Động lực để thúc đẩy phát triển khu vực và cả nước

Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng và các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế là việc thể chế hóa các Nghị quyết của Bộ Chính trị, nhằm tạo cơ chế huy động nguồn lực, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương. Các địa phương được trao “cơ chế, chính sách đặc thù”, được thí điểm sẽ có cơ hội đột phá, phát triển mạnh mẽ về kinh tế - xã hội, điều này sẽ giúp cho việc phát huy thế mạnh và là động lực để thúc đẩy phát triển trong khu vực và cả nước. 

Cụ thể, Hải Phòng là thành phố trực thuộc Trung ương, có vị trí quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Thừa Thiên Huế là vùng đất cố đô với nhiều yếu tố đặc thù. Thanh Hóa, Nghệ An là những tỉnh có vị trí chiến lược, địa bàn rộng lớn, địa hình đa dạng, điều kiện phong phú. Các địa phương này là những trung tâm lớn của vùng Bắc Trung bộ, có tiềm năng và điều kiện tự nhiên để phát triển.

Tuy nhiên, tôi cũng băn khoăn một số điểm như sau: Trong 4 tỉnh dự kiến thực hiện có 3 tỉnh nằm ở khu vực Bắc Trung bộ, trong khi hầu hết các tỉnh còn lại như Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị đều khó khăn do lịch sử để lại như chiến tranh và điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thường xuyên bị thiên tai bão, lũ và cũng có điều kiện và các nét đặc thù như Nghệ An, Thanh Hóa. Vậy nếu áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển kinh tế - xã hội cho cả vùng Bắc Trung bộ thì sẽ tạo động lực cho cả vùng phát triển, theo kịp các vùng và khu vực khác trong cả nước. Riêng đối với Quảng Bình và Quảng Trị, thu ngân sách hàng năm còn thấp, chưa đến ½ tổng số chi nên việc phát triển kinh tế - xã hội vùng cũng là yếu tố hết sức cần thiết để các tỉnh còn khó khăn có cơ hội vươn lên theo kịp các tỉnh khác trong khu vực và cả nước.

Về thời gian triển khai thí điểm, tôi đồng tình với cách tiếp cận theo hướng tiến hành thí điểm trong khoảng thời gian 2021 – 2025 vì trùng với thời điểm đánh giá tổng kết trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng các cấp và như vậy sẽ thuận lợi cho việc đánh giá đúng thực chất cũng như nhân rộng mô hình cho các tỉnh. Tuy nhiên, từ nay cho đến hết năm 2022 và đến năm 2023 nước ta vẫn đang khó khăn do đại dịch Covid - 19 nên đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực cao hơn nữa của các địa phương cũng như Trung ương khi bắt tay vào các nhiệm vụ cụ thể.

Về các nhóm 7 cơ chế, chính sách cụ thể và 2 nhóm chính sách đặc thù cho Hải Phòng và Thừa Thiên Huế, tôi xin tham gia một số nội dung như sau:

Một là, về việc bổ sung ngân sách Trung ương cho ngân sách địa phương. Tôi cho rằng, đây cũng một cách hợp lý để đẩy mạnh các hoạt động đầu tư phát triển trên địa bàn thí điểm. Tuy nhiên, sự điều tiết từ nguồn vượt thu so với dự toán hàng năm có thể dẫn đến việc lập dự toán thấp, không sát với thực tế để được hưởng số tăng thu nhiều hơn. Vì thế, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, các cơ quan có liên quan cần chú trọng tính sát thực tế, khách quan khi lập dự toán thu ngân sách. Đối với việc bổ sung có mục tiêu từ nguồn tăng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu qua cảng biển Nghi Sơn – Thanh Hóa cũng tương tự như vậy...

Hai là, hiện nay chúng ta đang tăng cường chính sách thu hút đầu tư, giảm bớt các chi phí trung gian cho các doanh nghiệp nên việc tăng phí, lệ phí sẽ tạo thành các rào cản mới, tăng thêm chi phí cho doanh nghiệp, giảm tính cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế nhất là ở các cảng lớn như cảng Hải Phòng, cảng Nghi Sơn.

Ba là, về quản lý quy hoạch: “Trên cơ sở đồ án quy hoạch của thành phố Hải Phòng, tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt” sẽ quyết định phân cấp cho UBND các tỉnh, thành phố này thực hiện phê duyệt, điều chỉnh cục bộ là việc rất hợp lý với điều kiện không ảnh hưởng đến mục tiêu chung của tổng thể quy hoạch. Nếu được tổ chức triển khai thực hiện và có hiệu quả, đề nghị áp dụng rộng trên địa bàn của cả nước để đẩy nhanh hơn nữa các trình tự, thủ tục liên quan đến điều chỉnh quy hoạch, đặc biệt là quy hoạch cục bộ ở từng địa phương.

Bốn là, đối với nội dung tăng thu nhập cho cán bộ, công chức của TP. Hải Phòng, tôi thấy hoàn toàn phù hợp để tạo động lực, ổn định cuộc sống và công việc cho lực lượng cán bộ, công chức, thu hút nhân lực chất lượng cao cho thành phố trong bối cảnh đây là một thành phố có mức sống cao, thu nhập của khối doanh nghiệp chênh lệch lớn so với khối công lập.

Cuối cùng, liên quan đến thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế, thiện nay đang trong lộ trình sắp xếp, bãi bỏ các loại Quỹ hoạt động không hiệu quả, bên cạnh đó việc đóng góp Quỹ từ ngân sách các địa phương trong cả nước là không đúng với pháp luật hiện hành và không hợp lý. Bên cạnh đó ngoài mục đích phục vụ tôn tạo cho các công trình, di sản do Nhà nước quản lý trực tiếp thì việc sử dụng Quỹ có đóng góp từ ngân sách để dự kiến chi cho việc trùng tu, tôn tạo các di sản thuộc sở hữu cá nhân là chưa phù hợp. Theo tôi, Quỹ có thể thành lập nhưng chủ yếu là huy động từ nguồn vốn xã hội hóa.