Nhiều chỉ tiêu chưa đạt
Theo báo cáo của Tổng cục Dân số - KHHGĐ, 6 tháng đầu năm, các chỉ tiêu về cơ cấu dân số của tỉnh Nghệ An đều tăng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, toàn tỉnh có 23.658 trẻ sinh ra, tăng 302 trẻ, số trẻ sinh là con thứ 3 trở lên là 5.722 trẻ, tăng 307 trẻ so với năm 2019. Hiện tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên đang ở mức rất cao là 24,2%, tăng 1,1% so với cùng kỳ, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cũng hết sức lo ngại với 114 bé trai/100 bé gái.
Với những kết quả này, dự tính từ nay đến cuối năm, để đạt các chỉ tiêu đề ra sẽ còn nhiều khó khăn, nhất là chỉ tiêu về giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Nghệ An cũng đang đối diện với nhiều khó khăn trong việc giảm sinh bởi hiện quy mô dân số của tỉnh lớn và cơ bản là cư dân nông nghiệp, nông dân, nông thôn - nơi còn mang nặng tập tục sinh nhiều con.
Trưởng phòng Dân số huyện Quỳnh Lưu (một huyện có mức sinh tăng cao) Hoàng Đình Tùng cho biết, 6 tháng đầu năm, tỷ lệ tăng dân số trên địa bàn tăng đột biến từ 24% (năm 2019) lên gần 35% (năm 2020). Điều này, có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng chủ yếu là do tập tục bởi Quỳnh Lưu là huyện vùng biển, có nhiều xã đặc thù nên tâm lý chung của người dân vẫn muốn sinh nhiều con. Bên cạnh đó, những năm gần đây, việc tuyên truyền, vận động ngày một khó khăn khi một số chính sách dân số đã bị nới lỏng.
Tại huyện Diễn Châu, Trưởng phòng Dân số huyện Trần Thị Lương cho biết, trong 6 tháng đầu năm, một số chỉ tiêu quan trọng của huyện như tỷ suất sinh thô, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm và tỷ số giới tính khi sinh cũng đã giảm so với cùng kỳ từ 115 bé trai/100 bé gái xuống còn 108 bé trai/100 bé gái.
Song, để giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên thì vẫn còn khó khăn khi tỷ lệ này đang trên 30%. Đáng buồn là số cán bộ, đảng viên vi phạm chính sách dân số còn nhiều và nhiều gia đình vẫn có tâm lý muốn sinh đông con, nhất là những gia đình có điều kiện kinh tế khá giả. Khó khăn còn nhiều hơn khi Trung tâm Dân số - KHHGĐ và Trung tâm y tế cấp huyện mới sáp nhập, còn gặp vướng mắc về phân bổ nguồn ngân sách, bố trí nhân sự cũng như tổ chức các hoạt động.
Cần bố trí hợp lý nguồn lực
Có thể nhận thấy, sau khi sáp nhập, các phòng dân số tiếp tục thực hiện chức năng như xây dựng kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ và truyền thông giáo dục về Dân số - KHHGĐ trên cơ sở kế hoạch của Chi cục Dân số - KHHGĐ và tình hình thực tế trên địa bàn huyện. Đồng thời, phối hợp triển khai, thực hiện các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, cung cấp dịch vụ, hướng dẫn, kiểm tra và giám sát các hoạt động về Dân số - KHHGĐ tại các trạm y tế xã và cộng tác viên dân số thôn bản.
Trên thực tế, việc thực hiện các nhiệm vụ này cũng đồng nghĩa với các Phòng Dân số phải thực hiện song song hai sự chỉ đạo của Chi cục Dân số - KHHGĐ và thực hiện nhiệm vụ của địa phương, trong đó, quan trọng nhất là việc triển khai các hoạt động theo ngành dọc và tiếp tục làm tốt công tác rà soát, thống kê về tỷ lệ biến động dân số ở cơ sở cũng như các hoạt động về truyền thông.
Khó khăn hơn cả chính là vấn đề ngân sách bởi sau khi sáp nhập nhiều nguồn kinh phí phải phụ thuộc vào Trung tâm y tế. Tuy nhiên, lâu nay nguồn tuyên truyền ở các đơn vị rất ít ỏi. Đơn cử như huyện Con Cuông, trước đây, mỗi năm huyện cấp khoảng 50 triệu đồng để ngành dân số triển khai hoạt động theo đề án hôn nhân cận huyết thống, giúp tổ chức hàng chục buổi truyền thông ở cơ sở. Song, năm nay, sau khi có chủ trương sáp nhập, nguồn kinh phí bị cắt giảm nên hoạt động gặp nhiều khó khăn.
Từ thực tế này, nhiều ý kiến cho rằng, dù đã sáp nhập nhưng từ Trung ương tới tỉnh cần sớm ban hành văn bản để hướng dẫn về cơ chế hoạt động của các Phòng Dân số. Bên cạnh đó, cần cơ cấu lại một số bộ phận cho hợp lý với thực tế hoạt động, ví dụ nên để chuyên trách dân số ở các xã, phường về công tác tại UBND các xã, phường thay vì các trạm y tế để nâng cao hiệu quả công tác tham mưu; cần tiếp tục duy trì đội ngũ cộng tác viên dân số thôn bản bởi đây là đội ngũ có kinh nghiệm, nhiệt tình với công việc.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
