Hạnh phúc được diễn kịch Lưu Quang Vũ

Đất diễn và biên độ cảm xúc lớn

Nhà hát Tuổi trẻ từ nhiều năm nay mặc định vào tháng 8 tổ chức trình diễn một loạt vở kịch của Lưu Quang Vũ, như một “đặc sản”. Năm nay tròn 40 năm Nhà hát Tuổi trẻ công diễn vở kịch đầu tiên của Lưu Quang Vũ (“Sống mãi tuổi 17”), một số vở diễn đặc sắc lại được trình diễn nhằm tưởng nhớ, tri ân cặp vợ chồng tài danh Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh, cuối tuần này là "Ai là thủ phạm" (20 giờ ngày 3.10) và "Tin ở hoa hồng" (20 giờ ngày 4.10).

“Chúng tôi hay thế hệ trên tôi nữa như NSND Lê Khanh, NSƯT Chí Trung…, cũng không chỉ diễn viên của Nhà hát Tuổi trẻ, mà còn của các nhà hát khác vào thập niên 1980 - 1990, đều trưởng thành từ các vai diễn trong kịch Lưu Quang Vũ. Các vai diễn ấy phần lớn đều để lại ấn tượng lớn trong lòng khán giả. Câu chuyện và cách viết của tác giả bao giờ cũng có đường dẫn nhân vật của mình và giá trị của vai diễn ấy phủ trùm, khiến cho đất diễn lớn, biên độ về tình cảm cũng như cảm xúc lớn. Đó như giáo trình tốt để diễn viên được thỏa sức sáng tạo” - đạo diễn, NSƯT Sĩ Tiến - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ chia sẻ.

Theo NSƯT Sĩ Tiến, diễn viên thế hệ 8X, 9X của Nhà hát Tuổi trẻ như Thu Quỳnh, Thanh Sơn, Chí Huy, Lệ Quyên… mỗi khi được làm kịch Lưu Quang Vũ vẫn hào hứng, mang đến phong vị mới, gần với khán giả của sân khấu hôm nay. “Được đắm mình trong các nhân vật của Lưu Quang Vũ, họ trưởng thành rất nhiều. Cách họ cảm nhận các giá trị của kịch Lưu Quang Vũ cũng khác các thế hệ trước”.

Tham gia 5 vở của Lưu Quang Vũ, gồm “Ai là thủ phạm”, “Lời thề thứ 9”, “Lời nói dối cuối cùng”, “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”, “Tin ở hoa hồng”; giành HCB Liên hoan sân khấu “Hình tượng người chiến sĩ CAND” năm 2015 với “Ai là thủ phạm”, HCV Liên hoan sân khấu Thủ đô 2016 với “Lời nói dối cuối cùng”, HCV Liên hoan sân khấu Kịch toàn quốc 2018 với “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”; song diễn viên Thanh Sơn chỉ nhận mình “được tiếp xúc” với kịch Lưu Quang Vũ, chứ không thể nói là có kinh nghiệm, vì mỗi vai diễn, mỗi nhân vật của ông có tính cách khác nhau, và cái khó nhất là cố gắng để không bị giống nhau. “Điều thú vị của kịch Lưu Quang Vũ là cùng một vở nhưng mỗi lần diễn là một cảm nhận khác. Đôi khi cảm giác mình đến gần nhân vật rồi lại phát hiện ra điều mới. Cùng một câu thoại, khi nói chuyện với ai đó, hiểu ra điều gì đó, thì cách nói của mình thay đổi. Hơn thế, mỗi đạo diễn lại nghĩ ra một cái rất mới. Chính điều này làm cho diễn viên luôn hứng khởi, vì nó luôn mới mẻ”.

Luôn mang tính thời đại

Kịch Lưu Quang Vũ được đánh giá luôn mang tính thời đại, đến bây giờ những vấn đề các vở kịch đề cập vẫn đúng, và vì thế, kịch Lưu Quang Vũ vẫn sống, được khán giả hiện nay hào hứng đón nhận. Theo diễn viên Thanh Sơn, kịch Lưu Quang Vũ phản ánh hiện thực xã hội nhưng đằng sau đó là câu chuyện về nhân cách, về mối quan hệ giữa con người với con người, mà rào cản về thời gian hoàn toàn không thành vấn đề, cái khó là phải biết chắt lọc, làm nổi bật thông điệp tác giả muốn gửi gắm.

Cũng tham gia và thành công với nhiều vở kịch của Lưu Quang Vũ, như “Lời thề thứ 9”, “Mùa hạ cuối cùng”, “Lời nói dối cuối cùng”, “Ai là thủ phạm”, “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, “Bệnh sĩ”, “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”, diễn viên Lý Chí Huy cho biết, tất cả diễn viên Nhà hát Tuổi trẻ mỗi khi được làm kịch Lưu Quang Vũ đều cảm thấy hạnh phúc, bởi trong kịch của ông có tính nhân bản, cho dù bàn về những vấn đề thời sự nhưng tất cả cái kết đều tươi sáng. Bên cạnh đó, những câu chuyện Lưu Quang Vũ đề cập cách đây mấy chục năm nhưng giờ làm lại vẫn có tính thời sự, gần gũi. Các câu thoại, suy nghĩ, tâm tư của nhân vật rất đời, nên diễn viên trẻ dễ hiểu kịch bản hơn.

“Được làm kịch Lưu Quang Vũ mới cảm nhận được đất nước ta cũng có những tác giả luôn trăn trở về con người, tình hình đất nước để tạo ra một cuộc sống tốt đẹp hơn, tự dưng chúng tôi cảm thấy lòng yêu nước, tình yêu thương con người của mình nhiều hơn, tính nhân bản của mình đi đúng hướng hơn… Xét cho cùng, tất cả những cái tốt trong cuộc sống dù yếu ớt nhưng luôn có trước sự đấu tranh. Và kịch Lưu Quang Vũ luôn tồn tại sự đấu tranh để đến với những điều tốt đẹp. Tôi biết ơn Lưu Quang Vũ vì điều ấy” - diễn viên Lý Chí Huy chia sẻ.

Diễn viên Thu Quỳnh bổ sung: “Có lẽ Lưu Quang Vũ dành sự ưu ái đặc biệt cho Nhà hát Tuổi trẻ bởi chúng tôi là một trong số ít nhà hát dựng rất nhiều vở của Lưu Quang Vũ và ‘trộm vía được lộc’, khi đó đều là những vở có tầm ảnh hưởng và thành công nhất định. Sự may mắn của các diễn viên trẻ như chúng tôi là được tiếp cận những kịch bản vô cùng hay và tuyệt vời, từ lời lẽ đến cấu trúc, càng thoại càng ngấm, càng nghĩ càng ra được nhiều ý nghĩa. Thế nên, kịch Lưu Quang Vũ qua bao nhiêu năm vẫn sống, vẫn tồn tại, thậm chí càng ngày càng có ý nghĩa đối với từng lớp khán giả. Có người không chỉ xem một lần mà xem nhiều lần, và mỗi lần lại hiểu một lớp ý nghĩa khác nhau”.