Cân nhắc kỹ lợi ích đôi bên

Không giới hạn ngành, nghề

Theo đề xuất của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nâng giới hạn số giờ làm thêm trong 1 tháng quy định tại Bộ luật Lao động khi người sử dụng lao động thỏa thuận với người lao động về việc làm thêm giờ từ 40 giờ lên 72 giờ. Đồng thời, tổng số giờ làm thêm của người lao động không quá 300 giờ trong 1 năm mà không bị giới hạn nhóm ngành, nghề, công việc hoặc trường hợp quy định tại Bộ luật Lao động. Đề xuất này được thực hiện cho đến hết ngày 31.12.2022 và báo cáo Quốc hội về việc áp dụng các biện pháp đặc biệt này tại kỳ họp gần nhất.

Lý giải về đề xuất trên, Báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho rằng, đợt dịch thứ tư kéo dài và diễn biến phức tạp đã làm cho nhiều doanh nghiệp không còn sức chống đỡ và phải rời khỏi thị trường, hàng vạn lao động phải về quê do mất việc. Để bảo đảm vừa phòng chống dịch bệnh, vừa sản xuất đã làm gia tăng rất nhiều chi phí của doanh nghiệp như: Chi phí xét nghiệm, tổ chức sắp xếp lại lao động, bảo đảm giãn cách, bố trí ăn, ở của người lao động tại nơi làm việc, phương tiện vận chuyển do phải thực hiện “3 tại chỗ”, “1 cung đường - 2 điểm đến”…

Đặc biệt, ở nhiều doanh nghiệp, do việc phải thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh, lực lượng lao động đã giảm xuống dưới 50%, nhất là doanh nghiệp sản xuất trong chuỗi cung ứng như dệt may, da giày, chế biến thủy, hải sản… lực lượng lao động có khi giảm xuống dưới 30%, trong khi vẫn phải bảo đảm tiến độ sản xuất cho các hợp đồng đã ký kết. “Nếu không có cơ chế, chính sách để doanh nghiệp phục hồi dễ dẫn đến nguy cơ làm chậm đà phát triển kinh tế, kém hấp dẫn trong thu hút đầu tư và có thể doanh nghiệp chuyển dịch đầu tư sang nước khác có cơ chế, chính sách tốt hơn”, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nêu rõ.

Cơ hội phục hồi sản xuất

Trước đề xuất này của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nhiều chuyên gia lao động cho rằng, việc đề xuất “nới” giờ làm thêm ở tất cả ngành, lĩnh vực lúc này là cần thiết. Bởi việc làm thêm giờ sẽ góp phần hạn chế nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng, giảm tác động tiêu cực đến nhiều ngành kinh tế của Việt Nam như nông sản, thủy sản, hải sản… do đến vụ mùa cần thu mua, chế biến nhưng các doanh nghiệp chế biến không bảo đảm về nguồn nhân lực để thu mua và chế biến cho người dân do tác động của đại dịch. Tuy nhiên, khuyến khích kéo dài thời gian làm thêm nhưng phải bảo đảm phòng tránh tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp vì nếu người lao động tăng thu nhập mà ảnh hưởng sức khỏe thì không có ý nghĩa.

Theo nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Bùi Sỹ Lợi: “Thời gian làm thêm mức tối đa đã được quy định tại Bộ luật Lao động hiện hành. Trong bối cảnh này, tôi ủng hộ với đề xuất nâng thời gian làm thêm nhưng không quá mức quy định của pháp luật về lao động. Bởi tăng thời gian làm thêm đồng nghĩa giảm khả năng, suy giảm sức khỏe của người lao động nhiều hơn. Nếu người lao động làm thêm quá mức dẫn đến ảnh hưởng sức khỏe, có thể xảy ra tai nạn lao động”.

Bên cạnh đó, ông Lợi cũng cho rằng: "Việt Nam tham gia ký kết các công ước quốc tế thì phải tuân thủ tiêu chuẩn lao động quốc tế nhưng có thể xem xét trong hoàn cảnh nhất định. Tuy vậy, tiền lương làm thêm của người lao động phải cao hơn rất nhiều so với mức lương tiêu chuẩn. Quan trọng nhất là các doanh nghiệp cần chú trọng biện pháp tăng năng suất lao động hơn là tăng thời gian lao động".

Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cổ phần May 10 Thân Đức Việt cho rằng, nên bỏ khung không quá 40 giờ/tuần. “Với ngành dệt may, nếu có thể thì cũng nên bỏ không quá 300 giờ một năm, nên để 400 giờ/năm. Vì trong luật đã quy định rất rõ, nếu làm thêm giờ, chúng tôi phải trả lương gấp rưỡi cho giờ làm bình thường, làm ngày lễ trả thậm chí gấp 2 - 3 lần và chi phí của doanh nghiệp trả cho làm thêm rất là cao", ông Việt đề xuất.

Đồng quan điểm, chia sẻ về đề xuất “nới” thời gian làm thêm, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam Phan Thị Thanh Xuân cũng cho rằng, tăng thời gian làm việc để bù đắp cho những đơn hàng đã mất trong thời gian giãn cách là rất thiết thực. Nhất là với ngành da giày là ngành sử dụng nhiều lao động và hoạt động theo thời vụ. Do đó, những đề xuất trên sớm được thực thi để doanh nghiệp nắm bắt cơ hội phục hồi sản xuất.