Phát triển vượt kỳ vọng

Kênh dẫn vốn quan trọng 

Ngày 28.11.1996, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước được thành lập. Tiếp đó, tháng 7.2000, Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh được khai trương, trở thành đơn vị tổ chức giao dịch chứng khoán tập trung đầu tiên của Việt Nam và thực hiện phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28.7.2020, đánh dấu sự ra đời chính thức của thị trường chứng khoán ở nước ta.

Sau 25 năm, thị trường chứng khoán đã có những bước phát triển vượt kỳ vọng. Theo đó, thị trường không ngừng hoàn thiện về cấu trúc, phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế với quy mô huy động vốn giai đoạn 2011 - 2020 đạt gần 2,9 triệu tỷ đồng, gấp gần 10 lần so với giai đoạn 2000 - 2010, đóng góp bình quân 19,5% tổng vốn đầu tư toàn xã hội; góp phần cơ cấu lại hệ thống tài chính Việt Nam theo hướng cân đối, bền vững hơn. Tổng quy mô thị trường (bao gồm tổng giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu và dư nợ thị trường trái phiếu) cuối năm 2020 đạt 131,95% GDP, chiếm tỷ trọng 47% tổng tài sản hệ thống tài chính, ngày càng tiệm cận với quy mô tín dụng ngân hàng năm 2020 là 146,2% GDP và cao hơn nhiều so với tỷ trọng 21% của năm 2010. Tính đến cuối năm 2020, vốn hóa thị trường đạt 84,1% GDP, gấp hơn 7,3 lần so với năm 2010, vượt mục tiêu 70% GDP vào năm 2020.

Trong những tháng đầu năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn bứt phá mạnh mẽ, liên tục lập kỷ lục mới về cả chỉ số và giá trị giao dịch. Tính cuối tháng 9.2021, chỉ số VN-Index đạt 1342,06 điểm, tăng 0,8% so với tháng trước, tăng 21,6% so với đầu năm và được đánh giá là một trong những chỉ số chứng khoán tăng trưởng cao nhất thế giới. Thanh khoản của thị trường tăng mạnh lên mức cao kỷ lục trên 1 tỷ USD mỗi phiên.

Đáng chú ý, số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường ngày càng tăng, từ mức 3.000 tài khoản năm 2000 lên gần 2,8 triệu tài khoản vào cuối năm 2020. Đặc biệt, 9 tháng năm nay đã có hơn 960.000 nhà đầu tư mới, lớn hơn số lượng tài khoản mở mới trong ba năm trước cộng lại. Chất lượng nhà đầu tư ngày càng được nâng cao.

Mặt khác, thị trường chứng khoán đóng vai trò tích cực trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Đã có 652 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa và thoái vốn trong giai đoạn 2011 - 2020, bán ra  hơn 5.718 triệu cổ phần  và thu về 229 nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó, tính công bằng và minh bạch trên thị trường không ngừng được tăng cường. Thị trường tiến gần hơn với các chuẩn mực quốc tế, ngày càng hiện đại hơn, bền vững hơn, thể hiện qua sự tham gia tích cực vào các sáng kiến tài chính toàn cầu như: Sáng kiến Tài chính xanh với sự hỗ trợ và hợp tác tích cực của Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), Sáng kiến các Sở Giao dịch chứng khoán bền vững…

Nỗ lực nâng tầm vị thế

Nhìn lại chặng đường vừa qua, có thể khẳng định việc xây dựng thị trường là chủ trương rất đúng đắn nhằm tạo lập và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường ở nước ta. Trong thời gian tới, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xác định phát triển thị trường theo hướng cân bằng, minh bạch và ổn định.

Muốn vậy, trước tiên, tập trung nỗ lực đưa các quy định, chính sách mới của Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn vào thực tiễn, tạo động lực thúc đẩy thị trường phát triển bền vững. Hoàn thành xây dựng, trình Bộ Tài chính trình Thủ tướng ban hành Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán giai đoạn 2021 - 2030; nghiên cứu khuôn khổ pháp lý cho phát triển các sản phẩm chứng khoán dịch vụ mới.

Bên cạnh đó, tiếp tục tái cấu trúc thị trường chứng khoán; đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết cổ phiếu nhằm tạo thêm nguồn cung có chất lượng cho thị trường. Hoàn thành các dự án về công nghệ, thông tin để hoạt động của thị trường được thông suất.

Tiếp đến, tăng cường năng lực giám sát, quản lý và cưỡng chế thực thi của cơ quan quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế. Siết chặt kỷ cương kỷ luật của thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Tiếp tục nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp, quản trị rủi ro của các công ty niêm yết, công ty đại chúng theo thông lệ quốc tế.

Mặc dù chặng đường phía trước còn không ít khó khăn, thách thức, song với nền tảng là những kết quả đạt được cùng nỗ lực, quyết tâm cao thực hiện đồng bộ các giải pháp, ngành chứng khoán và thị trường chứng khoán Việt Nam đang tự tin phát triển đột phá cả về quy mô và chất lượng, nâng tầm vị thế trên trường quốc tế.