Xác định rõ các nguyên tắc, tiêu chí cho phép chuyển đổi đất trồng lúa
Đóng góp vào Phương án quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 trong dự thảo Quy hoạch - Kế hoạch sử dụng đất, đại biểu cho biết: Đối với đất trồng lúa, theo đề xuất của Chính phủ, đến 2030 quy hoạch là 3,568 triệu ha, trong kỳ quy hoạch giảm 348,77 nghìn ha. Diện tích đất trồng lúa còn lại có thể cho phép quy hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt với diện tích khoảng 300 nghìn ha, nhưng được bảo vệ, không làm thay đổi tính chất, các điều kiện phù hợp để khi cần thiết vẫn trồng lúa trở lại.
Thực tế hiện nay, tại các địa phương việc chuyển đổi cây trồng trên đất lúa, sử dụng đất trồng lúa để nuôi trồng thủy sản đang diễn ra theo hướng sử dụng đất linh hoạt, thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, sản xuất nông nghiệp hàng hóa, hiện đại, quy mô lớn đang từng bước mở rộng, phát triển. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành có liên quan tiếp tục nghiên cứu, phân tích, đánh giá nghiêm túc mặt được và chưa được của việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa trong giai đoạn 2011-2020. Xác định rõ các nguyên tắc, tiêu chí cho phép chuyển đổi, để có định hướng về phân bổ không gian đất chuyên trồng lúa tiến tới phê duyệt quy hoạch sử dụng đất lúa bảo đảm tỷ lệ phù hợp, hài hoà với mục tiêu cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2012 - 2025, tầm nhìn 2030.
Đại biểu cũng đề xuất Chính phủ cần tiếp tục thực hiện cơ chế phân cấp mạnh mẽ trong thực hiện quy hoạch; tập trung cơ chế ưu tiên nguồn lực đầu tư để các khu vực đồng bằng có nhiều tiềm năng, lợi thế trồng lúa để có điều kiện xây dựng các công trình chống sạt lở, xâm nhập mặn, bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn, phát triển hạ tầng nông nghiệp hiện đại. Qua đó, tạo tiền đề để vùng đồng bằng, trong đó có khu vực đồng bằng sông Cửu Long có cơ sở lý luận và thực tiễn xác định vùng trọng điểm về trồng lúa, trồng cây ăn trái, nuôi trồng thủy sản. Để các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long chủ động phối hợp, liên kết vùng, cộng đồng trách nhiệm trong huy động tiềm lực phát triển nguồn giống chất lượng cao - hiệu quả kinh tế lớn, xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp theo hướng hiện đại, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao…
Tạo điều kiện phát triển đồng đều, cân đối giữa các vùng, khu vực
Cho ý kiến về đất phi nông nghiệp, đại biểu bày tỏ đồng tình với chỉ tiêu quy hoạch đất khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 (diện tích 210,93 nghìn ha tăng 120,1 nghìn ha so năm 2020). Theo đại biểu, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 vẫn còn diễn biến khó lường, việc dành tỷ lệ đất hợp lý để phát triển khu công nghiệp sẽ giúp các địa phương thu hút và giải quyết việc làm cho lao động tại chỗ. Người dân các tỉnh lẻ, vùng đồng bằng sẽ thích nghi với điều kiện làm việc mới “ly nông bất ly hương”. Cùng với đó, doanh nghiệp khi đầu tư vào khu công nghiệp sẽ có đủ quỹ đất để tính toán đầu tư xây dựng nhà ở cho chuyên gia, cho công nhân; khu sinh hoạt, vui chơi, giải trí cho người lao động để thích ứng an toàn, linh hoạt và phòng chống dịch hiệu quả. Từ đó, góp phần hạn chế di cư ồ ạt, giãn dân ra vùng ven, tỉnh lẻ, giảm tải áp lực cho các thành phố lớn. Tạo điều kiện cho việc phát triển đồng đều, cân đối giữa các vùng, các khu vực trong phạm vi cả nước.
Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần cân nhắc, rà soát kỹ lưỡng, có tính toán cụ thể theo hướng giảm tối đa tỷ lệ chuyển đổi đất trồng lúa chuyên canh, đang đem hiệu quả kinh tế cao sang đất khu công nghiệp. Đồng thời, phải có đánh giá tác động kinh tế - xã hội chặt chẽ để xác định quy hoạch khu công nghiệp phù hợp ở các địa phương. Việc triển khai quy hoạch chuyển đổi đất xây dựng Khu công nghiệp luôn bảo đảm hài hòa phát triển giữa phát triển công nghiệp và nông nghiệp; giữa phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực với giải quyết vấn đề xã hội, vì trên thực tế diện tích đất trồng lúa một khi đã quy hoạch, phát triển thành khu công nghiệp thì không thể khôi phục hiện trạng được.
Đối với đất phục vụ xây dựng cơ sở thể dục – thể thao, đại biểu thống nhất chỉ tiêu quy hoạch đất xây dựng cơ sở thể dục - thể thao đến năm 2030 là 37,78 nghìn ha, tăng 17,82 nghìn ha so với năm 2020. Song, cũng đề nghị việc triển khai việc lập các quy hoạch sử dụng đất xây dựng cơ sở thể dục – thể thao phải đồng bộ, thống nhất với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia, phát huy nguồn lực đất đai. Đồng thời, phải thường xuyên kiểm tra, thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, không để xảy ra tình trạng tùy tiện điều chỉnh các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Đặc biệt, là không để xảy ra tình trạng sử dụng đất trồng lúa, đất nông nghiệp làm sân golf, làm mất diện tích đất canh tác, xoá sạch lớp phủ thực vật tự nhiên, gây tác động xấu đến môi trường, làm biến đổi về địa hình và nguồn nước ngầm địa phương.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
