TP Hồ Chí Minh hạn chế khai thác nước ngầm:

Lợi ích lâu dài

- Chủ Nhật, 06/05/2018, 08:58 - Chia sẻ
UBND TP Hồ Chí Minh vừa ban hành lộ trình hạn chế khai thác nước ngầm trên địa bàn xuống còn 100.000m³/ngày vào năm 2025. Theo các chuyên gia, điều này sẽ có những tác động nhất định đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của một bộ phận doanh nghiệp, tổ chức và người dân. Tuy nhiên, về lâu dài, chính sách này có lợi ích rất lớn nhằm hạn chế khai thác nước ngầm, nâng cao ý thức sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ an toàn nguồn nước… Đặc biệt, quan trọng hơn là thực hiện chiến lược an ninh nguồn nước, nước dưới đất dùng cho dự phòng.

Nguy cơ

Tổ chức, cá nhân không chấp hành quy định hạn chế khai thác nước ngầm và các nghĩa vụ liên quan sẽ bị xử lý theo Nghị định 33/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản. Theo nghị định trên, mức phạt tiền tối đa đối với 1 hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước là 250 triệu đồng (cá nhân) và 500 triệu đồng (tổ chức).

Hiện nay, tổng lượng nước ngầm trên địa bàn TP Hồ Chí Minh khai thác trung bình 716.581m³/ngày. Theo đó, hộ dân khai thác 355.859m³/ngày, doanh nghiệp (DN) khai thác 360.722m³/ngày. Trong đó, Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV được cấp hơn 1/3 tổng lượng nước được cấp phép khai thác. Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép cho 15 công trình, khai thác khoảng 142.940m³/ngày. Sở Tài nguyên và Môi trường cấp phép 451 công trình với tổng lượng nước khai thác khoảng 158.248m³/ngày. Khối lượng nước còn lại khoảng 59.534m³/ngày khai thác không phép.

Về những tác động đến môi trường và hạ tầng của thành phố do khai thác nước ngầm, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết, chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào công bố về các tác động do khai thác nước ngầm trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng như ban, ngành liên quan đã xác định xảy ra một số trường hợp lún mặt đất mang tính cục bộ với diện tích ảnh hưởng nhỏ ở xung quanh các công trình khai thác nước dưới đất; ở những khu san lấp để xây dựng các khu công nghiệp, công trình giao thông, khu dân cư tập trung trên các vùng phân bố đất bùn, yếu và vùng trũng thấp. Còn theo căn cứ khoa học, về lâu dài nếu việc khai thác nước ngầm không được quản lý và kiểm soát tốt có thể gây ra nguy cơ ô nhiễm nguồn nước dưới đất và lún mặt đất. Do vậy, để ngăn ngừa những nguy cơ trên, trong Quy hoạch cấp nước và Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội TP Hồ Chí Minh của Thủ tướng Chính phủ, đến năm 2020 lượng khai thác nước dưới đất còn 200.000m³/ngày, đến năm 2025 còn 100.000m³/ngày. Căn cứ theo đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND thành phố ban hành Quyết định 1242/QĐ-UBND ngày 30/3/2018 về Kế hoạch giảm khai thác nước dưới đất và trám lấp giếng khai thác nước dưới đất trên địa bàn thành phố đến năm 2025.


Nhà máy khai thác nước ngầm tại xã Qui Đức, huyện Bình Chánh

Nâng cao ý thức sử dụng nước

Tình hình thực tế cho thấy, giảm thiểu khai thác nước ngầm là giải pháp cấp bách và cần thiết. Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh, lộ trình thực hiện cần nghiên cứu kỹ, tránh ảnh hưởng đến hoạt động, sản xuất của doanh nghiệp, người dân. Theo đó, sẽ có một bộ phận người dân và doanh nghiệp trước đây không mất chi phí sử dụng nước ngầm hoặc chi phí thấp, thời gian tới sẽ chuyển qua sử dụng nguồn nước cấp của thành phố với chi phí cao hơn. Một số ngành nghề sản xuất sử dụng nhiều nước sẽ phải trả thêm chi phí nên có khả năng ảnh hưởng đến sức cạnh tranh với các DN cùng ngành ở địa phương khác. Điều này cũng sẽ dẫn tới trường hợp khai thác nước ngầm lén lút, các tiêu chuẩn kỹ thuật trong quy trình khai thác nước không được kiểm soát, có nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm. Đến năm 2025, mức khai thác chỉ cấp cho các đối tượng cụ thể như các nhà máy của Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (lưu lượng 30.000m³/ngày, phục vụ các trạm cấp nước an toàn của thành phố), phục vụ tưới tiêu và chăn nuôi của các hộ dân tại các huyện ngoại thành (lưu lượng 28.000m³/ngày).

Tuy nhiên, lợi ích về lâu dài của việc hạn chế khai thác nước ngầm rất lớn, giúp nâng cao ý thức sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ an toàn nguồn nước; giảm nguy cơ từ việc khai thác nước dưới đất như ô nhiễm, suy thoái nguồn nước, lún mặt đất, sử dụng nước không đạt quy chuẩn ảnh hưởng đến sức khỏe… Đặc biệt, quan trọng hơn là thực hiện chiến lược an ninh nguồn nước, nước dưới đất dùng cho mục đích dự phòng. Do vậy, để giảm thiểu tác động ảnh hưởng tiêu cực, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ yêu cầu các cơ sở chủ động xây dựng lộ trình giảm khai thác nước ngầm cụ thể về thời gian và lưu lượng giảm, chuyển đổi nguồn nước. Mặt khác, không xem xét cấp phép khai thác nước ngầm phục vụ sinh hoạt, thực hiện giảm dần lưu lượng phục vụ sản xuất đối với các khu vực đã có mạng cấp nước. 

Trương Ngọc