Lựa chọn đúng đắn, phù hợp với khát vọng, phẩm giá Việt Nam

Những giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội

Lựa chọn và kiên định mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, của Đảng, của Nhân dân ta suốt hành trình hơn 90 năm qua, trong khi các nước phát triển về kinh tế, về quốc phòng, về khoa học, công nghệ… của thế giới hiện thực lại không phải là nước xã hội chủ nghĩa - phải chăng Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhân dân Việt Nam giáo điều? Đó có phải là “sự sai lầm lịch sử”?

Với cả căn cứ lý luận và trải nghiệm từ sự nghiệp cách mạng Việt Nam, cách mạng thế giới, Đảng ta nhận thức một cách khoa học, cách mạng, nhân văn; xuất phát từ lợi ích chính đáng của con người, của Nhân dân, của dân tộc; phù hợp với xu hướng vận động của lịch sử nhân loại, rằng chủ nghĩa xã hội là chế độ xã hội thích hợp dù chưa thể duy danh định nghĩa chủ nghĩa xã hội một cách ngắn gọn, hàm xúc, bao quát phản ánh đầy đủ với tư cách là một khái niệm toàn vẹn. Điều này thường diễn ra ở chặng đường đầu của tất cả các chế độ xã hội có giai cấp đã trải qua trong lịch sử xã hội loài người. Tuy vậy, chúng ta hoàn toàn có thể thấy rõ suy nghĩ và hành động của Nhân dân Việt Nam trải dài từ khi bị chủ nghĩa thực dân cũ và mới xâm lược cho một xã hội tương lai mà dân tộc hướng tới: “Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội. Chúng ta cần một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, chứ không phải cạnh tranh bất công, “cá lớn nuốt cá bé” vì lợi ích vị kỷ của một số ít cá nhân và các phe nhóm. Chúng ta cần sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai, chứ không phải để khai thác, chiếm đoạt tài nguyên, tiêu dùng vật chất vô hạn độ và hủy hoại môi trường. Và chúng ta cần một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và phục vụ lợi ích của Nhân dân, chứ không phải chỉ cho một thiểu số giàu có".[1]

Những mong ước chính đáng, nhân văn, nhân bản đó của Nhân dân ta, đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xác định “… là những giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội và cũng chính là mục tiêu, là con đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta và Nhân dân ta đã lựa chọn và đang kiên định, kiên trì theo đuổi”².

Xây dựng nước Việt Nam độc lập, hòa bình, bình đẳng

Chặng đường đầu đi lên chủ nghĩa xã hội có rất nhiều vấn đề mới, khó, trong bối cảnh ngày nay chưa thể lường hết được, song bằng nhãn quan khoa học về phát triển, bằng trải nghiệm trong hành trình đi lên cùng nhân loại, bằng thực tiễn xây dựng đất nước, bằng phẩm giá, đạo đức và văn minh của mình, Đảng ta đã nhận thức một cách tổng quát với những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội mà Nhân dân ta phấn đấu xây dựng: “Là một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do Nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp; có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện; các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển; có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo; có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới”.³

Các đặc trưng của chủ nghĩa xã hội mà Đảng Cộng sản Việt Nam nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) là một hệ thống chỉnh thể bao quát các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, chúng có quan hệ biện chứng với nhau, tác động lẫn nhau - thể hiện các mối quan hệ hợp quy luật giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, giữa kinh tế và chính trị, kinh tế và văn hóa - xã hội, kinh tế và quốc phòng - an ninh - đối ngoại, giữa nội lực và ngoại lực, giữa mục đích và phương tiện...; trong đó, mục tiêu cao nhất của chủ nghĩa xã hội là giải phóng con người thoát khỏi mọi ách áp bức, bóc lột, bất công, con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện, thể hiện phẩm giá của mình. Đó là một xã hội mà thuộc tính của nó bao gồm những giá trị cao cả, nhân văn, nhân đạo trên nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Các đặc trưng của chủ nghĩa xã hội trong Cương lĩnh 2011 vừa thể hiện tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Nhân dân ta đang đồng thuận xây dựng, vừa là mục tiêu phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Các đặc trưng này không phải tự nhiên mà có, cũng không thể “nhập cảng mà thành”, mà là kết quả của quá trình phấn đấu gian khổ, lâu dài của toàn Đảng, toàn dân ta để xây dựng nên; trải qua quá trình hình thành, vận động, sàng lọc, phát triển, ngày càng chín muồi tùy thuộc vào những điều kiện khách quan vô cùng phức tạp trong cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt giữa các thế lực muốn duy trì sự bất bình đẳng xã hội với Nhân dân lao động đòi xóa bỏ áp bức, bất công trên phạm vi toàn thế giới và sự nỗ lực của nhân tố chủ quan mỗi nước; cũng như cuộc đấu tranh bền bỉ hàng ngày ở mọi mối quan hệ xã hội để giảm thiểu, loại bỏ dần cái xấu, cái sai, cái ác, cái thiếu phù hợp, làm cho cái tốt, cái đúng, cái thiện, cái thích hợp ngày càng nhiều trong đời sống xã hội của mỗi con người, mỗi tổ chức, cộng đồng. Đó cũng là quá trình vừa định hướng và từng bước định hình trong hiện thực. Chúng ta cần phải nhận thức về chủ nghĩa xã hội và các đặc trưng của nó mà Đảng nêu bằng quan điểm “động”, với quá trình sinh thành, phát triển theo quy luật khách quan và điều kiện chủ quan của nó để vừa có quyết tâm phấn đấu cao, quyết liệt, vừa có hành động kịp thời, mạnh mẽ, hiệu quả trong thời kỳ đầy khó khăn, gian khổ - thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.

Chủ nghĩa xã hội và các đặc trưng của nó mà Đảng ta nhận thức và tổ chức xây dựng trong thực tế ở nước ta là thành quả của sự nghiệp cách mạng hơn 90 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới; trước hết là thành quả của đổi mới nhận thức lý luận về chủ nghĩa xã hội trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế. Đó cũng là thành quả của sự kết hợp hài hòa giữa “cái phổ biến” và “cái đặc thù”, cái chung và cái riêng để tạo nên một mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam. Nó phù hợp với khát vọng của Nhân dân ta về xây dựng một nước Việt Nam độc lập, hòa bình, bình đẳng với tất cả các dân tộc khác trong cộng đồng quốc tế; một nước mà Nhân dân lao động Việt Nam là chủ thể, phục vụ và bảo đảm lợi ích của chính họ; một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đó là những nhận thức khoa học, bản lĩnh, là sự lựa chọn đúng đắn, hợp quy luật, phù hợp với khát vọng, lẽ sống, phẩm giá con người Việt Nam.

----------

Chú thích:

(1), (2): Bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(3): Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)