Trong cuộc bầu cử Tổng thống ngày 3.11 năm ngoái, dư luận không khỏi bất ngờ khi bang Georgia, vốn là thành trì truyền thống của phe Cộng hòa trong suốt 20 năm, lại trở thành bang chiến trường (nơi có sự giằng co giữa hai đảng). Chính vì vậy, cả nước Mỹ đang đổ dồn vào cuộc bầu cử 2 ghế thượng nghị sĩ của bang Georgia, diễn ra ngày 5.1, sự kiện sẽ định đoạt quyền kiểm soát Thượng viện, cũng như định hình tương lai các chính sách mà ông chủ tiếp theo của Nhà Trắng có thể thực thi.
Lợi thế của đảng Dân chủ
Theo CNBC, hơn 3 triệu cử tri bang Georgia đã bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Thượng viện Mỹ bổ sung, kết thúc vào tối ngày 31.12. Số lượng cử tri bỏ phiếu sớm vượt kỷ lục tổng số 2,1 triệu cử tri đi bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Thượng viện Mỹ năm 2008. Con số kỷ lục này cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ của cử tri đối với cuộc bầu cử. Cụ thể, 3.002.100 cử tri đã tham gia bỏ phiếu. Trong số đó, hơn 928.000 cử tri đã gửi phiếu bầu qua đường bưu điện và hơn 2,07 triệu người trực tiếp đến các điểm bỏ phiếu.
Những người ủng hộ phe Dân chủ ở bang Georgia
Nguồn: Vox
Hai cuộc chạy đua giữa Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Kelly Loeffler với đối thủ đảng Dân chủ Raphael Warnock và giữa Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa David Perdue với đối thủ đảng Dân chủ Jon Ossoff sẽ quyết định đảng nào chiếm đa số và nắm quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ thời gian tới. Cuộc bầu cử này được tổ chức sau khi không ứng viên nào giành được hơn 50% số phiếu ủng hộ của cử tri trong cuộc bầu cử vòng 1 ngày 3.11.2020.
Đảng Dân chủ đang nắm lợi thế trong đợt bỏ phiếu sớm. Mặc dù kinh nghiệm cho thấy, đảng Cộng hòa thường có số cử tri đi bầu trong ngày bầu cử cao hơn, nhưng theo báo cáo thăm dò của Georgia, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu bị tụt lại ở các khu vực bầu cử vùng nông thôn, bảo thủ ở Georgia, đặc biệt là ở phía tây bắc của bang.
Cả đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống đắc cử Joe Biden và Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris đều đã tới bang Georgia để tiến hành các cuộc vận động trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát Thượng viện. Các ứng viên đảng Dân chủ phá kỷ lục gây quỹ trong các chiến dịch, khi mỗi người mang về hơn 100 triệu USD trong vài tháng qua chủ yếu nhờ những khoản quyên góp nhỏ.
Sắc đỏ phai màu
Đảng Cộng hòa đã kiểm soát Thượng viện Mỹ từ năm 2014 và gần như hoàn toàn kiểm soát ghế Thượng viện bang Georgia trong suốt 20 năm qua. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử Tổng thống và Thượng viện ngày 3.11.2020, sắc đỏ Cộng hòa đã phai màu khi ông Biden trở thành ứng cử viên đầu tiên của phe Dân chủ giành chiến thắng ở bang này kể từ năm 1948. Không dừng lại ở đó, hai ứng viên Thượng viện của đảng Dân chủ là Raphael Warnock và Jon Ossoff đã khiến cuộc chạy đua Thượng nghị sĩ, vốn luôn dễ dàng cho các ứng viên Cộng hòa, phải bước vào vòng hai ngày 5.1.
Với quyết tâm giành chiến thắng, cả hai đảng đang dồn mọi nguồn lực tài chính cho cuộc đua. "Chúng tôi sẽ cùng đoàn kết để cả hai người họ có thể chiến thắng", cựu Thống đốc Roy Barnes cho biết. Ông Barnes là đảng viên Dân chủ cuối cùng chiến thắng ghế Thống đốc bang Georgia. So với thời điểm ông Barnes bị đối thủ Cộng hòa đánh bật khỏi vị trí thống đốc bang năm 2002, bối cảnh chính trị ở Georgia giờ đã rất khác.
Cho tới những năm 1970, Georgia vẫn là bang có truyền thống ủng hộ một đảng với sự thống trị của đảng Dân chủ khi đó theo đường lối bảo thủ. Nhưng khi cử tri bảo thủ dần chuyển sang ủng hộ đảng Cộng hòa, phe Dân chủ chỉ còn tập trung được cử tri ở Atlanta và vùng phụ cận, hay các thành phố nhỏ hơn tập trung đông người Mỹ gốc Phi.
Thế nhưng, những năm vừa qua, tâm lý bất bình với chủ nghĩa Donald Trump lan rộng cùng sự thay đổi nhân khẩu học đã tiếp thêm sức mạnh cho đảng Dân chủ ở các khu vực đông dân cư ngoại ô Atlanta, như các hạt Cobb và Gwinnett, nơi phe Cộng hòa từng nhiều năm thống trị.
Năm 2016, bà Clinton chiến thắng ở Cobb và Gwinnett dù thua chung cuộc tại Georgia. Năm nay, hai hạt này một lần nữa nghiêng về ông Biden. Không những thế, ứng viên đảng Dân chủ mở rộng quy mô cử tri ủng hộ tại nhiều hạt nơi có các thành phố tầm trung như Augusta, Columbus, Macon, Savannah và Athens.
Kể từ năm 2000, dân số tại Georgia đã tăng từ 7,9 triệu lên 10,6 triệu người, trong đó cư dân sinh ra ở nước ngoài đã vượt 10% tổng dân số toàn bang. Năm 2004, khoảng 70% cử tri Georgia là người da trắng. Năm nay, cử tri da trắng chỉ còn chiếm khoảng 60%.
Khi ứng viên Phó tổng thống Harris tổ chức vận động ở hạt Gwinnett, người ta có thể nhìn thấy những người ủng hộ cặp chính trị gia đảng Dân chủ vẫy khẩu hiệu bằng tiếng Hoa và tiếng Tây Ban Nha.
Tại bãi để xe bên ngoài nhà thi đấu đa năng ở Gwinnett, nơi một đám đông phấn khích chờ đợi ứng viên đảng Dân chủ, một người ủng hộ nói xuất thân đa văn hóa của bà Harris phản ánh sự thay đổi đang diễn ra tại hạt này. "Tôi chứng kiến ngày càng nhiều người giống mình, đó là những người da màu. Tôi nhận thấy sự đa dạng đang tăng lên mỗi ngày, không chỉ ở Gwinnett, Atlanta, mà trên khắp Georgia", nhân viên kinh doanh bất động sản Munir Meghani nói.
Xiang Li, 36 tuổi, nhân viên công ty bảo hiểm sống tại Gwinnett, từng bỏ phiếu cho ông Donald Trump vào năm 2016. Năm nay, Li nói không thể tiếp tục lựa chọn ứng viên Cộng hòa. "Tôi sẽ bỏ phiếu cho ứng viên Dân chủ trong cuộc bỏ phiếu ngày 5.1, bởi điều McConnell đã làm tại Thượng viện. Trong kỳ bầu cử sau đó, tôi sẽ quan sát điều gì xảy ra. Tôi hy vọng đảng Cộng hòa sẽ trở về với trạng thái bình thường vốn có", Li nói, ám chỉ việc lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell thúc đẩy việc bổ nhiệm bà Amy Coney Barrett vào ghế thẩm phán Tòa Tối cao.
Tại Georgia, một thế hệ ứng viên Dân chủ mới đang trỗi dậy, họ nhận được sự ủng hộ từ một liên minh đa chủng tộc, gồm các cử tri là người da đen, phụ nữ da trắng có bằng đại học ở ngoại ô, cũng số lượng ngày càng lớn cử tri trẻ tuổi quan tâm tới chính trị.
Dù cho cuối cùng, chiến thắng của ông Biden đến từ các bang công nghiệp miền Bắc như Pennsylvania, Michigan và Wisconsin, thì kết quả bất ngờ tại Georgia chỉ ra một tương lai tích cực đang thành hình cho đảng Dân chủ ở khu vực miền Nam, và cuộc bỏ phiếu bổ sung 2 ghế thượng nghị sĩ sẽ mang tới câu trả lời rõ ràng hơn.
Tại Thượng viện Mỹ, đảng Cộng hòa đang nắm 50/100 ghế và đảng Dân chủ nắm 48 ghế. Nếu chiến thắng cả 2 ghế Thượng nghị sĩ ở Georgia, phe Dân chủ sẽ quân bình số ghế ở Thượng viện. Khi đó, Chủ tịch Thượng viện, người đồng thời là Phó tổng thống, bà Kamala Harris - sẽ mang lại lá phiếu quyết định cho đảng Dân chủ.
Ngay cả khi chỉ chiến thắng 1 ghế thượng nghị sĩ, kết quả đó cũng đủ để chứng minh sự thay đổi về nhân khẩu học cuối cùng đã mang lại lợi thế cho đảng Dân chủ ở "Vành đai Mặt trời" - các bang có truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa.
