Lập tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công

- Thứ Năm, 13/05/2021, 06:05 - Chia sẻ
Trước tình hình giải ngân vốn đầu tư công vẫn ì ạch, Bộ Tài chính vừa đề xuất nhiều biện pháp, trong đó có thành lập tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn trong từng bộ, địa phương để xử lý các điểm nghẽn gắn với trách nhiệm người đứng đầu.
Giải ngân vốn đầu tư công 4 tháng đầu năm nay rất ì ạch
Ảnh: Đan Thanh

Mới giải ngân trên 18% kế hoạch vốn

Theo Bộ Tài chính, ước giải ngân kế hoạch vốn đầu tư 4 tháng đầu năm đạt trên 86.010 tỷ đồng, bằng 18,65% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2020 (18,98%). Trong đó, vốn trong nước đạt trên 20%; vốn nước ngoài (ODA) đạt trên 2%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ (5,92%).

Đến nay, chỉ có 5 bộ và 10 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 20% kế hoạch, dẫn đầu là Thái Bình (76,74%), Hà Nam (50,57%), Hưng Yên (43,21%), Thanh Hóa (42,39%)… Còn lại, hầu hết các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt thấp. Cụ thể, 41/50 bộ và 26/60 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân dưới 15%, trong đó có 17 bộ chưa giải ngân kế hoạch vốn.

Lý giải tình trạng giải ngân vốn đầu tư công chậm, Bộ Tài chính cho biết trước hết là do công tác giải phóng mặt bằng. Theo đó, hiện có sự chênh lệch lớn giữa giá đất Nhà nước thu hồi với giá đền bù của nhà đầu tư theo cơ chế thỏa thuận, dẫn đến nhiều trường hợp có đất thuộc diện Nhà nước thu hồi yêu cầu bồi thường với giá cao hơn quy định và yêu cầu thỏa thuận. Công tác quản lý đất đai còn lỏng lẻo, đất công bị người dân chiếm, không thể xác định nguồn gốc đất đai của các thửa đất bị thu hồi…

Bên cạnh đó, một số nơi còn chưa minh bạch trong tổ chức đấu thầu, còn trường hợp lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực, ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Nhiều dự án trong quá trình thi công đã phát sinh vướng mắc do giá vật liệu xây dựng tăng cao so với thời điểm duyệt dự toán.

Đặc biệt, các dự án ODA vốn gặp nhiều vướng mắc nhất, trong đó chưa có khối lượng giải ngân. Tổng giá trị khối lượng hoàn thành của các dự án ODA được Kho bạc Nhà nước (KBNN) xác nhận chỉ đạt 1,7% dự toán do nhiều dự án đang ở giai đoạn mời thầu, đấu thầu lại, phê duyệt hợp đồng, trình phê duyệt quy hoạch. Một số dự án đã có khối lượng hoàn thành nhưng phải chờ các xác nhận, đối chiếu khối lượng 3 bên giữa chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn nên chưa thể chốt số liệu để kiểm soát chi và đề xuất giải ngân.

Thêm nữa, theo quy định hiện nay, việc gia hạn khoản vay hay bất kỳ điều chỉnh hiệp định vay nào dẫn đến việc điều chỉnh chủ trương đầu tư thì phải thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư trước. Trong khi đó, quy trình điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án ODA thường phức tạp, kéo dài dẫn đến việc một số dự án đã được bố trí vốn nhưng không thể rút vốn do chưa hoàn thành thủ tục điều chỉnh. Ngoài ra, tác động của đại dịch Covid-19 đối với các dự án vốn nước ngoài vẫn còn kéo dài do nhiều hoạt động sử dụng vốn vay ODA và vay ưu đãi đều gắn với yếu tố nước ngoài, từ nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát…

Theo Bộ Tài chính, kế hoạch vốn còn lại chưa được các bộ, ngành, địa phương triển khai phân bổ là 61.611,42 tỷ đồng; chiếm 13,36% kế hoạch Thủ tướng giao. Trong đó, vốn trong nước gần 55.277 tỷ đồng (chưa bao gồm vốn chương trình mục tiêu quốc gia); vốn ngoài nước trên 6.334 tỷ đồng.

Đối với nguồn vốn ngân sách trung ương, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ kế hoạch vốn chưa triển khai phân bổ khá cao như: Bộ Thông tin và Truyền thông (94,77%); Ban quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc (88%); Phú Thọ (84,3%); Bắc Ninh (53,06%)…

Đối với nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương, vẫn còn 18 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn. Trong đó, Quảng Bình (63,18%); Khánh Hòa (49,75%)...

Đẩy mạnh sử dụng dịch vụ công trực tuyến

Để khắc phục tình trạng giải ngân chậm, thời gian tới, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tỉnh. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định; khẩn trương lập, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, xã.

Song song với đó, các bộ, ngành, địa phương xây dựng và ban hành chương trình hành động đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công các dự án được giao quản lý với một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như: đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai, tài nguyên; đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ thi công; thực hiện nghiệm thu, lập hồ sơ thanh toán ngay khi có khối lượng. Đồng thời, thực hiện rà soát, điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang các dự án có tiến độ giải ngân tốt, còn thiếu vốn; thành lập tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn trong từng bộ, địa phương để xử lý các điểm nghẽn trong giải ngân vốn đầu tư công gắn với trách nhiệm người đứng đầu; thực hiện đấu thầu qua mạng theo quy định, bảo đảm công khai, minh bạch, lựa chọn nhà thầu đủ năng lực.

Riêng với dự án ODA, các bộ, ngành, địa phương cần bố trí đầy đủ, kịp thời vốn đối ứng theo cam kết; nâng cao hiệu quả công tác chuẩn bị dự án, bảo đảm sẵn sàng thực hiện khi dự án được phê duyệt.

Nhìn từ kinh nghiệm của tỉnh Hậu Giang - một trong những địa phương có tỷ lệ giải ngân cao, đạt trên 23% kế hoạch vốn được giao cho thấy, ngay từ đầu năm nay, KBNN tỉnh đã đẩy mạnh công tác đôn đốc các chủ đầu tư, ban quản lý dự án hoàn thành thủ tục, hồ sơ thanh toán vốn ngay khi có khối lượng hoàn thành gửi đến Kho bạc để làm thủ tục thanh toán vốn. KBNN tỉnh cũng yêu cầu các chủ đầu tư cần phân loại dự án theo từng nhóm để có những giải pháp phù hợp, chủ động giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình quyết toán đối với dự án đã hoàn thành. Đối với dự án có khả năng hoàn thành trong năm kế hoạch thì tập trung hoàn thiện các hạng mục công trình, hoàn tất công tác nghiệm thu, không để dồn thanh toán vào cuối năm… KBNN tỉnh cũng lưu ý các chủ đầu tư gửi hồ sơ khối lượng hoàn thành đồng thời với việc gửi chứng từ thanh toán lên dịch vụ công trực tuyến để được tiếp nhận, thanh toán ngay.

Từ nay đến cuối năm, khối lượng công việc giải ngân đầu tư công rất lớn. Do vậy, cùng với sự quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương, trong đó gắn trách nhiệm người đứng đầu, việc đẩy mạnh sử dụng dịch vụ công trực tuyến của KBNN cũng là giải pháp quan trọng để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Đan Thanh