Từ thiện - Minh bạch là yếu tố hàng đầu

- Thứ Năm, 09/09/2021, 11:05 - Chia sẻ
Trả lời báo chí, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Bùi Hoài Sơn cho rằng, thời gian qua, rất nhiều nghệ sỹ nổi tiếng làm từ thiện, tuy nhiên một số ít đã không thực hiện tốt... Tôi không kết luận các nghệ sỹ đó có trục lợi hay không nhưng rõ ràng, yếu tố minh bạch trong các hoạt động từ thiện đã không được bảo đảm. Điều đó khiến công chúng nảy sinh nghi ngờ và yêu cầu được xem sao kê...

Phân tích kỹ hơn về việc này, theo ông Sơn, lý do là bởi các nghệ sỹ làm từ thiện chủ yếu xuất phát từ xuất phát từ cái tâm, từ mong muốn được sẻ chia, giúp đỡ người khác, thậm chí đôi khi là ngẫu hứng. Khi thấy có những hoàn cảnh khó khăn, họ lập tức giúp đỡ rồi thông qua uy tín, thương hiệu của mình kêu gọi cộng đồng cùng chung tay hỗ trợ. Vậy nhưng nghệ sỹ không phải là người chuyên nghiệp trong việc làm từ thiện. Chính vì làm từ thiện chủ yếu bằng tấm lòng, kiểu "nghệ sỹ" chứ không theo kế hoạch bài bản nên đôi khi khi dẫn tới những ồn ào không đáng có, khiến cho công chúng nghi ngờ về sự minh bạch.

Những tồn tại, hạn chế trên có cả nguyên nhân khách quan, có cả chủ quan. Thế nhưng điều quan trọng nhất là hiện nay, hệ thống pháp luật chưa có các quy định chặt chẽ, rõ ràng về việc kêu gọi tài trợ, kêu gọi từ thiện. Chưa tạo được hành lang pháp lý định hướng cũng như hỗ trợ những nghệ sỹ nói riêng và những cá nhân, tổ chức có mong muốn được làm từ thiện, quyên góp từ thiện nói chung.

Cụ thể, năm 2008, Chính phủ ban hành Nghị định số 64/2008/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo nhưng lại chưa có những quy định điều chỉnh đối với cá nhân thực hiện vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện trực tiếp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố mà chỉ quy định với tổ chức làm từ thiện.

Bởi vậy, hồi cuối năm ngoái, Bộ Tài chính đã đưa ra lấy ý kiến sửa đổi Nghị định này theo hướng bổ sung quy định cá nhân tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố trong nước theo hai phương án. Phương án 1 quy định theo hướng khi cá nhân có nguyện vọng vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố thì thông báo cho chính quyền địa phương nơi cư trú về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận đối với tiền, địa điểm tiếp nhận đối với hiện vật theo mẫu sẽ ban hành kèm theo Nghị định.

Về phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện, cá nhân cần thông báo chính quyền địa phương nơi tiếp nhận hỗ trợ về phạm vi, mức, thời gian hỗ trợ theo mẫu sẽ ban hành kèm theo Nghị định, để được phối hợp, hướng dẫn việc thực hiện phân phối nguồn đóng góp tự nguyện cũng như đảm bảo an toàn, trật tự xã hội.

Về công khai nguồn đóng góp tự nguyện, các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố phải bảo đảm tính công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm báo cáo, công khai về hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện khi được yêu cầu.

Phương án 2 chỉ quy định 1 điều chung là khi thiên tai, dịch bệnh, sự cố xảy ra trong nước, gây thiệt hại về người, tài sản hoặc ảnh hưởng tới đời sống của nhân dân, cá nhân được phép vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn. Các cá nhân phải tuân thủ theo quy định của pháp luật có liên quan...

Cho đến nay, chưa rõ phương án nào sẽ được lựa chọn, thế nhưng dù theo phương án nào thì yếu tố minh bạch phải được đặt lên hàng đầu. Như ý kiến của một luật sư thì mọi hoạt động thiện nguyện đều được đánh giá cao. Những người đóng góp tiền bạc, tài sản đáng được trân trọng, những người bỏ công kêu cũng đáng được ghi nhận nếu họ trung thực và minh bạch. Cho nên đã đến lúc cần nhìn nhận lại vấn đề dưới góc nhìn pháp lý để hoạt động thiện nguyện vốn dĩ tốt đẹp đi vào trật tự, đúng với bản chất ban đầu...

Ninh Khánh