Đọc sách: Who? Mahatma Gandhi - Chuyện kể về danh nhân thế giới

- Thứ Sáu, 20/08/2021, 05:36 - Chia sẻ
Mahatma Gandhi (1869 - 1948) được người Ấn Độ tôn là bậc đại thánh. Mahatma có nghĩa là “linh hồn vĩ đại” hay là “đại thánh”, chữ này được đại thi hào Ấn Độ Tagore dùng để gọi Gandhi.

Gandhi là người khai sinh ra thuyết kháng cự thụ động, hay là đấu tranh mà không dùng đến phương pháp bạo lực. Ông cũng là người tổ chức phong trào chống thuế muối do thực dân Anh áp đặt lên Ấn Độ. Một đoàn diễu hành dài hàng cây số do Gandhi dẫn đầu, đi bộ 400km trong cái nắng gay gắt của miền trung Ấn Độ đến bờ biển để tự sản xuất muối, khuấy động tinh thần đấu tranh. Gandhi còn kêu gọi tẩy chay hàng hóa của Anh, khắp nơi người dân chất hàng hóa đồ dùng của Anh thành đống và đốt, và mọi người được khích lệ tự trồng bông kéo sợi, tự quay xa dệt vải để duy trì nghề dệt của người Ấn. Cuối cùng, nỗ lực đấu tranh của Gandhi đã thành công. Năm 1947 thực dân Anh phải trao trả độc lập cho Ấn Độ. Nhưng bạo lực lại bùng lên khi chia cắt đất nước làm hai quốc gia là Ấn Độ và Pakistan. Cha già dân tộc Gandhi đã tuyệt thực để kêu gọi đoàn kết giữa người theo đạo Hindu và đạo Hồi. Đầu năm 1948, chỉ năm tháng sau khi Ấn Độ độc lập, Mahatma Gandi bị một kẻ cực đoan theo đạo Hindu ám sát. Di sản đấu tranh bất bạo động của ông vẫn còn mới mẻ cho đến bây giờ, trong một thế giới bạo lực cực đoan vẫn đang nổi lên đây đó.  

Tập truyện tranh kể sinh động cuộc đời của Gandhi. Từ chú bé trong một gia đình mộ đạo, tuyệt đối ăn chay, nhưng đã bí mật thử ăn thịt một lần cho giống người Anh, để tìm hiểu lý do họ cai trị được người Ấn. Khi sang Anh học luật, chàng sinh viên cũng đổi sang ăn mặc và sinh hoạt như người Anh, nhưng đã từ bỏ vì ăn mặc như người Anh vẫn không hiểu được tính cách và tư tưởng của họ. Ông sang Nam Phi hành nghề luật để bảo vệ người Ấn trong chế độ phân biệt chủng tộc, và chính ông đã bị ném ra khỏi toa tàu của người da trắng. Từ đó Gandhi bắt đầu tổ chức đấu tranh chống phân biệt chủng tộc, chống thuế thân, chống quy định hạn chế người Ấn đi lại. Ông đã lập ra công xã để người dân hợp tác lao động sản xuất theo mô hình công xã của Leo Tolstoy. Từ những cuộc đấu tranh ở Nam Phi đã hình thành một nhà lãnh đạo cách mạng sau này, thành công trong việc đòi độc lập cho Ấn Độ.

Người dịch và biên tập viên cần sửa lại một số điểm:

- Trang 26: Gandhi đã có dũng khí để phản kháng lại sự phân biệt đối xử bất công. Trang 87: phản bác lại - cả hai câu đều thừa chữ “lại”.

- Trang 53: Chiếc mũ truyền thống của Ấn Độ gọi là turban - turban không phải là mũ, mà là chiếc khăn xếp đội đầu của đàn ông.

- Trang 76: Thánh Allah - Allah là đấng tối cao, là chúa trời nên không phải là thần thánh. Nên gọi là “Đức Allah”.

- Trang 94: Sát nhập - viết đúng là “sáp nhập”.

- Trang 97: Tagore là nhân vật nổi tiếng đã nhận giải Nobel Văn học của Ấn Độ - để khỏi nhầm lẫn, nên viết “Tagore là nhân vật nổi tiếng [người Ấn Độ] đã nhận giải Nobel Văn học. Giải Nobel bao trùm thế giới, không phải của riêng Ấn Độ.

- Trang 107: Suy nghĩ rất nung = suy nghĩ rất lung. Ngọng thế mà người dịch, biên tập viên, người sửa bản in đều không nhận ra.

- Trang 110: Banglades - viết đúng là Bangladesh.

- Trang 112: Bang Punja - viết đúng là bang Punjab.

- Trang 143: Hãy cùng chung tay với chúng tôi - đã chung tay thì thôi “cùng”.

- Trang 155 và trang 159: Thủ tướng Nahru - viết đúng là Nehru. Trong các văn bản, các công văn giấy tờ, các sự kiện, viết sai tên người là thiếu tôn trọng, thà rằng không viết thì thôi.

Hồ Anh Thái

------

* Who? Mahatma Gandhi - Chuyện kể về danh nhân thế giới, Nguyễn Thị Hồng Hà dịch, NXB Kim Đồng 2020.