Minh bạch để lấy lại danh tiếng

Nhu cầu đối với vaccine Trung Quốc vẫn rất lớn

Kể từ khi Trung Quốc phê duyệt để sử dụng khẩn cấp hai loại vaccine nội địa hơn một năm trước, nước này đã nhanh chóng mở rộng quy mô sản xuất và trở thành nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Ngoài việc tiêm chủng đầy đủ cho hơn 1 tỷ người của mình, Trung Quốc đã xuất khẩu hơn một tỷ liều vaccine - và ước tính rằng tổng xuất khẩu vaccine của họ có thể đạt 2 tỷ liều trong năm nay.

Đặc biệt, vaccine của Trung Quốc được săn đón nhiều trong nửa đầu năm nay, khi các nước phương Tây tập trung vào nhu cầu nội địa của họ - điều mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ trích là chủ nghĩa dân tộc về vaccine.

Nhưng sự vươn lên của đất nước để trở thành một lực lượng chính trên thị trường vaccine phòng ngừa covid-19 không phải không đưa đến những tranh cãi - chủ yếu là do nhận thức thiếu đầy đủ và thiếu dữ liệu về kết quả kiểm chứng lâm sàng giai đoạn cuối của các loại vaccine này.

Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ truyền thống để chế tạo vaccine bất hoạt toàn phần (WIV) mặc dù mang lại lợi thế cho Trung Quốc về tốc độ chế tạo; đồng thời là công cụ giúp giảm tỷ lệ tử vong và các trường hợp nghiêm trọng nhưng lại tỏ ra kém hiệu quả hơn trong ngăn ngừa nhiễm mới so với những mũi tiêm sử dụng nền tảng mRNA và tiểu đơn vị protein.

Khi có nhiều lựa chọn hơn trong những tháng gần đây, một số nước đang phát triển đã chuyển sang các nhà cung cấp khác vì lo ngại về hiệu quả của các mũi tiêm vaccine Trung Quốc so với các biến thể Delta. Một số khách hàng lớn mua vaccine bất hoạt của Trung Quốc - trong số đó có Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất và Bahrain - đã bắt đầu đưa ra các lựa chọn thay thế. Thái Lan cũng đang tiêm trộn liều Sinovac với thuốc tiêm AstraZeneca. Theo báo cáo, Nam Phi đã từ chối 2,5 triệu liều Sinovac do Cơ sở Covax phân phối.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, trong khi khoảng cách giữa cung và cầu của thế giới vẫn còn rất lớn, vaccine bất hoạt của Trung Quốc sẽ tiếp tục là nguồn cung cấp chính cho các nước đang phát triển. “Trước tình trạng thiếu hụt nguồn cung vaccine hiện tại, hàng tỷ liều vaccine bất hoạt từ Sinopharm, Sinovac và Bharat (của Ấn Độ) sẽ rất quan trọng trong đợt tiêm chủng đầu tiên trên toàn cầu”, Tổng giám đốc của Viện vaccine quốc tế Jerome Kim nhận định.

“Chúng ta đang cần tiêm chủng cho 8 tỷ người, do đó chúng ta cần mọi loại vaccine đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp của WHO, đặc biệt là những loại có thể được giữ ổn định ở nhiệt độ có thể đạt được trong thời gian dài. Liệu chúng ta sẽ có thể hoàn thành mục tiêu đó mà gạt bỏ vaccine bất hoạt hay không”.

Bất chấp tỷ lệ hiệu quả thấp hơn, vaccine bất hoạt của Trung Quốc và vaccine vertor do Đại học Oxford phát triển rất quan trọng đối với các nước đang phát triển do các vaccine này chỉ cần bảo quản ở nhiệt độ âm 2 - 8 độ C. Nhiều quốc gia không thể đáp ứng cơ sở hạ tầng để bảo quản vaccine mRNA, vốn phải được bảo quản ở nhiệt độ âm 20 đến âm 70 độ C.

Huang Yanzhong, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Toàn cầu tại Đại học Seton Hall ở New Jersey, cho biết nhu cầu đối với vaccine Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng cao, đặc biệt nếu quyết định của một số nước phương Tây cung cấp mũi tiêm tăng cường cho dân số của họ; làm gia tăng sự khan hiếm vốn có của vaccine mRNA.

Cho đến nay, một phần ba dân số thế giới đã được tiêm chủng đầy đủ, nhưng con số này chỉ là dưới 1% người dân ở các nước thu nhập thấp.

Thúc đẩy các loại vaccine mới

Trung Quốc cũng đang tích cực phát triển các loại vaccine sử dụng các công nghệ tiên tiến, bao gồm vaccine mRNA và vaccine tiểu đơn vị protein.

Tại một hội chợ thương mại hồi đầu tháng 9, Sinopharm đã trưng bày 4 loại vaccine thế hệ thứ hai của mình, trong đó có một loại vaccine sử dụng công nghệ mRNA tiên tiến vẫn đang được nghiên cứu. Một loại vaccine mRNA do Học viện Khoa học Quân y, Khoa học Sinh học Thổ dân Tô Châu và Công nghệ Sinh học Walvax hợp tác phát triển dự kiến ​​sẽ được đưa vào sản xuất hàng loạt vào tháng tới. Các công ty đang mong đợi dữ liệu hiệu quả vào cuối năm nay.

Cùng với việc phát triển vaccine mRNA, Trung Quốc cũng đang thúc đẩy vaccine protein tái tổ hợp phổ rộng, dành cho một loạt biến thể như Delta và Beta.

Ngoài ra, Trung Quốc đã phê duyệt sử dụng khẩn cấp vaccine protein đầu tiên của họ, được phát triển bởi Chongqing Zhifei Biological Products, được đánh giá là hiệu quả hơn 81% trong các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối. Tuy nhiên, một số quốc gia có thu nhập thấp có thể lo ngại về việc sử dụng vaccine Zhifei vì loại này yêu cầu ba mũi tiêm.

Ngoài hai công nghệ này, Trung Quốc cũng đang khám phá việc sử dụng các loại vaccine khác nhau làm tên lửa đẩy cho các phiên bản bất hoạt. Một ví dụ là thử nghiệm sử dụng Sinovac và vaccine DNA do công ty Inovio của Mỹ phát triển. Tháng trước, Ấn Độ đã phê duyệt vaccine DNA do Zydus Cadila phát triển, nhưng triển vọng của công nghệ này vẫn chưa rõ ràng vì vaccine DNA trước đây đã được chứng minh là chỉ hiệu quả đối với động vật chứ không phải con người.

Minh bạch về dữ liệu

Các chuyên gia cho biết Trung Quốc sẽ phải tìm cách thu thập dữ liệu về hiệu quả của vaccine vì việc tổ chức các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn ngày càng trở nên khó khăn.

John Moore, giáo sư vi sinh vật học và miễn dịch học tại Đại học Y Weill Cornell ở New York cho biết, các thử nghiệm đối với tất cả những người đến sau, không chỉ ở Trung Quốc, đã diễn ra chậm chạp vì việc cho các tình nguyện viên dùng giả dược thử nghiệm lâm sàng là không hợp đạo đức và tước đi cơ hội của họ được nhận vaccine chính thức trong khi đại dịch đang hoành hành.

Với tất cả dự án khác nhau đang trong quá trình thực hiện, Kim cho biết điều quan trọng là các công ty dược phẩm Trung Quốc phải học được bài học từ vaccine thế hệ đầu tiên và minh bạch hơn với kết quả của họ.

“Việc phát triển các loại vaccine bổ sung ở Trung Quốc là quan trọng, nhưng điều cần thiết hơn là các công ty Trung Quốc phải minh bạch và nhanh chóng trong cung cấp dữ liệu cho các nước có nhu cầu”, Jerome Kim, Tổng giám đốc Viện vaccine quốc tế nhận xét. Ông Kim cho rằng, dữ liệu chất lượng cao sẽ giúp vaccine Trung Quốc có được danh tiếng tốt.