Hiệu quả từ tính cụ thể

- Chủ Nhật, 08/11/2020, 07:49 - Chia sẻ
Gần 50 năm kể từ khi Luật Nước sạch ra đời, văn bản này đã chứng minh tính hiệu quả khi giúp nước Mỹ bảo đảm tính bền vững của nguồn nước. Đánh giá về đạo luật, các chuyên gia đã chỉ ra những điểm quan trọng nhất của Luật đó là tính cụ thể, từ mục tiêu cho đến biện pháp giải quyết.

Ưu điểm vượt trội

Thứ nhất, tính cụ thể được thể hiện ở mục tiêu của Luật với tiêu chí kỹ thuật và thời hạn cụ thể. Luật hướng đến giải quyết vấn đề cụ thể, đó là chỉ tập trung giải quyết vấn đề ô nhiễm nước mặt và nước mặt ven biển cùng các hệ lụy liên quan. Luật cũng đề ra những mục tiêu cụ thể chẳng hạn như mọi nguồn nước phải an toàn cho đánh bắt cá và bơi lội vào năm 1983; mọi nguồn ô nhiễm phải bị loại bỏ vào năm 1985. Luật cũng đưa ra Chương trình Tiêu chuẩn chất lượng nước: Các tiêu chuẩn chất lượng nước được xây dựng ở các bang và từng nguồn nước riêng biệt như sông, hồ, suối, đất ngập nước, tùy theo mức độ khả năng bị ô nhiễm và tùy theo chức năng của từng nguồn nước. Các bang quyết định việc sử dụng các nguồn nước (cấp nước, giải trí, nông nghiệp, thả cá…) mà áp dụng các tiêu chuẩn khác nhau nhằm bảo vệ các nguồn nước này.

	Năm 2019, sông Cuyahoga được bình chọn là "dòng sông của năm" để kỷ niệm 50 năm ngày sông bùng cháy
Năm 2019, sông Cuyahoga được bình chọn là "dòng sông của năm" để kỷ niệm 50 năm ngày sông bùng cháy

Thứ hai, Luật có giải pháp cụ thể về nguồn tài chính: Mỗi chương trình đều có cơ chế và khoản tài chính kèm theo cụ thể với thời hạn rõ ràng, nêu rõ ngân sách nhà nước Liên bang chịu trách nhiệm hay của tiểu bang.

Thứ ba, Luật cũng quy định cụ thể về cơ quan chịu thực hiện các chương trình kèm theo vị trí chịu trách nhiệm, trong đó cơ quan chịu trách nhiệm chính là EPA.

Thứ tư, chức năng quyền hạn và mức phạt đều được ghi cụ thể trong Luật. Năng lực và quyền hạn của cán bộ cũng được quy định cụ thể. Cán bộ có thể ra quyết định xử lý vấn đề nếu có dựa vào luật này.

Thứ năm, tiêu chuẩn xả thải được xây dựng linh hoạt: Dựa vào công nghệ tốt nhất có thể bảo đảm đưa ra là có thể thực hiện được. Bên cạnh đó, Luật cũng có giải pháp thúc đẩy nghiên cứu khoa học để có được các giải pháp công nghệ tốt nhất làm nền tảng cho việc giải quyết vấn đề.

Thứ sáu, Luật thúc đẩy quản lý dựa theo kết quả và phát huy tối đa tính sáng tạo của mọi người và mọi tổ chức: Chất lượng nước được bảo vệ, còn biện pháp quy trình có thể hoàn toàn khác nhau phụ thuộc vào điều kiện nơi đó. Quỹ của các chương trình đều có phần hỗ trợ cho sáng kiến của người dân hoặc các tổ chức dân sự.

Cuối cùng, một ưu điểm quan trọng là Luật có thể được thực thi ngay sau khi được thông qua: Luật quy định chi tiết nên không cần Nghị định, Thông tư và hướng dẫn mà có thể đưa vào thực hiện ngay.

Trong thực tế, Luật Nước sạch giống bản kế hoạch. Trong gần 50 năm qua, Luật Nước sạch đã có những điều chỉnh và thay đổi về ưu tiên, ví dụ khi các nguồn ô nhiễm điểm được giải quyết về cơ bản thì ưu tiên chuyển sang xử lý các nguồn ô nhiễm diện. Nhưng về cơ bản, Luật không có nhiều thay đổi và khung Luật vẫn giữ như lúc xây dựng năm 1972.

Giá trị gần nửa thế kỷ

Vào năm 2019, hai học giả người Mỹ là David A. Keizer và Joseph S. Shapiro, những người lần lượt là trợ lý giáo sư tại Đại học Bang Iowa và Đại học California đã thực hiện một nghiên cứu về tính hiệu quả và lợi ích kinh tế của Luật Nước sạch kể từ khi được thông qua năm 1972. Hai ông đã viết rằng: Mặc dù nhiều sông và suối của Mỹ không đáp ứng các tiêu chuẩn ô nhiễm của liên bang, nhưng Luật đã hạn chế ô nhiễm nước về tổng thể.

Thứ nhất, Keizer và Shapiro thấy rằng hầu hết các hình thức ô nhiễm nước đã giảm kể từ khi Luật Nước sạch được thông qua. Trên thực tế, từ khi ban hành luật đến năm 2001, các vùng nước thích hợp cho đánh bắt cá đã tăng 12%.

Thứ hai, Keizer và Shapiro nhận thấy rằng, Luật Nước sạch đã góp phần làm giảm mức độ ô nhiễm nước thông qua chương trình tài trợ, cho phép nhiều chính quyền địa phương làm sạch các nguồn nước của địa phương bằng cách tài trợ cho quá trình xây dựng, cải thiện các nhà máy nước thải đô thị và hệ thống cống rãnh. Họ lưu ý rằng, mỗi khoản trợ cấp sẽ làm giảm nguy cơ nước thải vi phạm các tiêu chuẩn một nửa điểm phần trăm.

Đánh giá về đóng góp của Luật Nước sạch trong việc bảo vệ nguồn nước của Mỹ, cựu Bộ trưởng Bộ Môi trường Mỹ Gina McCathy cũng từng cho biết: “Các giá trị của chúng ta (người dân Mỹ) được hình thành sâu thẳm từ lúc còn ấu thơ lớn lên bên hồ và sông. Chính các sông hồ đã tạo nên tính cách của dân tộc (Mỹ). Trước năm 1972, tính cách đó đã bị đe dọa. Mức độc hại của các sông lớn tới mức dòng sông Cuyahoga đã bốc cháy và hàng triệu người đã lên tiếng đòi sự thay đổi. Thượng viện Mỹ đã phúc đáp bằng việc thông qua Luật. Gần nửa thế kỷ qua, Luật đã bảo vệ nguồn nước an toàn để uống và đánh cá, săn bắn, bơi lội và giải trí cho người dân. Luật đã không chỉ bảo vệ những hồ lớn Michigan hay dòng sông dũng cảm Mississipi mà còn bảo vệ được những dòng suối và các vùng đất ngập khắp nơi mà khi nối vào nhau đã tạo ra một mạng sông nước mênh mông. Điều đó cho thấy, việc làm ô nhiễm nước nguy hiểm vì nó tác động lên toàn bộ hệ thống và các sông hồ hạ nguồn phụ thuộc vào nước từ thượng nguồn… Nếu không có Luật Nước sạch ngăn hóa chất độc hại, nước từ cống rãnh và nhiều nguồn ô nhiễm khác, thì chắc chắn sự lành mạnh của cuộc sống người dân sẽ không được như ngày nay”.

Nhìn chung, nguồn nước ở Mỹ hiện nay đã sạch hơn so với 40 năm trước. Theo khảo sát của EPA, khoảng 50 - 66% môi trường nước ở các sông, hồ, ao suối đạt chất lượng nước an toàn đủ để các loài cá, động vật thủy sinh sinh sống, cũng như an toàn cho các hoạt động giải trí của con người. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề về ô nhiễm các chất hữu cơ, dinh dưỡng như nitơ, phốt pho và một số chất độc hại, gây nguy hiểm cho con người và động vật thủy sinh.

Hiện nay, Chính phủ Mỹ đang nỗ lực tìm ra giải pháp cho vấn đề này. Nhưng đây là một vấn đề không đơn giản vì luật pháp của Mỹ cho phép các bang được quyền ban hành các tiêu chuẩn về môi trường nước, các cơ sở, doanh nghiệp trong các bang đó phải đáp ứng được các tiêu chuẩn này. Đồng thời, các bang cũng có toàn quyền điều chỉnh các mục tiêu về chất lượng nước trong bang cho phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội. Những vấn đề ô nhiễm liên quan nhiều đến nguồn ô nhiễm diện. Nguồn ô nhiễm diện không chịu sự điều chỉnh về giấy phép xả thải của Luật Nước sạch mà thuộc thẩm quyền quy định trong các bang. Hiện nay, EPA đang làm việc với các bang, địa phương và các ngành, cũng như các bên liên quan để tìm ra các giải pháp để giải quyết vấn đề này. Mỹ cũng đang xây dựng các biện pháp không những tuân thủ các quy định pháp luật mà còn dựa vào các hình thức như khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi để giải quyết các vấn đề ô nhiễm.

Quỳnh Vũ