Lợi ích từ xét nghiệm diện rộng

Phải có trọng tâm theo vùng nguy cơ

Đó là chia sẻ của GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương về xét nghiệm diện rộng. Về chiến lược xét nghiệm kiểm soát lây nhiễm của biến chủng Delta, GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai cho biết, chiến lược này được áp dụng dựa trên các điều kiện như tình hình dịch bệnh thực tế; đặc điểm virus học của căn nguyên nổi trội gây bệnh; khả năng về nhân lực, trang thiết bị, cung ứng sinh phẩm hóa chất; kỹ thuật xét nghiệm cập nhật và phổ biến.

Mục tiêu của chiến lược xét nghiệm diện rộng là nhanh chóng phát hiện nguồn lây nhiễm; đánh giá vùng nguy cơ; tổ chức khoanh vùng, cách ly kịp thời; tiến hành điều trị sớm bệnh nhân; theo dõi diễn biến triệu chứng; đánh giá hiệu quả điều trị của một số loại thuốc kháng virus; hạn chế bệnh nhân diễn biến nặng, tử vong.

Theo đó, GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai cho biết, nguyên tắc xét nghiệm quy mô diện rộng phải có trọng điểm theo đánh giá nguy cơ và phải lặp lại nhiều lần, tần suất lặp lại tùy theo vùng nguy cơ. “Tất cả vùng nguy cơ rất cao, nguy cơ cao bắt buộc phải xét nghiệm lặp lại và bảo đảm vấn đề như Thủ tướng đã nhấn mạnh, là xét nghiệm không được chậm hơn tốc độ lây của virus, tức là những vùng này phải được xét nghiệm lặp lại trong vòng 48 tiếng” - GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai nhấn mạnh.

Linh hoạt theo điều kiện thực tế

GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai cũng chia sẻ, những địa phương có nguy cơ cao, nguy cơ rất cao có thể áp dụng chiến lược này, song, phải tùy theo mức độ phụ thuộc vào nhân lực, vật lực, điều kiện thực tế của từng địa phương.

Đơn cử tại TP. Hồ Chí Minh, việc xét nghiệm từ ngày 19.7 tới nay đã trải qua 3 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2 từ ngày 27.7 đến ngày 22.8, thành phố thực hiện xét nghiệm trung bình hơn 45.000 mẫu mỗi ngày. Trong giai đoạn 3 từ ngày 23.8 đến nay, sau khi có đánh giá và phân vùng nguy cơ, thành phố tiến hành xét nghiệm diện rộng trung bình hơn với 354.000 mẫu mỗi ngày qua các phương cách khác nhau như tại vùng nguy cơ cao, rất cao thì xét nghiệm nhanh mẫu đơn, lặp lại sau 48 giờ; vùng nguy cơ vừa và ít thì xét nghiệm nhanh mẫu gộp hoặc xét nghiệm Realtime RT-PCR mẫu gộp.

Từ số liệu dịch tễ cho thấy, trong giai đoạn 2 không xét nghiệm diện rộng, số ca tử vong hàng ngày có xu hướng tăng lên. Khi triển khai xét nghiệm diện rộng trong giai đoạn 3, phát hiện số ca dương tính lớn, tuy nhiên, số ca tử vong bắt đầu có xu hướng giảm dần.

Về vấn đề này, GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai đề cập đến nhiều nguyên nhân của việc này như thành phố tăng cường năng lực y tế nên người bệnh được tiếp cận y tế sớm, điều trị ngay tại xã, phường, thị trấn nên giảm số ca chuyển nặng. Cùng với đó, nhiều trung tâm hồi sức, bệnh viện dã chiến được thành lập, hỗ trợ rất nhiều trong điều trị bệnh nhân nặng nên tỷ lệ tử vong giảm xuống. Tuy nhiên, trên thực tế, số ca tử vong tập trung nhiều tại phân tầng 2 theo tháp 3 tầng điều trị Covid-19. Vì vậy, việc xét nghiệm diện rộng trong cộng đồng cho phép phát hiện trường hợp nhiễm Covid-19, đặc biệt là trường hợp không hoặc chưa có biểu hiện lâm sàng. Đồng thời, giúp cho việc quản lý, cách ly nguồn lây nhiễm trong cộng đồng và cung cấp gói chăm sóc y tế sớm hơn, hạn chế diễn biến nặng cho bệnh nhân, hạn chế số ca tử vong.

Trước một số ý kiến cho rằng, chiến lược xét nghiệm diện rộng có thể gây lãng phí về nhân lực và vật lực trong phòng, chống dịch, GS.TS. Lê Thị Quỳnh Mai cho rằng, trong chiến lược xét nghiệm này, có thể “mất một đồng nhưng lại tiết kiệm được rất nhiều đồng trong điều trị”. Đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, để bảo đảm an toàn, nếu xét nghiệm "thần tốc" diện rộng với phương pháp hợp lý thì các đơn vị sản xuất cũng có thể nhanh chóng kiểm soát, đánh giá được tình hình và xây dựng những biện pháp kiểm soát dịch phù hợp để có thể sớm mở cửa, quay trở lại hoạt động.