Đất đai - tài nguyên đặc biệt quan trọng cho phát triển

Cụ thể là những định hướng về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; về thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng; giá đất; vai trò, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong quản lý, sử dụng đất đai; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu đất đai, đo đạc, lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận; quyền của người sử dụng đất và chế độ sử dụng đất...

Thực tế, quá trình triển khai Luật Đất đai 2013 đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đó là kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình chuyển tiếp thi hành giữa Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng trong thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; bước đầu đã khắc phục tình trạng giao đất, cho thuê đất tràn lan, không đưa vào sử dụng,lãng phí. Hạn chế được việc giao đất, cho thuê đất cho các chủ đầu tư không có năng lực, tránh được lãng phí trong việc sử dụng đất.

Đặc biệt, việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã có chuyển biến rõ rệt, hạn chế tối đa việc thu hồi đất tùy tiện, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người sử dụng đất. Chính sách thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã bảo đảm tốt hơn quyền lợi cho người có đất thu hồi. Các chính sách tài chính về đất đai được hoàn thiện góp phần tạo nguồn thu đáng kể cho ngân sách; những quy định đổi mới về giá đất đã tạo sự chuyển biến tích cực trong quản lý nhà nước về đất đai bằng biện pháp kinh tế. Công tác kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng đất đã được tăng cường về số lượng; điều chỉnh về đối tượng, trong đó chú trọng thanh tra, kiểm tra đối với các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai...

Thế nhưng bên cạnh đó, Luật Đất đai 2013 vẫn còn tồn tại một số bất cập như còn chồng chéo với các luật khác; chưa rõ trách nhiệm quản lý dẫn đến khó khăn trong quá trình tổ chức, thực hiện trong thực tiễn. Việc sử dụng đất đai ở nhiều nơi còn lãng phí, hiệu quả thấp; nhiều dự án chậm hoặc không đưa đất vào sử dụng; có tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp, đặc biệt là tình trạng tham nhũng, trục lợi và thất thoát nguồn thu ngân sách liên quan đến đất đai; các kiến nghị, khiếu nại về lĩnh vực đất đai những năm qua tiếp tục chiếm đa số trong các đơn thư khiếu nại.

Bởi vậy, tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội Khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, cần nhanh chóng sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và việc sửa đổi luật phải giải quyết một cách căn cơ những bất cập trong việc đền bù, giải tỏa mặt bằng, định giá đất sát với thực tế, khơi thông được nguồn tiền đầu tư vào thị trường bất động sản một cách hiệu quả. Ngoài ra, việc sửa đổi luật cũng phải góp phần tạo sự chuyển biến trong quản lý nguồn tài nguyên đất và làm cho thị trường đất đai minh bạch, sử dụng đúng mục đích hơn...

Cần nhắc lại rằng, khi kết luận tại cuộc làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh: Đây là cơ hội rất lớn để sửa đổi Luật Đất đai nên phải tạo ra những chuyển biến căn bản, căn cơ cho việc quản lý, sử dụng, khai thác tài nguyên đặc biệt quan trọng này. Bởi vậy, trong quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ ngành chức năng cần tham mưu cho Chính phủ rà soát để kịp thời sửa đổi, bổ sung những vấn đề bất cập, có liên quan đến chồng chéo trong pháp luật về đất đai và xác định cả những vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong tổ chức, thực thi để có phương án xử lý phù hợp.

Đặc biệt là phải có giải pháp hiệu quả để đẩy mạnh vận hành các quan hệ đất đai theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền lợi của người sử dụng đất, nhất là đối với người được nhà nước giao đất nông nghiệp, đối tượng dễ bị tổn thương... - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.