Khu vực các tỉnh Bắc Trung Bộ hiện có hệ thống hồ, đập khá lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết, thoát lũ, góp phần giảm thiệt hại do thiên tai gây ra. Trước thực trạng các công trình hồ chứa vừa và nhỏ đã bị xuống cấp, các địa phương này đã hoàn thiện thiết bị quan trắc chuyên dùng; nâng cấp và sửa chữa các công trình đầu mối; đề xuất các bộ, ngành hỗ trợ nguồn kinh phí để tu sửa, gia cố những hồ, đập hư hỏng nghiêm trọng bảo đảm an toàn vận hành trong mùa mưa lũ.
Hệ thống thủy lợi Nam Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị bị hư hỏng nghiêm trọng
Nguồn: Dantri.com
Nhiều công trình xuống cấp
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Thừa Thiên Huế, toàn tỉnh hiện có 56 hồ chứa thủy lợi, tổng dung tích hồ chứa thủy lợi, thủy điện hơn 2.000 triệu mét khối. Trong đó, tại nhiều hồ chứa có một số hạng mục phụ trợ đã bị hư hỏng, đập đất có hiện tượng sạt trượt mái và thấm nhẹ... Một số công trình đường quản lý và công trình trên kênh đã hư hỏng, chưa được nâng cấp. Đường thoát lũ tại khu vực đập tràn và cửa van bị bồi lấp... Đáng lưu ý, có rất nhiều hồ đã đến thời hạn nhưng chưa được kiểm định do khó khăn về kinh phí.
Còn tại tỉnh Quảng Trị, tỉnh hiện có 125 đập, hồ chứa thủy lợi. Do quá trình sử dụng lâu dài và ảnh hưởng của các đợt lũ lớn năm 2020 nên tại Quảng Trị có 18 đập bị thấm. Đặc biệt, tại hạng mục tràn trên công trình thủy lợi Nam Thạch Hãn bị mưa lũ làm hư hỏng phần bê tông cốt thép và đá xây gia cố mái ta-luy hạ lưu tràn, phía bờ bắc bị nước lũ cuốn trôi 1.850m2 diện tích, phía bờ nam bị cuốn trôi 42m2. Hiện công trình đã được thiết kế phương án khẩn trương khắc phục sửa chữa hư hỏng.
Tại Quảng Bình, hiện có 153 hồ chứa, 193 đập thủy lợi. Theo Chi cục Thủy lợi Quảng Bình, hiện toàn tỉnh có 54 hồ chứa đang bị hư hỏng, xuống cấp; 38 đập bị thấm nặng; 22 tràn xả lũ bị nứt, hư hỏng; 28 mái đập bị biến dạng, sạt lở. Tại các huyện Quảng Trạch, Bố Trạch còn có các công trình hồ chứa nước được đưa vào sử dụng từ những năm 1985 - 1990 đến nay đã xuống cấp. Hạng mục tràn xả lũ hồ chứa nước bị sạt lở sâu, gây mất an toàn cho thân đập.
Cần được hỗ trợ nguồn kinh phí
Thời gian qua, các tỉnh Bắc Trung Bộ ưu tiên đầu tư, nâng cấp và quản lý an toàn hồ, đập ở mức cao nhất. Tuy nhiên, nguồn kinh phí để thực hiện luôn gặp khó khăn vì ngân sách địa phương hạn chế. Trong khuôn khổ Dự án Sửa chữa và nâng cao an toàn đập (WB8) và Dự án tăng trưởng xanh, thời gian qua, Sở NN-PTNT Quảng Trị đã thực hiện nâng cấp được 17 hồ chứa. Các công trình bảo đảm tiến độ thi công vượt lũ chính vụ; đồng thời thực hiện đồng bộ các quy trình vận hành cửa van, bảo trì cho từng hạng mục công trình; phương án ứng phó thiên tai cho hồ, đập vùng hạ du trong quá trình thi công.
Giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Trị Hồ Xuân Hòe cho biết: “Sở đã kiến nghị Trung ương cần có chính sách hỗ trợ kinh phí kịp thời giúp ngành bổ sung quy trình vận hành hồ chứa nước; lắp đặt hệ thống giám sát vận hành; hoàn thiện thiết bị quan trắc công trình đập, hồ chứa nước; quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng cũng như nâng cấp và sửa chữa các công trình đầu mối, các hồ chứa lớn và kiên cố các hồ chứa nhỏ, với tổng kinh phí 331 tỷ đồng”.
Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi Quảng Bình Trần Xuân Tiến cho biết, hằng năm, Chi cục phối hợp với Công ty Khai thác công trình thủy lợi tỉnh tiến hành kiểm tra, đánh giá hiện trạng, yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về quản lý an toàn đập, hồ chứa và lập phương án phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, sẵn sàng ứng phó khi có sự cố xảy ra. Về lâu dài, Chi cục sẽ tham mưu UBND tỉnh đề xuất các bộ, ngành hỗ trợ nguồn kinh phí để tu sửa, gia cố những hồ, đập hư hỏng nghiêm trọng bảo đảm an toàn vận hành trong mùa mưa lũ.
