Sáng mãi truyền thống thợ mỏ anh hùng

Vẹn nguyên ký ức những ngày thu cách mạng

Trong suốt chặng đường xây dựng và trưởng thành của tỉnh Quảng Ninh có biết bao sự kiện, con số đáng nhớ. Trong đó, không thể không nhắc đến những thời khắc lịch sử vào mùa thu cách mạng năm 1945. Kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập, công nhân mỏ Quảng Ninh luôn đi đầu trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp và tay sai. Nhiều Chi hội Cộng sản và tổ chức Công hội Đỏ được thành lập ở các khu mỏ. Đến năm 1945, vùng đất Đông Triều đã trở thành nơi ra đời của một chiến khu trong Cách mạng tháng Tám, hình thành căn cứ của lực lượng du kích từ những ngày tiền khởi nghĩa. Những chùa Bắc Mã, đình và chùa Hổ Lao là nơi thường xuyên tiếp đón, tập hợp các cán bộ Việt Minh, bàn việc kháng Nhật, diệt phỉ... Vùng đất địa linh, nhân kiệt này đã gắn liền với tên tuổi của Trung tướng Nguyễn Bình - một vị tướng huyền thoại, Trung tướng đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Tháng 4.1945, sau khi thoát khỏi nhà tù của thực dân Pháp, Nguyễn Bình từ Hải Phòng sang Đông Triều để gây dựng lực lượng cách mạng, chọn chùa Bắc Mã làm tổng hành dinh của quân khởi nghĩa. Cùng với các đồng chí của mình là Nguyễn Văn Đài, Trần Cung, Hải Thanh, sư Tuệ… Nguyễn Bình đã tổ chức các hoạt động cách mạng một cách quy củ. Lực lượng Việt Minh ngày càng lớn mạnh và có sức ảnh hưởng lớn từ Đông Triều tới Chí Linh, vừa tuyên truyền tinh thần cách mạng cho thợ mỏ Mạo Khê, nông dân Đông Triều, vừa vận động binh lính trong các đồn bốt của địch, âm thầm quyên góp, sắm sửa vũ khí, chuẩn bị lực lượng nổi dậy.

Ngày 8.6.1945, lực lượng vũ trang cách mạng mà hầu hết là những đoàn viên, thanh niên hăng hái, dưới sự lãnh đạo của cán bộ, đảng viên của Đảng đã đồng loạt tấn công đánh chiếm các đồn Đông Triều, Tràng Bạch, Chí Linh... Ở Mạo Khê, sáng ngày 8.6.1945, hàng trăm công nhân vũ trang bằng cuốc chim, búa, dao… bất ngờ giương cao cờ đỏ sao vàng, xông vào bao vây nhà chủ mỏ, trại lính bảo an và chiếm kho vũ khí. Nghĩa quân làm chủ khu mỏ giữa tiếng hoan hô dậy đất trời của công nhân. Ngay sau đó, ta lập chính quyền cách mạng và kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất của mỏ. Chiều ngày 8.6, Ủy ban quân sự cách mạng tổ chức mít tinh kêu gọi người dân ủng hộ Việt Minh, tuyên bố thành lập Chiến khu Trần Hưng Đạo (Chiến khu Đông Triều, Đệ tứ Chiến khu), đưa phong trào và lực lượng cách mạng phát triển nhanh chóng trên toàn vùng duyên hải Bắc bộ.

Đến giữa tháng 7.1945, thế và lực của ta đều phát triển thuận lợi, Ủy ban quân sự chiến khu quyết định tiến đánh tỉnh lỵ Quảng Yên. Theo kế hoạch, trận đánh diễn ra vào ngày 23.7, song sáng 20, trong khi kiểm tra tình hình chuẩn bị chiến trường thì ta nhận được tin cơ sở báo: Bọn Đại Việt thân Nhật ở Hải Phòng sang Quảng Yên thúc ép Tỉnh trưởng giao chính quyền cho chúng nhưng bị từ chối. Trước tình hình khẩn trương đó, giờ nổ súng được điểm vào đêm 20.7.1945. Trận đánh tỉnh lỵ Quảng Yên là trận đánh lớn nhất của quân cách mạng Chiến khu Đông Triều kể từ ngày thành lập. Chỉ sau vài phát súng của quân khởi nghĩa, tên chỉ huy lực lượng bảo an binh Quảng Yên đã đầu hàng không điều kiện. Quảng Yên trở thành tỉnh lỵ đầu tiên được giải phóng trong thời kỳ tiền khởi nghĩa. Trong chiến thắng này, ta không tốn một giọt máu, một viên đạn cũng nhờ chọn đúng thời cơ tiến công, công tác binh vận và sự chuẩn chu đáo, lâu dài.

Thắng lợi của quân cách mạng ở Đông Triều, Quảng Yên đã tạo nền tảng quan trọng để tiến lên Tổng khởi nghĩa ở Vùng mỏ. Các đơn vị vũ trang nhanh chóng về các khu mỏ hỗ trợ công nhân và Nhân dân giành chính quyền, ngăn chặn sự chống phá của các lực lượng phản động Việt Quốc, Việt Cách. Cuối tháng 8, chính quyền Cách mạng tại Hòn Gai, Cẩm Phả, Cửa Ông được thành lập. Phong trào khởi nghĩa lan rộng nhanh chóng khắp tỉnh Hải Ninh (nay là khu vực miền đông Quảng Ninh), đồng bào các dân tộc đồng loạt đứng lên đấu tranh giành chính quyền.

Thành quả từ tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, sáng tạo

76 mùa thu lịch sử đã qua, Vùng mỏ Quảng Ninh hôm nay đã trở mình lớn mạnh. Người dân Vùng mỏ tự hào về thành công Cách mạng tháng Tám năm 1945 trên quê hương và chứng kiến những đổi thay của đất nước, của tỉnh mà vô cùng tự hào, tin tưởng. Mặc dù còn không ít khó khăn, thách thức, song Nhân dân các dân tộc toàn tỉnh luôn tin vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ, chính quyền và các thế hệ lãnh đạo luôn căng tràn tư duy mới, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm… Thực tế quá trình xây dựng, phát triển của tỉnh cũng cho thấy, tinh thần chủ động, đột phá, táo bạo kế thừa từ Cách mạng tháng Tám 1945 và suốt quá trình đấu tranh bảo vệ Tổ quốc luôn được các thế hệ lãnh đạo địa phương vận dụng sáng tạo.

Tỉnh đã gặt hái nhiều thành công lớn từ những quyết sách chưa từng có tiền lệ. Năm 2013, tỉnh chủ động đề xuất Chính phủ xin được sử dụng ngân sách địa phương thay vì trông đợi ngân sách trung ương để làm đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng. Đây là tuyến cao tốc đầu tiên của cả nước được thực hiện bằng nguồn ngân sách địa phương và hợp tác công - tư. Năm 2018, Cảng Hàng không quốc tế Vân Đồn đưa vào hoạt động, mở ra xu hướng tư nhân có thể đầu tư các công trình hạ tầng lớn. Với quan điểm “giao thông đi trước một bước”, “lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”, những năm qua, hệ thống kết cấu hạ tầng trên địa bàn tỉnh đã có sự thay đổi ngỡ ngàng.

Hay như, công tác cải cách hành chính, cơ chế “xin - cho” được quyết liệt xóa bỏ, thay vào đó là một nền hành chính thực sự phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư làm thước đo. Việc xuất sắc duy trì 4 năm liên tiếp (từ năm 2017 đến năm 2020) đoạt vị trí Quán quân bảng xếp hạng toàn quốc về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và 8 năm liên tiếp nằm trong nhóm 5 tỉnh, thành phố Trung ương có chất lượng điều hành kinh tế xuất sắc nhất cả nước chính là kết quả phản ánh rõ nét nhất điều này.

Đặc biệt, kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện và liên tục diễn biến khó lường, một lần nữa truyền thống cách mạng hào hùng, với tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm” của Nhân dân Vùng mỏ tiếp tục được nêu cao. Với tinh thần "Chống dịch như chống giặc", Quảng Ninh chủ động thực hiện thành công phương châm “3 trước, 4 tại chỗ”, tích cực, chủ động, từ xa, từ sớm, từ cơ sở; nhanh chóng cô lập, “khóa chặt”, dập tắt ngay các ổ dịch… Tỉnh đã tập trung ngăn chặn mọi nguồn lây nhiễm dịch từ bên ngoài vào địa bàn; tổ chức tổng kiểm tra hành chính và tiến hành sàng lọc, tầm soát chủ động trong cộng đồng, trong các khu vực có nguy cơ cao; xây dựng kịch bản tốt nhất cho những tình huống xấu nhất để không bị động, bất ngờ. Tỉnh cũng chỉ đạo và triển khai tiêm chủng vaccine cho người dân hiệu quả, an toàn, phấn đấu đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng trong năm 2021.

Với cách làm quyết liệt, sáng tạo, hiệu quả cùng sự đồng thuận, ủng hộ của các tầng lớp Nhân dân, đến nay Quảng Ninh vẫn giữ vững được địa bàn “An toàn - Ổn định trong trạng thái bình thường mới”. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh phấn đấu hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra trong năm cũng như các mục tiêu trong tầm dài hạn.