So găng trước trận quyết chiến

Đậm quan điểm cá nhân nhưng tiết chế hơn

Trong buổi tranh luận đầu tiên hôm 29.9, Tổng thống Donald Trump vấp phải nhiều chỉ trích khi tỏ ra quá lấn át, thường xuyên lớn tiếng, cắt ngang lời của đối thủ Biden và người điều phối chương trình. Lần này có vẻ như ông đã rút được kinh nghiệm khi biết tiết chế, có lời lẽ chừng mực hơn nhiều để tránh gây tranh cãi. Đáng ra, cả hai phải "thi đấu" 3 trận, nhưng cuộc tranh luận thứ 2, dự kiến diễn ra hôm 15.10, đã bị hủy sau khi Tổng thống Donald Trump dương tính với Covid-19.

Cuộc tranh luận mới nhất xoay quanh một số chủ đề chính: Cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, gia đình Mỹ, an ninh quốc gia, khả năng lãnh đạo, biến đổi khí hậu và sắc tộc ở Mỹ. Sau đây là những quan điểm nổi bật của hai ứng cử viên tổng thống Mỹ về các vấn đề trọng yếu.

Đối với việc sống trong thời đại dịch Covid-19, Tổng thống Donald Trupm tuyên bố chắc nịch: “Nó sẽ biến mất và như tôi nói, chúng ta đang đi quanh ngã rẽ, chúng ta đang vòng qua chỗ góc rồi. Nó sẽ biến mất”. Trong khi đó, đối thủ Joe Biden phản bác: “Ông ấy nói là chúng ta đang học cách sống chung với nó. Nhưng mọi người đang học cách chết với nó thì đúng hơn”. Cả ông Trump lẫn ông Biden “đấu khẩu” về cách bang New York đối phó với đại dịch Covid-19. Tổng thống Trump gọi thành phố New York là “thị trấn ma”, nơi các nhà hàng “đang chết dần”, doanh nghiệp “không có tiền” do đóng cửa và sự lãnh đạo của chính quyền đảng Dân chủ. Ngược lại, ứng cử viên Biden khen bang New York vì ngăn chặn được số ca nhiễm và tử vong do Covid-19. “Hãy nhìn vào những gì New York đã làm để giảm thiểu số người chết. Và tôi không nhìn điều này theo nghĩa của ông ấy, bang xanh và bang đỏ”. Bang xanh có khuynh hướng theo đảng Dân chủ, còn bang đỏ theo phái Cộng hòa.

Liên quan đến câu hỏi liệu có đóng cửa nền kinh tế Mỹ một lần nữa do Covid-19, ông Trump khẳng định: “Chúng ta không thể đóng cửa quốc gia”, “Chúng ta không thể tự nhốt mình trong tầng hầm như Joe”. Ngược lại, ông Biden cho biết mục tiêu của mình không phải là giữ đất nước bị đóng cửa: “Hãy tiêu diệt virus chứ không phải đóng cửa quốc gia”. Tổng thống Donald Trump đổ lỗi đại dịch Covid-19 là do Trung Quốc, không phải của ông và nước Mỹ sắp có vaccine đặc trị. Ngược lại, ông Biden chỉ trích tổng thống đã không nhận thức được mối nguy hiểm của virus Corona sớm như ông. Cựu Phó Tổng thống Mỹ khẳng định, bất cứ ai chịu trách nhiệm về số lượng người tử vong nhiều như nước Mỹ “thì không nên tiếp tục trở thành tổng thống Mỹ”.

Liên quan đến chủ đề chăm sóc sức khỏe, cựu Phó Tổng thống Mỹ Biden thể hiện quan điểm: “Mọi người xứng đáng được chăm sóc sức khỏe với giá cả phải chăng”. “Và đề xuất của Bidencare sẽ cung cấp cho điều đó”. Ngược lại, người đứng đầu Nhà Trắng từ lâu luôn khẳng định sẽ đưa ra một kế hoạch thay thế cho bảo hiểm y tế Obamacare để tiếp tục bảo vệ người có bệnh lý nền. Tuy nhiên, cho tới giờ ông vẫn chưa làm như vậy.

Can thiệp của nước ngoài vào bầu cử Mỹ cũng là vấn đề nóng. Ông Biden dọa: “Họ sẽ phải trả giá nếu tôi đắc cử”, đặc biệt đề cập tới sự can thiệp của Trung Quốc, Nga và Iran. “Họ đang can thiệp vào chủ quyền của Mỹ”. Còn đương kim tổng thống cho biết, ông đã được thông báo về những nỗ lực can thiệp bầu cử gần đây, đồng thời nhấn mạnh đánh giá của Giám đốc Cơ quan Tình báo quốc gia John Ratcliffe rằng những nỗ lực của Iran và Nga đã được thực hiện để làm suy yếu tư cách ứng cử viên của ông. “Tôi đã biết tất cả điều đó”, “Cả hai đều muốn tôi thua cuộc, vì không ai cứng rắn với họ hơn tôi”.

Vấn đề trẻ em nhập cư bị chia cắt khỏi cha mẹ nhập cư bất hợp pháp ở biên giới Mỹ - Mexico cũng được hai ứng cử viên nhắc tới. Tổng thống Donald Trump nói: “Nhiều đứa trẻ được mang đến đây (không có bố mẹ) bởi những kẻ vô lại, xấu xa, băng đảng tội phạm và chúng lợi dụng trẻ em để vào đất nước chúng ta. Giờ chúng ta đã có một biên giới vững chắc chưa từng có. Chúng ta có bức tường mới hoàn toàn kéo dài hơn 400 dặm. Chúng ta cho mọi người vào (nước Mỹ) nhưng họ phải đi một cách hợp pháp”. Về việc đoàn tụ những đứa trẻ này với gia đình, ông cho biết chính quyền của mình đang có kế hoạch, đồng thời nhấn mạnh “chúng tôi đang rất nỗ lực”.

Trong khi đó, ứng cử viên Biden tỏ ra bức xúc khi thông tin: “Hơn 500 trẻ em đi cùng cha mẹ. Họ tách chúng ra ở biên giới khiến mọi việc bắt đầu trở nên khó khăn”, “điều đó khiến chúng ta trở thành trò cười và vi phạm mọi khái niệm về việc chúng ta là ai với tư cách của một quốc gia”, “những đứa trẻ bị giằng ra khỏi tay cha mẹ và bị chia cắt… những đứa trẻ đó chỉ có một mình, không có nơi nào để đi. Đó chính là hành động phạm tội”.

Khi nói về mối quan hệ với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, Tổng thống Donald Trump khoe: “Tôi có mối quan hệ tốt với ông ấy... Và không có chiến tranh”. Tuy nhiên, ông Biden nhắc nhở rằng, người bạn tốt của ông Trump đang sở hữu những tên lửa có khả năng tiếp cận lãnh thổ Mỹ dễ dàng hơn nhiều so với những gì họ từng làm trước đây. Ông khẳng định sẽ chỉ gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên “với điều kiện là ông ấy phải đồng ý giảm năng lực hạt nhân của mình”.

Cơ hội thu hút cử tri cuối cùng

Chỉ còn chưa đầy hai tuần nữa là đến ngày bầu cử 3.11, cuộc tranh luận vừa rồi là cơ hội cuối cùng để Tổng thống Trump và đối thủ Biden kêu gọi nhóm lớn cử tri tiềm năng. Ông Biden hiện dẫn trước ông Trump khá nhiều. Thậm chí, theo dự báo mới nhất của FiveThirtyEight, tổng thống đương nhiệm hiện chỉ có 12% cơ hội đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, trong khi ông Biden có tới 88% cơ hội. Công cụ theo dõi thăm dò quốc gia của trang web dữ liệu cũng cho thấy, ứng cử viên Biden dẫn trước Tổng thống Donald Trump gần 10 điểm.

Theo một cuộc thăm dò khác được thực hiện trước cuộc tranh luận cuối cùng của Đại học Quinnipiac, nhiều cử tri tỏ ra thích ông Biden hơn tổng thống đương nhiệm về nhiều vấn đề như chăm sóc y tế, đối phó với virus Corona hay các đề cử cho Tòa án Tối cao Mỹ. Trong khi đó, bất cứ lợi thế nào mà Tổng thống Donald Trump nắm giữ trước đối thủ từ đảng Dân chủ về kinh tế đều không còn. Tương tự như kết quả thăm dò của trang FiveThirtyEight, ông Biden dẫn trước 10 điểm với tỷ lệ 51% người ủng hộ so với 41% của đối thủ. Khoảng cách này rất giống với thăm dò tháng trước của chính Quinnipiac (52% và 42%).

Thực tế, ông Biden nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của cử tri nữ, da màu, da trắng tốt nghiệp đại học, trong khi Tổng thống Donald Trump được cử tri da trắng là nam giới và cử tri da trắng không có bằng đại học hoặc cao đẳng hậu thuẫn. Tuy nhiên, cuộc thăm dò cũng cho thấy một số dấu hiệu cảnh báo cho ông chủ Nhà Trắng. Bởi hiện nay, số cử tri da trắng nói chung gần như chia đều cho hai ứng cử viên, với 49% chọn ông Trump và 46% chọn ông Biden. Trong khi đó, năm 2016, số cử tri da trắng mà ông Trump thu hút được cách biệt với đối thủ tới 20 điểm. Tương tự, trong số cử tri da trắng không có bằng đại học, nhóm cử tri mà ông chinh phục chênh tới 37 điểm năm 2016 thì giờ chỉ dẫn trước ông Biden 20 điểm.

Cận kề ngày bầu cử, Tổng thống Donald Trump dường như sắp hết thời gian để xoay chuyển triển vọng tái đắc cử ngày càng khó khăn của mình. Các cuộc thăm dò ý kiến tại các bang quan trọng như Pennsylvania, Michigan và Wisconsin cho thấy, ông vẫn theo sau Biden. Còn theo các cuộc thăm dò mới nhất ở các bang đỏ như Texas và Georgia, ông cũng có thể gặp rắc rối.

Tuy nhiên, ở xứ sở cờ hoa, kết quả thăm dò không hẳn phản ánh chính xác cục diện cuối cùng. Và chỉ thời gian mới trả lời được ai chiến thắng.