Chuyển đổi số - động lực đột phá trong phát triển nông nghiệp

Xây dựng thương hiệu du lịch địa phương

Nhấn mạnh về yếu tố văn hóa, PGS.TS Nguyễn Thị Phương Châm – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho rằng, cần hình thành mô hình "hàng văn hóa" văn hóa địa phương như biến các danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử trở thành điểm du lịch. Các món ăn, lâm thổ sản địa phương trở thành các mặt hàng xuất khẩu, lưu niệm; sinh hoạt, thực hành tín ngưỡng, lễ hội, chợ phiên, "chợ tình"... thành thương hiệu du lịch địa phương.

Bà Châm cũng chỉ ra thực trạng, thời gian qua có nơi, có lúc đã "đồng dạng hóa văn hóa trong ban hành chính sách". Làng nào cũng phải có cổng làng, đường bê tông hóa giống nhau thì có nên không? Vì mỗi 1 thôn, 1 làng có đặc trưng văn hóa riêng, đây cũng chính là thế mạnh của từng địa phương, góp phần tạo ra sinh kế và phát triển kinh tế - xã hội"- bà Châm nói.

Chỉ ra thực tế này, bà Châm kiến nghị cần giảm thiểu các chương trình, chính sách làm suy giảm sự đa dạng văn hóa, đặc biệt là đa dang sinh kế; cần đa dạng hóa mô hình thay vì "một mô hình văn hóa cho tất cả" trong các chương trình phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa ở nông thôn.

"Cần có nhiều sự lựa chọn cho từng địa phương để phát huy sức mạnh nội sinh, sức mạnh, lợi thế của văn hóa để tạo sinh kế và phát triển kinh tế"- bà Châm nhấn mạnh và đề nghị đổi mới cách quản lý, bảo vệ di sản văn hóa nông thôn để phát huy tối đa vai trò của văn hóa trong phát triển bền vững.

Trong khi đó, PGS.TS Đinh Thị Nga, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, quy hoạch phát triển vùng, các địa phương phải rất rõ nét, phát triển công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp phải rất rạch ròi từng địa phương, hài hòa với văn hóa, cư dân, thiên nhiên để nông dân tự sống trên mảnh đất, quê hương mình thay vì chỉ luôn là đối tượng yếu thế cần sự trợ giúp, hỗ trợ từ năm này qua năm khác, bà Nga nhấn mạnh.

Đầu tư phải đúng, trúng mới mang lại hiệu quả

Nhấn mạnh nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế, nhất là đợt dịch Covid-19 vừa qua, tuy nhiên, GS.TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, thời gian tới, cần tìm động lực mới ở khu vực nông nghiệp, nông thôn. Theo đó, cần bổ sung thêm 1 nhà vào danh sách "3 nhà" (nhà nông - nhà nước và doanh nghiệp) đó là nhà tư vấn gắn với áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, cần quan tâm nguồn nhân lực ở khu vực nông nghiệp, nông thôn. Thời gian qua, đào tạo nghề chủ yếu dùng vốn ngân sách, tài trợ từ các tổ chức, chưa gắn nhiều với doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư lớn.

Cũng theo ông Lợi, “ly nông bất ly hương” cần có đánh giá mới, không phải chỉ nhằm vào số lượng mà cả chất lượng. Không chỉ giữ đội ngũ lao động thuần túy ở lại nông thôn mà cả nhóm có nguồn lực tài chính, trình độ, chất xám ở lại nông thôn thay vì chạy ra thành phố"- ông Lợi nhìn nhận.

Từng đảm nhiệm phó chủ tịch tỉnh miền núi, TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam chỉ ra bất cập trong đào tạo nghề ở nông thôn. "3 tháng đào tạo cho người nông dân sao mà hiệu quả được. Nay học trồng nấm, ít lâu sau trồng rau… Vấn đề đào tạo là quan trọng nhất nhưng đầu tư thời gian qua là chưa trúng. Không cải thiện được chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn sẽ khó tạo ra sự đột phá. Đầu tư phải đúng, phải trúng mới mang lại hiệu quả"- ông Thanh nhấn mạnh.

Vùng sản xuất - tạo sinh kế cho người dân địa phương

Đánh giá về vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng cho biết, đây là lĩnh vực có tính chiến lược quốc gia, phát triển nông nghiệp là phát triển lĩnh vực thế mạnh của Việt Nam, phát huy được vị thế. Nói đến phát triển nông nghiệp là phải nói đến phát triển bền vững.

Theo đó, kinh tế phải hiệu quả, đáp ứng nhu cầu cuộc sống và đáp ứng xuất khẩu. Nông nghiệp phải gắn liền với ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số, coi ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số là một trong những động lực tạo đột phát trong lĩnh vực nông nghiệp, xóa bỏ khoảng cách giữa thành thị và nông thôn. Cùng với đó, chú trọng yếu tố bảo vệ môi trường, giảm phát thải hướng đến kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn cũng là mục tiêu mà nông nghiệp, nông thôn hướng đến.

Đề cập đến chất lượng nông sản, ông Hưng cho rằng, nhiều sản phẩm nông nghiệp chủ yếu xuất khẩu thô. Đầu tư sản xuất nông nghiệp lớn chủ yếu là doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp trong nước còn rất hạn chế. Người nông dân thụ hưởng từ nông nghiệp còn rất thiệt thòi.

Khẳng định công tác quy hoạch đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Hưng cho rằng, nếu làm tốt công tác quy hoạch, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, thành phố đến liên huyện, huyện, liên xã, xã để hình thành nên các vùng sản xuất thì sẽ phát triển kinh tế và tạo sinh kế cho người dân địa phương.