Phải khắc phục cả 2 khuynh hướng: sai nhưng không sửa và đổ thừa cho cơ chế

Củng cố được nền tảng vĩ mô

Trong phiên họp sáng nay, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về các dự thảo kế hoạch kinh tế, xã hội, tài chính, đầu tư công… 5 năm 2021 – 2025.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đồng tình với các báo cáo của Chính phủ và các cơ quan thẩm tra của Quốc hội đã được chuẩn bị công phu, chất lượng tốt, sắc sảo, bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, các Nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV, Kết luận Hội nghị Trung ương 3 Khóa XIII vừa qua và sát với tình hình thực tế. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đây là kết quả của quá trình phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội. Lãnh đạo Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội vào cuộc từ sớm, từ xa. Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã gửi báo cáo sang các cơ quan của Quốc hội thẩm tra từ rất sớm. Các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội đã rất chủ động, làm đi làm lại nhiều lần. Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã tiếp thu tối đa ý kiến Đảng đoàn Quốc hội trong quá trình chuẩn bị các báo cáo. Do đó, khi trình Ban Chấp hành Trung ương thì cơ bản đồng thuận, không có ý kiến gì khác biệt lớn về quan điểm, nhận định, đánh giá. Theo Chủ tịch Quốc hội, đây là bài học kinh nghiệm cần phát huy trong thời gian tới. Bên cạnh đó, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhất trí yêu cầu báo cáo của Chính phủ, báo cáo của cơ quan thẩm tra cần chắt lọc, sắc sảo hơn nữa vì thời gian trình bày tại phiên họp toàn thể của Quốc hội không nhiều.

Nhấn mạnh một số nội dung cần tiếp tục hoàn thiện, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, cần đánh giá sát đúng và nổi bật hơn nữa kết quả, thành tựu của 5 năm vừa qua, nhất là 4 năm đầu kế hoạch và đánh giá thêm năm 2020 chúng ta vượt khó như thế nào? Một số chỉ tiêu 5 năm thấp hơn kỳ vọng là do đại dịch Covid – 19 trong năm 2020.

Về đầu tư công, theo các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nên đánh giá thêm việc lần đầu tiên chúng ta vận hành cơ chế đầu công trung hạn. Trước đây, chúng ta làm kế hoạch đầu tư công hàng năm, khi chuyển sang kế hoạch đầu tư công trung hạn cũng có những khó khăn trong công tác điều hành. Trong bối cảnh đó, chúng ta đồng thời tổng kết sớm và đề nghị Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, cơ bản, trong 5 năm vừa qua chúng ta đã khắc phục được tình trạng đầu tư công dàn trải, số lượng dự án giảm hơn một nửa, hiệu quả tốt hơn, đặc biệt, sau khi Luật Đầu tư công được sửa đổi và kết hợp với công tác điều hành, năm 2020 tỷ lệ giải ngân đầu tư công đạt mức cao nhất từ trước đến nay, lên đến 97 – 98%. “Rõ ràng, thể chế đầu tư công được khơi thông và tổ chức thực hiện cũng tốt hơn”, Chủ tịch Quốc hội nói.  

Về kế hoạch tài chính trung hạn, theo các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giải quyết tốt vấn đề chi đầu tư phát triển, bảo đảm các nhu cầu chi thường xuyên. Một số chính sách như cải cách tiền lương chưa thực hiện được đúng lộ trình vì hụt thu do tác động của đại dịch Covid – 19. Cơ cấu thu – chi ngân sách rất tích cực. Nhiều địa phương có tỷ lệ thu nội địa rất cao như Hà Nội đạt tới 93%. Chi thường xuyên giảm rất mạnh, có những thời điểm giảm xuống dưới 62%, 60%, một số địa phương làm rất tốt vấn đề này như Hà Nội bảo đảm chi thường xuyên – chi đầu tư phát triển là 50% - 50%, Quảng Ninh là 51% - 49%... Tại sao các địa phương này làm được như vậy trong khi cả nước tỷ lệ chi thường xuyên vẫn rất cao. Cần phân tích, đánh giá kỹ để lan tỏa ra các địa phương khác. Chúng ta cũng giải quyết tốt nhiệm vụ xử lý nợ xấu, nợ công, bảo đảm an ninh, an toàn tài chính, củng cố được nền tảng vĩ mô, đặc biệt rất thành công trong việc tái cơ cấu nợ. Cần đánh giá kỹ, nhấn mạnh bài học kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Sửa đổi các luật thuế, bảo đảm công bằng

Về tình hình tới đây, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, bối cảnh tình hình được Đảng ta đánh giá tại Đại hội XIII rất đúng, rất toàn diện, sâu sắc. Tại Hội nghị lần thứ ba vừa qua, Trung ương đã thảo luận và thống nhất các quan điểm, mục tiêu trong 5 năm tới, nhấn mạnh các yếu tố nhanh, bền vững, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô vẫn là mục tiêu hàng đầu, bảo đảm an ninh tài chính, an toàn nợ công, không để nợ xấu quay trở lại. Đây là thách thức rất lớn trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19 hiện nay.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải bàn kỹ định hướng, phương hướng tổ chức thực hiện như thế nào để đạt được các mục tiêu đề ra. Trong đó, về thể chế, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trước hết phải thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng lớn của Đảng tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đây là vấn đề rất lớn nhưng báo cáo của Chính phủ chưa đề cập, nhất là những vấn đề rất mới lần đầu tiên được đề cập và cả những vấn đề đã có nhưng được tiếp cận theo quan điểm mới như: cách mạng 4.0, các cơ chế thử nghiệm, phát triển đô thị… Cùng với đó, cần tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013; tiếp tục rà soát để sửa đổi, hoàn thiện, bổ sung hệ thống pháp luật, bao gồm cả các luật, nghị định, thông tư hướng dẫn….

Theo Chủ tịch Quốc hội, cần khắc phục cả 2 khuynh hướng. Một là, bảo thủ, sai không sửa. Hai là, đổ thừa cho cơ chế. “Tôi thấy khuynh hướng thứ hai dường như đang nổi lên rất mạnh. Chúng ta cần nhìn thẳng vấn đề này. Đừng cái gì cũng đổ thừa cho cơ chế. Cơ chế bao gồm luật, nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn. Cấp nào phải có trách nhiệm rà soát để sửa? Vướng chỗ nào thì phải chỉ ra, xác định rõ sửa cái gì, sửa như thế nào… không phải chỉ nêu ra rồi đổ thừa cho thể chế. Ví dụ, tại sao đầu tư công năm ngoái giải ngân đạt tỷ lệ 98%, trong khi trước đó đều đạt thấp?”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Nhất trí với đề nghị của các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thí điểm, thử nghiệm các cơ chế, chủ trương mới cần hết sức chặt chẽ, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, các vấn đề thử nghiệm phải được báo cáo Bộ Chính trị, Bộ Chính trị báo cáo Ban chấp hành Trung ương, sau đó mới tiến hành. Bên cạnh đó, cần tập trung giải quyết các vấn đề tồn đọng, nhiều dự án treo, dự án tồn đọng về đất đai cần được tập trung giải quyết trước khi tìm kiếm các động lực tăng trưởng mới.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đánh giá lại kết quả thực hiện các nghị quyết về cơ chế đặc thù cho một số địa phương, tránh tình trạng chỉ đề nghị chính sách chi mà không chú ý tới chính sách thu, trong khi chính sách thu mới tạo ra nguồn lực để phát triển hoặc ban hành chính sách mà không thực hiện được.

Nhấn mạnh yêu cầu cần triển khai sớm và tổ chức thực hiện nghiêm Luật Quản lý thuế, chống thất thu, chống chuyển giá, giảm tỷ lệ nợ đọng, tổng kết thực hiện hóa đơn điện tử, giao dịch xuyên biên giới…, Chủ tịch yêu cầu không lạm thu nhưng phải bảo đảm công bằng, bình đẳng. Các luật thuế cần được sửa đổi để tạo dư địa nhiều hơn cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, để doanh nghiệp phát triển, nuôi dưỡng nguồn thu.

Về đầu tư công, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, báo cáo của Chính phủ bỏ sót một nội dung rất quan trọng là công tác chuẩn bị đầu tư và tổ chức triển khai Luật Đầu tư công. “Tôi thấy 700 dự án nhưng đến nay chưa thấy chuẩn bị gì, trong thẩm tra cũng rất lo ngại, nhất là dự án trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia chưa thấy hình dáng, chưa thấy danh mục dự án ở đâu. Xoay đi xoay lại là gần hết năm thứ nhất của kế hoạch 5 năm rồi. Sau này chậm là do chúng ta”. Nhấn mạnh điều này, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, công tác chuẩn bị đầu tư, nhất là các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia phải đẩy mạnh hơn nữa, “không chuẩn bị tốt, không có danh mục thì có tiền cũng không giao vốn được”. Trong kết luận phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải nhấn mạnh yêu cầu triển khai quyết liệt Đầu tư công, nhất là công tác chuẩn bị đầu tư các dự án.

Chủ tịch Quốc hội bày tỏ quan ngại khi nợ địa phương tăng 2,7 lần, cần xem lại khả năng trả nợ của địa phương đến đâu? Bày tỏ nhất trí với ý kiến của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm, có những nhiệm vụ chi của địa phương nhưng Trung ương vẫn phải lo, như chi giải phóng mặt bằng xây dựng đường cao tốc. Về tỷ lệ điều tiết, Chủ tịch Quốc hội nhất trí sẽ trình vào tháng 10 cùng với kế hoạch năm 2022, giai đoạn 2022-2025, nhưng lưu ý cần bám sát Luật Ngân sách Nhà nước.