những tồn tại, hạn chế của giai đoạn trước

Các đại biểu Quốc hội Đoàn Hải Phòng, tỉnh Tuyên Quang và tỉnh Hà Tĩnh nhất trí cao với nội dung các Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 và Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; khẳng định đây là những chương trình quan trọng nhằm thực hiện chủ trương Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nhằm phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng nông thôn hiện đại văn minh; tiếp tục không ngừng chăm lo đời sống vật chất tinh thần giảm nghèo bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau, rút ngắn khoảng cách phát triển nông thôn với đô thị, miền núi với đồng bằng.

Cơ bản tán thành nội dung chủ yếu của hai Chương trình, cơ quan chủ trì, đối tượng thụ hưởng, mục tiêu, phạm vi, nguyên tắc tiêu chí phân bổ và các dự án thành phần, cơ chế nguyên tắc quản lý điều hành và thực hiện, các đại biểu cũng đề nghị Chính phủ xem xét bổ sung làm rõ một số vấn đề.

Trong đó, cần đánh giá làm rõ hơn những tồn tại, hạn chế của giai đoạn trước. Trong xây dựng nông thôn mới không có điểm dừng đề nghị nghiên cứu bổ sung chính sách hỗ trợ tiếp tục củng cố nâng cao các xã đạt chuẩn nông thôn mới; cho phép các địa phương vận dụng xây dựng tiêu chí nâng cao, tiêu chí riêng để khuyến khích sáng tạo nâng cao hiệu quả thực hiện, phù hợp với tình hình địa phương; bổ sung một số chính sách hỗ trợ như nhà ở cho công nhân nhập cư, tách đối tượng thụ hưởng bảo trợ xã hội; xem xét bổ sung tiêu chí bảo toàn vốn tự nhiên; phân loại đối tượng nghèo theo nguyên nhân để có giải pháp phù hợp, quan tâm tạo sinh kế nhất là nâng cao đời sống người dân, bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa để bảo đảm phát triển bền vững trong xây dựng nông thôn mới.

Đánh giá cao các báo cáo của Chính phủ và cơ quan thẩm tra đã tiếp thu nhiều ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, các Chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua đạt được nhiều kết quả tích cực, trong đó chương trình xây dựng nông thôn mới đã trở thành cuộc vận động lớn, thay đổi bộ mặt nông thôn, hoàn thành mục tiêu trước kế hoạch gần 2 năm.

Trước băn khoăn của một số đại biểu về sự trùng lặp giữa các Chương trình mục tiêu quốc gia, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, đối với Chương trình xây dựng nông thôn mới, ở đâu có nông thôn thì đều thực hiện xây dựng nông thôn mới. Chương trình giảm nghèo bền vững thực hiện theo đối tượng là hộ nghèo, hộ cận nghèo và mới thoát nghèo và tập trung ở một số vùng trọng điểm, đối với những đối tượng không có khả năng thoát nghèo thì sẽ chuyển sang đối tượng bảo trợ xã hội. Chương trình về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi áp dụng theo địa bàn, trên cơ sở tích hợp gần 200 chính sách dành cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có. Do đó, không trùng lặp giữa các Chương trình này, tuy nhiên thực tế sẽ có những địa bàn thực hiện cả 3 chương trình.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, trong giai đoạn 2021-2025, việc thực hiện chương trình nông thôn mới có sự khác biệt theo hướng, vừa tiếp tục phấn đấu thực hiện xây dựng nông thôn mới ở những nơi chưa đạt và đối với những nơi đã đạt nông thôn mới thì tiến tới làm tốt hơn, nâng cao hơn tiêu chuẩn để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Chương trình ban hành tiêu chuẩn khung và tùy theo điều kiện địa phương cụ thể hóa các tiêu chí cho phù hợp, phấn đấu thực hiện cao hơn.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng tán thành với kiến nghị của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đối với địa phương tự cân đối được ngân sách thì ngân sách Trung ương không hỗ trợ thực hiện chương trình nông thôn mới. Tuy nhiên cần lưu ý đối với trường hợp của tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam dù tự cân đối được ngân sách nhưng nguồn thu không ổn định và còn nhiều địa bàn khó khăn nên Chính phủ cần tính toán để có mức hỗ trợ phù hợp cho hai địa phương này.

Tạo sự chủ động, sáng tạo cho địa phương

Nhiều đại biểu cũng tán thành với kiến nghị của Ủy ban Kinh tế cho rằng Chính phủ cần thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương và Ban Chỉ đạo các cấp ở địa phương chung cho cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia để nâng cao hiệu quả quản lý, chỉ đạo, điều hành, đồng thời bảo đảm phân công hợp lý, không chồng chéo, nhất là việc lồng ghép thực hiện các chương trình trên cùng địa bàn.

Các đại biểu cũng đề nghị trong xây dựng nông thôn mới Chính phủ xây dựng tiêu chí khung và giao cho địa phương cụ thể hóa các tiêu chí để phù hợp với thực tiễn; đồng thời rà soát một số tiêu chí để bảo đảm tính khả thi.

Khẳng định sự cần thiết ban hành chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng cho rằng, nếu không có chương trình mục tiêu quốc gia, không có chủ trương, chính sách đủ mạnh thì khó có thể đạt được mục tiêu giảm nghèo bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Ông cũng cho rằng, để thực hiện được các mục tiêu dù giảm nghèo bền vững hay nông thôn mới thì việc lồng ghép các chương trình, mục tiêu, nguồn vốn thực hiện là hết sức quan trọng.

Nhấn mạnh xây dựng nông thôn mới không có điểm dừng, ông Nguyễn Hồng Diên đề nghị, lần này, bên cạnh việc ban hành, điều chỉnh các tiêu chí để các địa phương chưa đạt chuẩn phấn đấu thực hiện đạt thì cũng cần có cơ chế để các nơi đã đạt tiêu chí ở giai đoạn trước tiếp tục củng cố, nâng cao, duy trì và phát triển thành quả xây dựng nông thôn mới.

Cùng quan điểm, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hải Phòng Đỗ Mạnh Hiến – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng cũng cho rằng, ngoài việc xây dựng khung tiêu chí chung áp dụng trên cả nước thì cũng cần các quy định để khuyến khích các địa phương xây dựng tiêu chí nâng cao phù hợp với tình hình địa phương và khuyến khích xây dựng các tiêu chí riêng để địa phương được chủ động, sáng tạo thực hiện thúc đẩy phát triển.