Bảo đảm bình đẳng về quyền lợi cho người lao động

Người lao động được hưởng lợi

Một trong những điểm mới có tác động lớn đến người sử dụng lao động, người lao động của Bộ Luật Lao động năm 2019 là mở rộng đối tượng áp dụng của bộ luật. Theo đó, định nghĩa người lao động được sửa từ “làm việc theo hợp đồng lao động” thành “… làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận …”. Như vậy, ngay cả những người làm việc không ký kết hợp đồng lao động cũng nằm trong phạm vi áp dụng của luật mới.

Cụ thể, theo Bộ Luật Lao động 2019, hợp đồng lao động không xác định thời hạn, là loại hợp đồng mà hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng. Hợp đồng lao động xác định thời hạn, là loại hợp đồng mà hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực. Như vậy, kể từ ngày 1.1.2021, mọi quan hệ lao động với công việc dưới 36 tháng đều được ký hợp đồng lao động xác định thời hạn, kể cả những công việc chỉ thực hiện trong một vài tháng.

Cũng theo quy định của bộ luật này, sẽ không còn hợp đồng thời vụ, người sử dụng lao động sẽ phải ký hợp động có thời hạn đối với người lao động. Theo đó, người lao động từ đủ 1 tháng sẽ được hưởng đầy đủ các quyền lợi như lao động hợp đồng không xác định thời hạn theo quy định của pháp luật như: được tham gia bảo hiểm xã hội, hưởng trợ cấp thất nghiệp; hưởng đầy đủ các chế độ thai sản, chế độ hưu trí, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (vì thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo Khoản 1, Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội); nộp thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công...

Còn đối với người sử dụng lao động, khi không còn hợp đồng lao động thời vụ, doanh nghiệp sẽ không còn có lý do ký hợp đồng thời vụ để thực hiện việc ký hợp đồng nhiều lần với 1 người lao động mà chỉ được ký với người lao động hợp đồng xác định thời hạn tối đa chỉ 2 lần, lần thứ 3 phải ký loại hợp đồng lao động không xác định thời hạn, bảo đảm minh bạch theo hợp đồng lao động nên các quyền lợi của người lao động được bảo đảm theo đúng pháp luật.

Còn nhiều băn khoăn

Có thể thấy, việc chỉ quy định hai loại hợp đồng lao động của Bộ Luật Lao động là bước tiến quan trọng trong chính sách pháp luật về lao động, việc làm nhằm bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho người lao động. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, lao động chủ yếu ở là lao động phi chính thức. Trong thực tiễn thi hành luật, có những doanh nghiệp không muốn ký hợp đồng lao động, thoả thuận việc làm để trốn tránh các nghĩa vụ về đóng bảo hiểm nên lách luật bằng các tên gọi khác như: hợp đồng tư vấn, hợp đồng chuyên gia, hợp đồng khoán công, dịch vụ vệ sinh, nấu ăn, bảo vệ, kho vận...

Đánh giá quy định này, Giám đốc Công ty TNHH I-GLOCAL Trần Nguyên Trung cho rằng, đây là quy định cần thiết bởi doanh nghiệp phát triển trước hết cần phải thực hiện tốt trách nhiệm xã hội, trách nhiệm đối với người lao động. Việc bảo đảm tốt chính sách phúc lợi xã hội cho người lao động cũng chính là giải pháp nâng cao năng suất lao động cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo ông Trần Nguyên Trung, việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn sẽ gây lúng túng cho không chỉ các doanh nghiệp. Trong khi đó, Bộ Luật Lao động năm 2019 có nhiều điểm mới, doanh nghiệp chưa hiểu rõ để áp dụng. 

Chia sẻ về những băn khoăn trong việc xác định thế nào là hợp đồng lao động dài hạn và hợp đồng lao động có thời hạn, rất nhiều doanh nghiệp phản ánh chia sẻ, họ lúng túng trong việc xác định loại hình lao động đối với những nhân viên vệ sinh làm việc dọn dẹp 2 tiếng/ngày và trả lương 2,5 triệu đồng/tháng nhưng không ký hợp đồng lao động. Vậy, theo những quy định mới thì trường hợp này có phải là hợp đồng lao động và phải đóng bảo hiểm cho lao động hay không? Vấn đề này, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Mai Đức Thiện cho biết, mục đích sửa đổi Bộ Luật Lao động năm 2019 là nhằm giải quyết căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn thi hành sau 5 năm áp dụng trên thực tế và tạo khung pháp lý thông thoáng, linh hoạt hơn về tuyển dụng, sử dụng lao động góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh. Chính vì vậy, Bộ Luật Lao động năm 2019 quy định rõ trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp động lao động. Do đó, ông Mai Đức Thiện khuyến cáo doanh nghiệp nên tiến hành rà soát tất cả đối tượng người làm việc theo các hợp đồng để phân tích và xử lý, giải quyết đúng theo quy định của Bộ Luật Lao động 2019.