“Cuộc cách mạng” nâng tầm vóc Việt

95% trẻ đạt chuẩn thể lực

Ngày 8.1.2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 41/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Bảo đảm dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên để nâng cao sức khỏe, dự phòng bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản giai đoạn 2018 - 2025” (Đề án 41). Mô hình bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên Việt Nam (Mô hình điểm) là cách làm sáng tạo để thực hiện quyết định này.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ GD - ĐT Nguyễn Thanh Đề cho biết, đây là mô hình đầu tiên có sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể lực nhằm giải quyết bài toán gánh nặng kép hiện nay ở Việt Nam, đó là thiếu dinh dưỡng dẫn đến thấp còi, hay thừa dinh dưỡng (thừa năng lượng do hoạt động thể lực ít) dẫn đến thừa cân, béo phì. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh tỷ lệ thừa cân - béo phì đang có xu hướng gia tăng nhanh, nhất là ở khu vực thành thị (9,8% trẻ em ở thành thị dưới 5 tuổi bị thừa cân béo phì). Thêm vào đó, công tác giáo dục thể chất và thể dục thể thao tại các trường học hiện còn nhiều khó khăn, chỉ có 17% số trường có nhà tập thể dục thể thao. Các trường mầm non hầu hết không có giáo viên thể dục thể thao chuyên trách…

Sau một năm triển khai chương trình (từ tháng 6.2020 - 9.2021) tại 10 tỉnh thuộc 5 vùng sinh thái (thành thị, nông thôn, miền núi phía Bắc, duyên hải miền Trung và Nam Bộ) cho thấy đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Cụ thể, 100% cán bộ quản lý, nhân viên bếp, nhân viên y tế và 94,4% giáo viên được truyền thông hoặc tập huấn nâng cao kiến thức về dinh dưỡng hợp lý, nguyên tắc xây dựng khẩu phần ăn; 97,9% phụ huynh học sinh được truyền thông về lợi ích của dinh dưỡng hợp lý, bữa ăn học đường, an toàn vệ sinh thực phẩm. Hoạt động giáo dục dinh dưỡng và thể chất đã góp phần thay đổi tích cực nhận thức, thói quen ăn uống, vận động thể lực của học sinh với trên 95% cán bộ quản lý, nhân viên bếp, phụ huynh đánh giá hài lòng. Các số liệu điều tra về dinh dưỡng và thể chất cuối kỳ cho thấy các hoạt động của mô hình đã có tác động tốt đến sự phát triển tầm vóc và thể lực của trẻ (ít nhất 95% học sinh mẫu giáo và tiểu học đạt chuẩn thể lực theo đánh giá của mô hình).

Đáng chú ý, bà Thái Hương - Nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng Chiến lược Tập đoàn TH, doanh nghiệp tiên phong khởi xướng Đề án “Dinh dưỡng người Việt”, đồng hành với Bộ GD - ĐT xây dựng, triển khai Mô hình điểm, cho rằng: Kết quả thực nghiệm bữa ăn tại 10 tỉnh thành thuộc 5 vùng sinh thái đã phát huy được lợi thế vùng miền, sử dụng thực phẩm tự nhiên tại địa phương, góp phần phát triển nông nghiệp vùng. Đồng thời, thông qua bữa ăn học đường để cân chỉnh cho bữa ăn trong gia đình - dinh dưỡng cho người Việt.

Còn theo Giám đốc Sở GD - ĐT Quảng Nam Hà Thanh Quốc, “cái được lớn nhất” là triển khai mô hình đã thay đổi nhận thức của không chỉ cán bộ quản lý, giáo viên mà cả phụ huynh, với 3 trụ cột: Dinh dưỡng, nâng cao thể lực và điều kiện tổ chức thực hiện. Đồng thời, tập cho trẻ thói quen ăn uống lành mạnh từ lúc nhỏ. “Mô hình điểm đã thực sự tạo ra “cuộc cách mạng” về giáo dục thể chất gắn liền chất lượng bữa ăn dinh dưỡng, qua đó giúp tầm vóc của người Việt có cơ hội ngang bằng các nước trong khu vực và trên thế giới”, ông Quốc tin tưởng.

Không thể thiếu vai trò đồng hành của doanh nghiệp

Từ những kết quả đạt được, đại diện các Sở GD - ĐT cũng như các chuyên gia cho rằng, cần tiếp tục nhân rộng mô hình này. Dự kiến, sẽ có thêm 20 trường triển khai mô hình trong năm học 2021 - 2022.

Trong bối cảnh nhận thức của xã hội về Mô hình điểm vẫn chưa đồng đều, kể cả ở đội ngũ lãnh đạo quản lý tại một số địa phương; cơ sở vật chất nhiều trường học vẫn còn khó khăn; chất lượng nguồn nhân lực gồm các giáo viên thể dục, nhân viên nhà bếp chưa bảo đảm, nhiều nơi còn thiếu và yếu… Giám đốc Sở GD - ĐT Thừa Thiên Huế Nguyễn Tân kiến nghị, cần tăng cường truyền thông trong xã hội, đặc biệt với phụ huynh để đồng hành với nhà trường trong việc triển khai Mô hình điểm, qua đó thúc đẩy xã hội hóa.

Thứ trưởng Bộ GD - ĐT Ngô Thị Minh, Trưởng ban Chỉ đạo Đề án 41 của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, để Mô hình thành công, bên cạnh sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia không thể thiếu vai trò đồng hành có trách nhiệm của doanh nghiệp. Do đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới sẽ đẩy mạnh xã hội hoá, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện mô hình. Tới đây, mô hình sẽ triển khai cả ở cấp học trung học cơ sở, tiến tới cấp trung học phổ thông và đại học, cao đẳng.

Cũng theo Thứ trưởng Ngô Thị Minh, mô hình thực nghiệm thành công sẽ gắn kết với Đề án sức khỏe học đường mà Chính phủ giao Bộ GD - ĐT xây dựng. Hiện, Bộ đã cùng với các bộ, ngành liên quan xây dựng xong để trình Thủ tướng Chính phủ. Trong Đề án cũng đưa ra tiêu chí, quy chuẩn rõ ràng cho bữa ăn học đường, gắn kết bữa ăn với vận động thể chất cho học sinh.