Đơn giản hoá thủ tục

Rút gọn hồ sơ bồi thường

Theo Phó Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Trần Hữu Minh, hiện nay, tỷ lệ tham gia bảo hiểm bắt buộc của xe máy ở nước ta vẫn ở mức thấp, chỉ khoảng 30% trong tổng số hơn 61 triệu xe; trong khi tỷ lệ tham gia của ô tô lên đến 90% trong tổng số trên 3 triệu xe. Số liệu nghiên cứu về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới năm 2020 cũng cho thấy, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến nhóm xe máy chiếm khoảng 70% tổng số vụ tai nạn giao thông mỗi năm, nhưng tỷ lệ bồi thường trên tổng doanh thu bảo hiểm xe cơ giới chỉ đạt 6%.

Lý giải về nguyên nhân, nhiều ý kiến cho rằng, do sự hiểu biết còn mơ hồ về pháp luật khi tham gia giao thông khiến gần như 100% tình huống va chạm đều xuất hiện lỗi hỗn hợp, nên thường có xu hướng tự giải quyết mà không báo cơ quan chức năng. Mặt khác, những bất cập của hạ tầng và tổ chức giao thông khiến nhiều trường hợp rất khó xác định đúng sai ngay cả khi cơ quan chức năng vào cuộc, nên khả năng “chờ được vạ” của người bị thiệt hại cũng rất thấp. Chưa kể, với mức bảo hiểm trách nhiệm dân sự chỉ có mấy chục nghìn đồng/năm, mức bồi thường thiệt hại thường cũng không đáng kể, khiến đa phần người đi mô tô xe gắn máy tham gia bảo hiểm trách nhiệm dân sự chỉ vì một thứ giấy tờ cần phải có.

Cùng với đó, công tác phối hợp, chia sẻ dữ liệu của các cơ quan có liên quan trong việc xác nhận các vụ va chạm và tai nạn giao thông và thực hiện các quy trình đền bù đối với nạn nhân thời gian qua vẫn còn phức tạp và tốn thời gian. Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính Nguyễn Quang Huyền, để tạo điều kiện thuận lợi chi trả cho đối tượng được bồi thường bảo hiểm, Nghị định số 03/2021/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới có hiệu lực từ ngày 1.3.2021 đã đơn giản hóa đáng kể các quy định vốn “làm khó” cho người dân khi làm thủ tục bồi thường.

Cụ thể, Điều 15 Nghị định số 03/2021/NĐ-CP nêu rõ, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm phối hợp với bên mua bảo hiểm và các bên có liên quan để thu thập 1 bộ hồ sơ bồi thường bảo hiểm và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ bồi thường bảo hiểm. Hồ sơ bồi thường bảo hiểm bao gồm tài liệu liên quan đến xe, người lái xe; tài liệu chứng minh thiệt hại về sức khỏe, tính mạng; tài liệu chứng minh thiệt hại đối với tài sản.

Phù hợp với phương án tổ chức giao thông

Tán thành về những đổi mới trong thủ tục bồi thường bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự xe cơ giới, theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Luật Sblaw Nguyễn Thanh Hà, việc cắt giảm các loại hồ sơ, giấy tờ phải thu thập theo hồ sơ bồi thường có tác động tích cực về mặt kinh tế, giảm chi phí liên quan đến giải quyết bồi thường đối với cả bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm. Về mặt xã hội, việc cắt giảm một số thủ tục, đặc biệt là chuyển trách nhiệm thu thập hồ sơ bồi thường cho doanh nghiệp bảo hiểm sẽ tác động tích cực tới xã hội, cũng như nâng cao nhận thức về ý nghĩa của loại hình bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của xe cơ giới, tăng hiệu quả triển khai của doanh nghiệp.

Cũng theo nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Khương Kim Tạo, cải cách thủ tục hành chính trong việc tiếp nhận, giải quyết các yêu cầu bồi thường bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là bước đi giúp mở rộng hơn cánh cửa để người dân thấy bảo hiểm sẵn sàng hợp tác với họ, tạo tâm lý tốt cho người mua bảo hiểm. Tuy nhiên, để cải thiện tỷ lệ bồi thường bảo hiểm, cải cách thủ tục hành chính là chưa đủ, mà cần cải thiện quy định pháp luật theo hướng chặt chẽ hơn, vừa nâng cao sự khoa học, vừa phù hợp với các phương án tổ chức giao thông. Theo đó, tập trung cải thiện sự rành mạch trong các tình huống giao thông, để khi cơ quan chức năng vào cuộc, khi bảo hiểm làm việc, có thể dễ dàng phân định đúng sai, mức độ lỗi của mỗi bên, từ đó có căn cứ xác định mức bồi thường.

Ngoài ra, cùng với việc rút gọn hồ sơ, cũng cần quy định rõ phương thức bồi thường để tạo thuận lợi cho bên mua bảo hiểm; cải thiện mức độ hấp dẫn của chế độ bảo hiểm như các gói bảo hiểm cho mô tô xe gắn máy được thiết kế như đối với ô tô. Bởi, đối với phương tiện có giá trị cao, chủ phương tiện sẵn sàng bỏ ra mức phí bảo hiểm lớn hơn để hưởng những chế độ bảo hiểm thiết thực hơn. Mặt khác, cần đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông hiệu quả hơn, để người dân hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chế độ bồi thường bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự xe cơ giới thay vì chỉ mang tính hình thức như lâu nay.