Mở rộng dân chủ trong hoạt động của Quốc hội
- Nhìn lại 11 ngày làm việc đầu tiên của Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai, ông đánh giá như thế nào?
Nổi bật tại Kỳ họp lần này là công tác tổng hợp ghi biên bản ý kiến đại biểu Quốc hội có nhiều đổi mới. Để phục vụ công tác giải trình, tiếp thu bước đầu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ, Tổng Thư ký Quốc hội đã chỉ đạo khẩn trương tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ để gửi tới các cơ quan soạn thảo phối hợp với các cơ quan thẩm tra có báo cáo giải trình, dự kiến tiếp thu bước đầu. Các cán bộ phụ trách phát huy tinh thần trách nhiệm, khẩn trương không quản ngày đêm để có báo cáo nhanh với chất lượng tốt nhất.
- Như chúng ta đã biết, Kỳ họp thứ Hai diễn ra trong thời điểm đặc biệt, khi cả nước trở lại trạng thái “bình thường mới” sau hơn 4 tháng phải căng mình chống chọi với đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ. Kỳ vọng về các giải pháp phục hồi kinh tế - xã hội, trở lại nhịp sống bình thường là điều được cử tri và Nhân dân hết sức quan tâm. Sau 11 ngày làm việc trách nhiệm, tích cực, tập trung, kể cả thứ 7, chủ nhật, đợt họp trực tuyến đầu tiên của Kỳ họp thứ Hai đã thành công tốt đẹp. Các phiên họp diễn ra thông suốt, hiệu quả, các điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ, an ninh, an toàn kỳ họp được bảo đảm. Có thể kể đến một số kết quả nổi bật như sau:
Thứ nhất, dưới sự chỉ đạo sát sao của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, kỷ luật lập pháp có nhiều tiến bộ, tài liệu gửi đến Quốc hội sớm hơn, được chuẩn bị kỹ lưỡng, các cơ quan của Quốc hội có nhiều thời gian hơn để thẩm tra. Do đó, các báo cáo thẩm tra rất chất lượng, gợi mở nhiều vấn đề thảo luận, báo cáo trình bày trước Quốc hội đều bảo đảm ngắn gọn, súc tích. Các đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao và cơ bản đồng thuận với các nội dung thẩm tra. Công tác chuẩn bị, tổ chức điều hành từ đầu kỳ họp diễn ra tốt đẹp. Chương trình sắp xếp khoa học, hợp lý, tận dụng tối đa thời gian. Nhiều đại biểu Quốc hội mới đã tích cực, nghiên cứu kỹ lưỡng các nội dung. Công tác điều hành của Đoàn Chủ tịch linh hoạt, khoa học, bảo đảm phát huy dân chủ trong quá trình thảo luận.
Thứ hai, kỳ họp được tiến hành theo đúng chương trình đề ra. Theo đó, tại đợt 1, Quốc hội đã tiến hành phiên khai mạc, nghe trình, thảo luận ở Tổ và trực tuyến tại hội trường về 7 dự án luật, 5 dự thảo nghị quyết; các báo cáo về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, công tác phòng, chống dịch Covid-19 và tình hình thực hiện Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội, công tác tư pháp; tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội, Quỹ bảo hiểm y tế và việc thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13. Không khí thảo luận trực tuyến tại tổ và hội trường sôi nổi, ý kiến toàn diện, sâu sắc nhiều chiều. Tại các tổ ở địa phương, việc mời cơ quan chuyên môn tham dự phiên thảo luận, góp ý kiến đối với các nội dung của kỳ họp đã tạo điều kiện lấy thêm ý kiến góp ý từ phía cử tri, góp phần nâng cao chất lượng các dự thảo luật, nghị quyết, tăng cường tính công khai, minh bạch, mở rộng dân chủ trong hoạt động của Quốc hội.
Thứ ba, công tác thông tin tuyên truyền cũng được triển khai bài bản, chặt chẽ, góp phần tuyên truyền rộng rãi tới đông đảo cử tri, Nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế về những vấn đề được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp cũng như cách thức tổ chức kỳ họp; về đổi mới, cải tiến trong việc tổ chức kỳ họp, nhấn mạnh tiếp tục rút ngắn thời gian làm việc tại kỳ họp nhưng vẫn bảo đảm chất lượng tốt nhất của kỳ họp; mục tiêu, ý nghĩa của kỳ họp; kiến nghị của cử tri gửi tới kỳ họp... Các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương đã dành nhiều thời lượng và vị trí trang trọng để đăng tải tin, bài, hình ảnh nhằm phản ánh toàn diện, đậm nét và sâu rộng về chương trình nghị sự kỳ họp. Vụ Thông tin, Truyền hình Quốc hội Việt Nam, Báo Đại biểu Nhân dân đã phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh và Đài PT - TH các tỉnh bảo đảm triển khai hiệu quả công tác tuyên truyền sâu rộng, toàn diện, cung cấp kịp thời thông tin, tài liệu bảo đảm đúng định hướng về kỳ họp.
Ngoài ra, công tác phòng, chống dịch Covid-19 được triển khai đồng bộ, hiệu quả, có sự phối hợp tốt với các đơn vị chuyên môn của Bộ Y tế. Các hệ thống kỹ thuật phục vụ kỳ họp cơ bản hoạt động ổn định và an toàn. Công tác bảo đảm an ninh, an toàn, trang trí khánh tiết trong và ngoài Nhà Quốc hội được thực hiện đầy đủ, đúng quy định…
Có thể khẳng định rằng, thành công của đợt họp trực tuyến đầu tiên của Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội Khóa XV là minh chứng cho việc Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đã bắt tay ngay vào việc từ sớm, từ xa để chuẩn bị các nội dung trình Quốc hội, bảo đảm đúng kế hoạch, đạt kết quả cao nhất, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và nguyện vọng, mong muốn của cử tri và Nhân dân.
- Dư luận cử tri và Nhân dân đánh giá như thế nào về đợt họp trực tuyến, thưa ông?
- Qua theo dõi và tổng hợp ý kiến cử tri và Nhân dân về Kỳ họp cho thấy, cử tri và Nhân dân đánh giá cao việc Quốc hội dành một phút mặc niệm đồng bào bị tử vong và cán bộ, chiến sĩ hy sinh do mắc Covid-19 tại phiên khai mạc kỳ họp. Đồng thời, bày tỏ sự đồng thuận cao với phát biểu khai mạc Kỳ họp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng “qua gian nan, thử thách, truyền thống đoàn kết, yêu nước, thương nòi, khí phách anh hùng, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc ta, đất nước ta lại càng phát huy cao độ hơn bao giờ hết”.
Cử tri cũng đánh giá cao yêu cầu được Chủ tịch Quốc hội đặt ra đối với các đại biểu Quốc hội phải “trên cơ sở thực tiễn sinh động, phong phú của ngành, lĩnh vực và địa phương mình, đồng thời xuất phát từ lợi ích cao nhất của đất nước, quốc gia và dân tộc… nghiên cứu kỹ lưỡng, phản ánh khách quan, thảo luận sôi nổi, hiến kế và đóng góp thật nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc, chất lượng; chất vấn đúng và trúng các vấn đề trọng tâm, thời sự mà cử tri cả nước quan tâm và biểu quyết, quyết định các vấn đề rất quan trọng thuộc nội dung chương trình kỳ họp đã được Quốc hội thông qua, góp phần làm nên thành công của kỳ họp, đáp ứng lòng mong đợi của Nhân dân và cử tri cả nước”.
Cho đến thời điểm này, cử tri ghi nhận các đại biểu Quốc hội đều đã phát huy cao độ tinh thần này và kỳ vọng, trong phiên thảo luận toàn thể đợt 2 của Kỳ họp, các đại biểu sẽ tiếp tục đóng góp trí tuệ để quyết đáp chính xác các giải pháp phù hợp, hiệu quả, có thêm các chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn để phục hồi nền kinh tế sau đại dịch.
Thủ tướng và 4 thành viên Chính phủ sẽ trả lời chất vấn
- Tại các phiên thảo luận vừa qua, các đại biểu Quốc hội đều đánh giá rất cao công tác chuẩn bị nội dung trình Kỳ họp, đặc biệt là các báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội. Theo ông, điều này có ý nghĩa như thế nào đối với việc hoàn thành khối lượng công việc rất lớn của Quốc hội vừa qua?
- Đúng vậy. Trong điều kiện phải rút ngắn tối đa thời gian Kỳ họp để tạo điều kiện cho Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai các nhiệm vụ phòng, chống dịch, phục hồi kinh tế - xã hội, nhưng vẫn phải bảo đảm chất lượng cao nhất các quyết đáp của Quốc hội nên ngay sau khi Kỳ họp thứ Nhất bế mạc, các công việc chuẩn bị cho Kỳ họp thứ Hai đã được lãnh đạo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo triển khai ngay. Lãnh đạo Quốc hội, trực tiếp là Chủ tịch Quốc hội đã làm việc với các ủy ban thẩm tra, các cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan trình, từ đó, xác định từ rất sớm các nội dung khó, phức tạp, nhạy cảm, cần thiết phải tham vấn ý kiến chuyên gia, đối tượng chịu sự tác động và chủ động trình Bộ Chính trị cho ý kiến để tiếp tục hoàn thiện.
Nhờ cách làm bài bản, chủ động vào cuộc từ rất sớm, qua nhiều vòng như vậy, chất lượng các dự án luật, các đề án, tờ trình trình Quốc hội lần này đều được đại biểu Quốc hội đánh giá cao, nhất là các báo cáo thẩm tra của các ủy ban của Quốc hội đã cung cấp nguồn thông tin tin cậy, vừa có tính phản biện rất cao vừa trên tinh thần xây dựng, cộng đồng trách nhiệm để cùng bảo đảm chất lượng tốt nhất các nội dung trình Quốc hội. Ví dụ trong 5 dự án luật trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu thì nhiều đại biểu Quốc hội khẳng định chất lượng đã như lần trình thứ hai rồi. Điều này có ý nghĩa hết sức quan trọng để bảo đảm tiến độ và chất lượng lập pháp, để các đạo luật sau khi được Quốc hội thông qua sẽ đi ngay vào cuộc sống, đáp ứng yêu cầu của cuộc sống.
Nhiều cử tri cũng gọi điện, nhắn tin cho tôi bày tỏ đồng tình và đánh giá cao công tác chuẩn bị của Quốc hội, các quan điểm cụ thể của các cơ quan thẩm tra về từng nội dung trình Quốc hội. Tôi cho đó là kinh nghiệm rất sâu sắc cần tiếp tục phát huy trong thời gian tới.
- Thưa ông, đợt họp thứ hai của Kỳ họp sẽ diễn ra vào ngày 8.11 tới với rất nhiều nội dung hệ trọng sẽ được Quốc hội xem xét, quyết định. Đặc biệt, Quốc hội cũng sẽ tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của nhiệm kỳ Khóa XV. Xin ông cho biết thêm về công tác chuẩn bị cho đợt họp tới?
- Trong thời gian giữa hai đợt họp, Ban Thư ký Quốc hội sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để tiếp thu, giải trình các vấn đề được đại biểu Quốc hội đặt ra qua các phiên thảo luận tổ và thảo luận trực tuyến, hoàn thiện các dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội thông qua. Cùng với đó, tiếp tục tập trung chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung sẽ được Quốc hội thảo luận toàn thể tại đợt hai, nhất là các nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, công tác phòng, chống dịch Covid-19 và các giải pháp phục hồi nền kinh tế, việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội về các biện pháp đặc biệt, đặc cách, đặc thù trong phòng, chống dịch…
Đối với nội dung về chất vấn và trả lời chất vấn, đây là phiên chất vấn đầu tiên của Quốc hội Khóa XV nên cử tri và Nhân dân hết sức quan tâm. Tổng Thư ký đã ban hành Kế hoạch chi tiết tổ chức phục vụ hoạt động chất vấn. Trên cơ sở tổng hợp đề xuất chất vấn của Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội, phiếu chất vấn bằng văn bản của đại biểu Quốc hội, ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ Hai qua Báo cáo của Ban Dân nguyện; những vấn đề nổi lên qua báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội năm 2021, Tổng Thư ký Quốc hội đã đề xuất 12 nhóm vấn đề chất vấn. Đến nay, Tổng Thư ký Quốc hội đã gửi xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chọn 5 nhóm vấn đề chất vấn và người trả lời chất vấn; gửi xin ý kiến đại biểu Quốc hội để quyết định 4 nhóm vấn đề chất vấn và người trả lời chất vấn. Theo đó, Quốc hội sẽ dành 2,5 ngày (từ ngày 10.11 đến hết sáng ngày 12.11.) cho phiên chất vấn đầu tiên này. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và 4 thành viên Chính phủ sẽ trả lời chất vấn về 4 nhóm vấn đề thuộc các lĩnh vực y tế; lao động, thương binh và xã hội; kế hoạch và đầu tư; giáo dục và đào tạo. Với tinh thần công khai, minh bạch, Quốc hội cũng sẽ tiếp tục đổi mới hoạt động, nâng cao hiệu quả, hiệu lực chất vấn để qua đó, tạo chuyển biến rõ nét trong thực tế.
- Xin cảm ơn ông!
Cử tri đánh giá rất cao việc tại Kỳ họp này, lần đầu tiên, Quốc hội đã dành một phiên thảo luận chuyên đề về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội; việc quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm y tế và thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân. Đây là các trụ cột trong “lưới” an sinh xã hội nhưng cũng đang đứng trước nhiều thách thức mới, nhất là trong bối cảnh người lao động, người dân đang chịu nhiều tác động tiêu cực sau gần 2 năm đại dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp.
Việc quyết định trình Quốc hội xem xét, thảo luận toàn thể về vấn đề này thay vì chỉ gửi báo cáo để đại biểu tự nghiên cứu như thông lệ đã cho thấy mối quan tâm sâu sắc của Lãnh đạo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội đối với các vấn đề này, như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhiều lần nhấn mạnh, “đây là vấn đề quốc kế dân sinh sát sườn với người dân”, đồng thời, qua thảo luận như vậy, Quốc hội cũng sẽ xác lập các yêu cầu cả về hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện để tiếp tục hoàn thiện các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, thực sự là “lưới đỡ” vững chắc bảo đảm an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe cho người dân.
