Nỗ lực cuối cùng

Xác định vị trí nước Anh trong tương lai

Theo Telegraph, Thủ tướng Johnson sẽ gặp Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tại Hội nghị Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo EU, nơi không chỉ xác định vai trò thủ tướng của ông mà còn là vị trí của nước Anh trên thế giới trong nhiều thập kỷ tới.

Hai bên đều cho biết vẫn còn “những khác biệt đáng kể”. Tuy nhiên, theo nhiều quan chức Anh, Thủ tướng Johnson sẽ không thực hiện chuyến đi nếu ông không nghĩ sẽ đạt được thỏa thuận, song “mọi thứ đang có vẻ rất phức tạp”.

Các nguồn tin EU suy đoán, mặc dù chuyến đi của nhà lãnh đạo Anh có thể kết thúc bằng một thỏa thuận, nhưng nó cũng có thể là cách ông thể hiện sự gắng sức đạt được thỏa thuận, ngay cả khi hoàn toàn có thể ra về tay trắng.

Theo kế hoạch, Thủ tướng Johnson có thể đến Brussels sớm nhất là vào hôm nay (9.12), trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo EU vào ngày 10.12. Nhiều khả năng để ngỏ rằng, ông sẽ ở lại Bỉ để sắp xếp các cuộc gặp với những nhân vật quan trọng như Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Một lựa chọn khác đang được thảo luận là cuộc gặp với bà Ursula von der Leyen vào cuối tuần, sau khi cuộc họp của Hội đồng châu Âu kết thúc. Điều này sẽ mang lại cho các nhà lãnh đạo EU cơ hội nhất trí nhiệm vụ mới cho Chủ tịch EC trước khi bà gặp Thủ tướng Anh.

Thủ tướng Johnson lâu nay luôn tin, Hội nghị Thượng đỉnh EU diễn ra vào thứ 5 tới, sự kiện đáng ra ông không thể tham dự vì Anh đã rời liên minh lá cờ xanh, có thể nắm giữ chìa để mở khóa cho những bất đồng chưa thể giải quyết xung quanh vấn đề gai góc về nghề cá hay bảo đảm sân chơi bình đẳng.

Canh bạc lớn?

Tờ Telegraph dẫn nguồn tin Anh thân cận với các cuộc đàm phán cho biết, mặc dù thỏa thuận có thể được thực hiện nhưng càng ngày khả năng đó càng khó khăn. Nguồn tin cho biết: “Chúng tôi đã đi đến cuối con đường về những gì có thể đạt được với các nhóm đàm phán và các quyết định sẽ phải được đưa ra ở cấp độ chính trị ngay bây giờ”. “Cuộc gặp giữa Thủ tướng Anh và Chủ tịch EC không phải để làm đẹp báo cáo. Họ sẽ phải tự mình thực hiện một số thương lượng”.

Theo một số nhà quan sát, Thủ tướng Johnson sẽ tham gia một “canh bạc lớn” khi bước vào “hang sư tử” ở Brussels lần đầu tiên kể từ khi ông trở thành Thủ tướng, đấu trường mà các cựu Thủ tướng Anh như bà Theresa May và ông David Cameron đều thất bại trong việc chinh phục.

Tuy nhiên, Phố Downing khẳng định, Thủ tướng Johnson hoàn toàn sẵn sàng ra đi mà không có thỏa thuận. Một nguồn tin cao cấp của Chính phủ Anh cho biết: “Mặc dù chúng tôi không coi quá trình này đã kết thúc, nhưng mọi thứ có vẻ rất phức tạp và có nhiều khả năng sẽ không đạt được thỏa thuận”. Thủ tướng Johnson và Chủ tịch EC Ursula đã nói chuyện điện thoại hơn một tiếng hôm đầu tuần. Mặc dù nội dung không liên quan đến bất kỳ cuộc đàm phán nào nhưng cho phép hai nhà lãnh đạo “xem xét” những gì các cuộc đàm phán đã và chưa đạt được.

Cả Thủ tướng Johnson và Chủ tịch EC Ursula đều cho biết: “Chúng tôi nhất trí rằng, các điều kiện để hoàn tất thỏa thuận là chưa có, do những khác biệt đáng kể về ba vấn đề quan trọng: Sân chơi bình đẳng, quản trị và nghề cá”. “Chúng tôi đã yêu cầu các trưởng đoàn và nhóm đàm phán chuẩn bị cái nhìn tổng quan về những khác biệt còn lại để thảo luận trong cuộc họp thực tế tại Brussels những ngày tới”.

Trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier trước đó đã nói với các đại sứ EU rằng, ngày 9.12 là thời hạn cuối cùng để thỏa thuận được thống nhất, nhưng Phố Downing lại có ý kiến khác là thỏa thuận phải đạt được “trong tuần này”. Đồng bảng Anh, vốn trước đó giảm 1% so với đồng USD, đã tăng trở lại sau thông báo về chuyến đi của Thủ tướng Johnson đến Brussels. Các nhà giao dịch giải thích, đó là dấu hiệu cho thấy thỏa thuận trở nên khả thi hơn.

Thủ tướng Anh đã chìa cành ô liu cho EU bằng cách xác nhận sẵn sàng rút lại lời đe dọa phá vỡ các điều khoản của thỏa thuận ly hôn Brexit. Phố Downing báo hiệu sẵn sàng loại bỏ các điều khoản gây tranh cãi trong Dự luật Thị trường nội địa Anh (sẽ được thông qua tại Quốc hội trong tuần này) nhằm bảo vệ thương mại giữa Vương quốc Anh và Bắc Ireland, nếu các giải pháp khác có thể được nhất trí.

Các điều khoản trên từng vấp phải chỉ trích dữ dội từ Brussels và Thượng viện Anh vì chúng “ghi đè” lên Thỏa thuận rút lui (thỏa thuận Brexit), vi phạm luật pháp quốc tế mà đến cả các bộ trưởng nước này cũng phải thừa nhận là theo cách “hạn chế”.

Mới đây, Chính phủ Anh tuyên bố, nếu thỏa thuận thương mại được nhất trí, các bộ trưởng nước này “sẽ sẵn sàng loại bỏ” hoặc “hủy kích hoạt” 44 điều khoản trong Dự luật Thị trường nội địa, liên quan tới các tờ khai xuất khẩu. Tháng trước, các Thượng nghị sĩ Anh bỏ phiếu bác bỏ chúng khỏi dự luật, nhưng Phố Downing chèn lại các điều khoản này khi dự luật quay trở lại Hạ viện. Trong động thái thứ hai nhằm xoa dịu căng thẳng với EU, Chính phủ Anh cũng trì hoãn công bố dự luật Thuế, vốn cũng bao gồm các điều khoản vi phạm luật pháp quốc tế tương tự, để tiếp tục xem xét nội dung.

Tuy vậy, theo Ngoại trưởng Ireland Simon Coveney, các quốc gia thành viên vẫn đang chuẩn bị tư tưởng về khả năng không đạt được thỏa thuận. Ông nhận định, chắc chắn Brussels cũng lập kế hoạch dự phòng cho việc này.

Một nhà ngoại giao EU nhận định: “Sự can thiệp chính trị sẽ không làm được gì khi các quan điểm vẫn được bảo vệ nghiêm ngặt". Trong khi đó, nhà ngoại giao khác lại tỏ ra lạc quan, “chúng tôi đang bước vào giai đoạn cuối của một trò chơi sắp kết thúc. Hãy hy vọng rằng Thủ tướng Johnson đặt lợi ích lâu dài của Anh lên hàng đầu. Trong trường hợp này vẫn có thể có một thỏa thuận”.