Bộ máy giúp việc của HĐND cấp tỉnh

Bài 4: Cơ cấu tổ chức dựa trên khối lượng công việc phải đảm nhận

- Thứ Năm, 27/08/2020, 05:55 - Chia sẻ
Hoạt động của HĐND có hiệu quả tương thích với sự đóng góp về trí tuệ và công sức của đội ngũ tham mưu, phục vụ. Đánh giá thực trạng hoạt động của bộ máy giúp việc của HĐND cấp tỉnh cần bám sát vào các chức năng, nhiệm vụ của HĐND và được phân chia thành các nhóm công việc. Trên cơ sở đó, quá trình xây dựng Nghị quyết thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND, nên căn cứ vào khối lượng công việc thực tế phải đảm nhiệm làm tiêu chí xây dựng cơ cấu tổ chức của Văn phòng, đáp ứng được yêu cầu tham mưu, phục vụ HĐND hoàn thành tốt các nhiệm vụ.

Về cơ bản, bộ máy phục vụ của HĐND đã làm tốt nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cho HĐND, các cơ quan của HĐND và từng đại biểu HĐND triển khai nhiệm vụ theo quy định của pháp luật và chương trình hoạt động của HĐND; bảo đảm điều kiện vật chất, kỹ thuật, tổ chức phục vụ hoạt động của HĐND và các đại biểu HĐND, đặc biệt là trong thực hiện chức năng giám sát và quyết định.

Kho kiến thức, kinh nghiệm để đại biểu hoàn thành tốt nhiệm vụ

Hoạt động tham mưu, phục vụ kỳ họp HĐND là những nhiệm vụ trọng tâm mà bộ máy giúp việc phải thực hiện từ trước, trong và sau kỳ họp. Quá trình xây dựng chương trình kỳ họp, bộ máy giúp việc của HĐND luôn bám sát ý kiến chỉ đạo của Thường trực HĐND, tìm hiểu các văn bản quy phạm pháp luật mới có hiệu lực, các chính sách mới của Đảng và Nhà nước, thường xuyên giữ mối liên hệ với các cơ quan giúp việc cho UBND, UBMTTQ và các cơ quan hữu quan; giúp HĐND làm tốt công tác thông tin chương trình, nội dung của kỳ họp. Vai trò của bộ máy giúp việc HĐND cấp tỉnh còn được thể hiện thông qua thẩm quyền ký văn bản thông báo ý kiến, kết luận của Thường trực HĐND cấp tỉnh; được quyền đề nghị hoặc yêu cầu các đơn vị cùng cấp, cấp dưới phối hợp thực hiện nhiệm vụ; được quyền yêu cầu các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu cho HĐND, Thường trực, Ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND.

Hiện nay, Luật Tổ chức chính quyền địa phương không có chức danh Thư ký kỳ họp. Theo Hướng dẫn số 1138/HD-UBTVQH13 ngày 3.6.2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn một số nội dung Kỳ họp thứ Nhất HĐND nhiệm kỳ 2016 - 2021, công tác thư ký kỳ họp HĐND cấp tỉnh giao cho Văn phòng HĐND thực hiện. Do vậy, nhiệm vụ phục vụ kỳ họp của bộ máy giúp việc HĐND cấp tỉnh phải đảm nhiệm nhiều hơn trước.

Trong ban hành nghị quyết để quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương cũng như các hoạt động khác của HĐND, bộ máy giúp việc đóng vai trò quan trọng: Dưới giác độ là cơ quan tham mưu cho HĐND là trách nhiệm cung cấp thông tin về nội dung những vấn đề liên quan đến các dự thảo nghị quyết; dự thảo ý kiến, phân tích và đề xuất vấn đề để xin ý kiến các cơ quan, tổ chức hữu quan. Dưới giác độ là cơ quan phục vụ của HĐND, bộ máy giúp việc có trách nhiệm tổ chức tuyên truyền các dự thảo nghị quyết đó đến đông đảo Nhân dân và cử tri được biết để tham gia ý kiến, tập hợp các ý kiến của các cơ quan, cá nhân; bảo đảm các nguồn lực phục vụ hoạt động của HĐND về tài chính, phương tiện, cơ sở vật chất, kỹ thuật để tiến hành khảo sát, thẩm tra dự thảo nghị quyết; thực hiện công tác hành chính, văn thư, lưu trữ…

Với đặc thù chủ thể được giúp việc là các đại biểu HĐND, là chính khách nhưng chỉ hoạt động theo nhiệm kỳ 5 năm, với số lượng tái cử khoảng từ 30 - 35%, số còn lại là đại biểu ứng cử lần đầu, chưa kể đến việc có sự thay đổi các đại biểu chuyên trách của HĐND trong 1 nhiệm kỳ. Trong khi đó, bộ máy tham mưu, phục vụ là cơ quan hành chính, hoạt động liên tục, ổn định, đội ngũ này có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động của cơ quan dân cử và chính họ sẽ là người truyền lại kiến thức, kinh nghiệm giúp HĐND, các đại biểu HĐND hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Để giúp HĐND ban hành nghị quyết của HĐND, trước các kỳ họp HĐND, Văn phòng HĐND cấp tỉnh đã tham mưu, giúp các Ban của HĐND thẩm tra dự thảo các nghị quyết. Các dự thảo nghị quyết khi đưa đi xin ý kiến của các cơ quan được bộ máy giúp việc tổng hợp đầy đủ, xây dựng báo cáo tổng hợp ý kiến gửi Thường trực HĐND xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, bộ máy tham mưu, phục vụ đã nghiên cứu, thu thập thông tin liên quan đến nội dung của các dự thảo nghị quyết giúp các đại biểu HĐND nắm được thông tin đa dạng, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao ý kiến của các đại biểu HĐND trong quá trình tham gia phát biểu ý kiến và biểu quyết thông qua nghị quyết. Sau khi các nghị quyết được ban hành, bộ máy giúp việc đã giúp HĐND các cấp áp dụng nhiều biện pháp để tuyên truyền, phổ biến nội dung nghị quyết đến với người dân.

Thường xuyên, chi tiết và bám sát cơ sở hơn

Công tác phục vụ các đoàn giám sát giữa hai kỳ họp của Thường trực, các Ban của HĐND là công việc thường xuyên của bộ máy giúp việc HĐND. Để giúp việc các đoàn giám sát giữa hai kỳ họp, bộ máy tham mưu, phục vụ phải lên chương trình, kế hoạch, liên hệ với các thành viên đoàn giám sát, làm đầu mối để thống nhất với cơ sở giám sát về thời gian, địa điểm, nội dung giám sát. Đồng thời, bảo đảm yêu cầu về cơ sở vật chất, phương tiện đi lại trong quá trình giám sát. Trước khi tiến hành giám sát, bộ máy giúp việc phải nghiên cứu, tập hợp tài liệu để cung cấp cho các thành viên đoàn giám sát. Quá trình giám sát, công chức được trực tiếp giao nhiệm vụ phục vụ đoàn giám sát phải ghi chép để dự thảo kết luận của Trưởng đoàn, giúp Trưởng đoàn xin ý kiến các thành viên, liên hệ với các cơ quan chức năng để thống nhất biện pháp xử lý. Qua theo dõi kết quả thực hiện các kiến nghị sau giám sát, bộ máy giúp việc đã kịp thời báo cáo chủ thể giám sát để tái giám sát. Qua đó, đã giải quyết triệt để những sai phạm trong hoạt động của cơ quan, tổ chức bị giám sát.

Thông thường, các đoàn giám sát của HĐND, các cơ quan của HĐND cấp tỉnh có 1-2 chuyên viên vừa phải làm công tác tham mưu, vừa làm công tác hậu cần, từ phương tiện đi lại đến liên hệ... Trong khi đó, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND quy định Tổ đại biểu HĐND có quyền giám sát. Do vậy, yêu cầu đối với bộ máy tham mưu, phục vụ cho HĐND cấp tỉnh phải thường xuyên, chi tiết và bám sát cơ sở hơn trước.

Có thể nói, giám sát là hoạt động cần đầu tư nhiều thời gian, công sức cũng như trí tuệ của không chỉ riêng đại biểu HĐND mà với cả đội ngũ giúp việc cho HĐND. Thực tế hiện nay, công chức trực tiếp giúp việc cho HĐND còn ít về số lượng, trình độ chuyên môn chưa đồng đều, còn có tỷ lệ công chức chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác dân cử. Mặt khác, hoạt động giám sát của HĐND được thực hiện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội… Trong khi đó, chuyên môn của cán bộ, công chức chỉ hạn chế ở một số chuyên ngành nhất định. Vì vậy, chất lượng tham mưu trong công tác phục vụ giám sát chưa cao. Đặc biệt, đối với các cuộc giám sát chuyên ngành, chất lượng tham mưu của cơ quan giúp việc cho HĐND chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

HOÀNG LAN