Không chủ quan vì CPI tăng thấp

- Thứ Tư, 27/10/2021, 05:29 - Chia sẻ
Theo dự báo, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cả năm 2021 sẽ tăng thấp, tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng, không nên chủ quan bởi vẫn có thể có những yếu tố tác động đến lạm phát vào cuối năm, nhất là đầu năm tới.

Cụ thể, 9 tháng qua, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tăng 1,82%, tức bình quân mỗi tháng chỉ có 0,2% - mức tăng thấp nhất trong 5 năm trở lại đây. Trong đó có 3 tháng CPI giảm, 6 tháng tăng nhưng trong 6 tháng tăng, chỉ có 2 tháng là cao, các tháng còn lại tăng thấp. Nếu so sánh tháng 9.2021 với tháng 9.2020 mức tăng là 2,06%, cao hơn tốc độ tăng tương ứng của các tháng trước, có nghĩa là có xu hướng tăng lên.

Tính bình quân 9 tháng năm nay so với cùng kỳ năm trước, mới tăng 1,82%, còn thấp hơn rất nhiều so với mục tiêu kế hoạch theo Nghị quyết của Quốc hội là khoảng 4%. Lạm phát cơ bản còn tăng thấp hơn tốc độ tăng CPI, ở mức 0,88% so với 1,82%. Dự báo cả năm sẽ chỉ tăng dưới 2,5% và đây sẽ là năm thứ 6 liên tục lạm phát được kiểm soát theo mục tiêu.

Dù CPI 9 tháng qua tăng thấp và dự báo cả năm 2021 cũng sẽ tăng thấp nhưng thực tế vẫn có những yếu tố có thể tác động đến lạm phát vào cuối năm, nhất là đầu năm tới. Đó là tác động của lạm phát trên thế giới; là việc nhiều nền kinh tế lớn nới lỏng chính sách tiền tệ thông qua các gói tiền tệ với quy mô lên đến hàng chục nghìn tỷ USD, trong thời gian tương đối dài, mức lãi cơ bản gần như bằng 0 đang làm cho lạm phát tăng ở nhiều nước. Diễn biến đó cộng hưởng với việc nước ta đang từng bước mở cửa trở lại sẽ làm cho đơn giá tính bằng USD hàng hóa nhập khẩu sẽ tăng, gây ra “nhập khẩu lạm phát”.

Yếu tố nữa là chi phí đẩy. Bình quân 9 tháng so với cùng kỳ, giá nhập khẩu tăng 6,03%; giá nguyên, nhiên, vật liệu dùng cho sản xuất tăng 4,87%; giá dịch vụ vận tải đường ven biển và viễn dương tăng 7%; giá sản xuất công nghiệp tăng 2,44%. Ngoài ra, còn có các yếu tố khác như quan hệ giữa sản xuất và tiêu dùng. Tăng trưởng GDP quý III giảm tới 6,17%, tính chung 9 tháng chỉ tăng 1,42%, dự đoán cả năm có thể tăng dưới 3,5% tuy cao hơn năm 2020 nhưng thấp nhất so với nhiều năm trước đó. Nhu cầu tiêu dùng giảm trong thời gian dài sẽ tăng trở lại khi dịch bệnh được kiểm soát, sản xuất đời sống chuyển sang trạng thái bình thường mới, khi đó sức ép cung - cầu đối với giá cả sẽ tăng.

Hay với yếu tố tiền tệ, tốc độ tăng của tín dụng, tổng phương tiện thanh toán cao hơn tốc độ tăng của huy động sẽ tạo sức ép quan hệ giữa tiền và hàng trên thị trường, làm tăng giá. Yếu tố tâm lý cũng khó giữ được ổn định như trước khi tỷ giá thương mại mang dấu âm, sẽ có lợi cho nhập khẩu nhưng lại là bất lợi cho xuất khẩu…

CPI tăng thấp được xem là điều kiện thuận lợi cho công tác điều hành và dư địa cho việc thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát năm nay. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn, nhiều ý kiến cho rằng, sức ép lạm phát không hề nhỏ như con số CPI phản ánh. Lý do chủ yếu do sức cầu yếu trong quý III là do nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội, người tiêu dùng không mua sắm được. Hàng hóa của doanh nghiệp bị đứt gãy, không tới tay người tiêu dùng nên giá cả không được phản ánh đầy đủ trong CPI. Ngoài ra, giai đoạn tới, chi phí sản xuất cũng sẽ tăng rất mạnh nhưng chi phí sản xuất phản ánh vào giá thành sản phẩm sẽ có độ trễ nhất định; giá cả cũng bắt đầu tăng nhưng sức mua không nhiều nên rất có thể sẽ lâm vào tình trạng vừa lạm phát vừa đình trệ.

Do đó, điều quan trọng là phải có các giải pháp linh hoạt. Các biện pháp kiểm soát rủi ro cũng nên ở mức vừa phải, không quá chặt chẽ nhưng cũng không quá thả lỏng bởi hiện nay mức hấp thụ của nền kinh tế không cao, các điều chỉnh có thể sẽ phản ánh vào giá cả. Và khi giá cả tăng lên, việc kiểm soát sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí như ý kiến của một chuyên gia là sẽ rất "đau đớn".

Ninh Hà