Phải giữ được “lá phổi” của thành phố
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, Cần Giờ thể hiện con người đã phục hồi thiên nhiên với 31.000ha rừng dự trữ sinh quyển Cần Giờ, trong đó 20.000ha do công sức lao động của những thanh niên xung phong TP Hồ Chí Minh phục hồi từ 11.000ha sau chiến tranh.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng, nếu so với nhiều quận, huyện thì Cần Giờ vẫn là một đô thị mà mức sống, thu nhập cũng chưa được cải thiện nhiều, nên phải đặt mục tiêu trước hết là giữ được biểu tượng, đó là “lá phổi”, giữ được hệ sinh thái sinh quyển hiện nay đã được UNESCO công nhận. Thứ hai, mục tiêu cao nhất là phát triển kinh tế đô thị phải dựa trên sự cân bằng của hệ sinh thái.
Bộ trưởng cho biết, dự án này đã phê duyệt từ năm 2003 với diện tích lấn biển khoảng 600ha, hiện nay nâng lên cả đô thị là hơn 2.800ha, trong đó có phần diện tích trên bờ. Với điều chỉnh này thì Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Đảng bộ, Nhân dân, đặc biệt là Thành ủy, UBND TP Hồ Chí Minh đã thống nhất rất cao mục tiêu này. Khi phê duyệt, đã trao đổi với UNESCO. Tại các khung pháp lý của UNESCO phân ra 3 vùng, gồm vùng lõi, vùng đệm, vùng lân cận và vùng bán lân cận. Phần hiện nay dự án là nằm tiếp giáp, kết nối với phần bán lân cận, tức là theo các quy định của UNESCO và đã có văn bản chính thức của UNESCO khẳng định đây là vùng không nằm trong quản lý mà thực hiện đầu tư dựa trên cân bằng sinh thái do quốc gia quản lý quyết định. Về pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam là phù hợp, Bộ trưởng nói.
Tác động của dự án đã được tính toán kỹ lưỡng
Nhận định về đánh giá tác động của dự án, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết dự án đã được tính toán một cách kỹ lưỡng. Chủ đầu tư đã sử dụng các chuyên gia, các tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước để nghiên cứu xây dựng báo cáo như các tập đoàn của Hà Lan hay tập đoàn đứng thứ ba thế giới về đánh giá tác động môi trường và xã hội để thực hiện đối với dự án này. Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đã đánh giá được tác động trong khu vực của đô thị, bao gồm nước sạch, không khí, chất thải, tác động của đô thị lên môi trường tự nhiên.
Với mục tiêu là bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên sinh quyển đó, Bộ tham vấn với các tổ chức bảo tồn thế giới, đặc biệt là tổ chức về đất, nước và xác định phải bảo tồn nguyên sinh, tức là bảo đảm hệ sinh thái không thay đổi. Bởi đây là khu vực giao thoa nước ngọt và nước mặn là nước lợ và nước này lên xuống thay đổi theo triều, phải giữ được; bảo vệ rừng ngập mặn là phải theo tiêu chí để bảo đảm cân bằng sinh thái.
Vấn đề quan tâm thứ hai, theo Bộ trưởng là khi lấn biển sẽ xem xét đánh giá tác động đối với môi trường biển cũng như tác động liên quan đến các dòng chảy hải dương học, địa chất của biển và đặc biệt là các hoạt động liên quan đến bồi lấp, xói mòn đối với các vùng khác của các địa phương khác. Bởi đây là một khu vực có nhiều cửa sông lớn, có thể có tác động lớn thì sẽ tạo ra những xói mòn ở nơi khác. Hiện nay, chủ đầu tư đã gần như công khai tất cả tác động sẽ có để các nhà khoa học trong nước và đặc biệt là hai tổ chức, một là tổ chức ở Hà Lan rất có kinh nghiệm trong vấn đề về các công trình biển, và tổ chức đứng thứ ba trên thế giới về đánh giá tác động môi trường, sinh thái xem xét, đánh giá.
“Có một yếu tố hiện nay dự án chưa đề cập đó là lấy vật liệu ở đâu để san lấp. Trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã nêu rất cụ thể là cần phải có nghiên cứu và chủ đầu tư đang mời các nhà khoa học, các cơ quan có liên quan để nghiên cứu. Hiện nay, chủ đầu tư đưa ra phương án lấy vật liệu tại chỗ cùng với việc để duy trì hệ sinh thái nước mặt, nước ngọt thì sẽ tạo ra một cái hồ rất lớn để bổ sung nước biển và nước ngọt ở khu vực ngay giữa trung tâm đô thị. Với việc lấy vật liệu tại đây san lấp ra bên ngoài, nếu làm được, đây là giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề về vật liệu san lấp”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhận định.
Bộ trưởng cũng cho biết, có những tác động rất lớn được tính toán, đó là khi quy mô dân số đạt 280.000 hộ dân thì vấn đề nước ở đây được xử lý ở mức cao nhất, tương đương chất lượng nước mặt. Với môi trường không khí, chủ đầu tư đã tính toán và bố trí một tuyến đường đi ngay phía trên đường rừng Sác hiện nay, là đường trên cao để kể cả có tác động của con người thì không ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
“Đây là một dự án cần phải làm ở mức cao nhất, nếu thành công, đây có thể là một dự án về kinh tế dựa trên sinh thái tự nhiên hoàn hảo”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
