Tận dụng tốt cơ hội thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội

Không vì giảm thời gian mà ảnh hưởng đến chất lượng kỳ họp

- Theo dự kiến chương trình tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội sẽ làm việc trong 17 ngày. Với khối lượng công việc rất lớn của kỳ họp cuối năm, việc rút ngắn tối đa thời gian làm việc như vậy sẽ tác động thế nào đến chương trình nghị sự của Quốc hội, thưa ông?

- Theo thông lệ các kỳ họp cuối năm Quốc hội sẽ làm việc trong khoảng một tháng. Do đó, việc sắp xếp chương trình để Quốc hội làm việc trong 17 ngày tại Kỳ họp thứ Hai này thực sự là bước cải tiến rất lớn, giảm được rất nhiều thời gian nhằm tạo điều kiện để Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện nhiệm vụ kép về phòng, chống dịch bệnh Covid - 19 và phát triển kinh tế - xã hội. Tất nhiên, để giảm được nhiều thời gian như vậy thì áp lực đối với công tác chuẩn bị về nội dung, về xây dựng, sắp xếp dự kiến chương trình và các điều kiện bảo đảm cho kỳ họp… là rất lớn.

Trong quá trình chuẩn bị cho kỳ họp, chúng tôi luôn quán triệt sâu sắc quan điểm chỉ đạo của lãnh đạo Quốc hội về việc bảo đảm chất lượng kỳ họp là yêu cầu bắt buộc, không vì quá tiết kiệm thời gian mà làm ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của Quốc hội. Chính vì thế, ngay từ sau Kỳ họp thứ Nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đã chủ động vào cuộc từ sớm, từ xa, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Chính phủ, MTTQ Việt Nam, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước, các cơ quan hữu quan để xem xét, chuẩn bị các nội dung trình Quốc hội. Có những vấn đề được các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, rà soát, thảo luận kỹ lưỡng qua nhiều vòng, nhiều phiên họp, kể cả họp ở diện hẹp với các chuyên gia và họp mở rộng… để bảo đảm chất lượng các nội dung trình Quốc hội.

- Điển hình cho sự vào cuộc từ sớm, từ xa đó có lẽ là sự kiện được đánh giá là chưa có tiền lệ khi chỉ nửa tháng sau Kỳ họp thứ Nhất, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và lãnh đạo Quốc hội đã làm việc với từng cơ quan của Quốc hội về việc chuẩn bị 7 dự án Luật đầu tiên trình Quốc hội Khóa XV, thưa ông?  

- Đúng vậy. Thời điểm đó, hầu hết các dự án luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai vẫn đang ở “sân” Chính phủ, trong đó có cả dự án luật đang chờ Chính phủ cho ý kiến, có dự án luật cơ quan trình muốn xin được lùi, hoãn vì chưa chuẩn bị kịp. Nhưng Chủ tịch Quốc hội đã chủ trì làm việc với cơ quan của Quốc hội để xem xét từng dự án luật đang có những vấn đề gì đặt ra, từ đó, xác lập các yêu cầu từ góc độ của cơ quan lập pháp thay vì ngồi chờ cơ quan trình, cơ quan soạn thảo gửi hồ sơ, tài liệu dự án luật rồi mới tiến hành nghiên cứu, đánh giá, thẩm tra.

Trên cơ sở các ý kiến gợi mở tại cuộc làm việc đầu tiên này, các cơ quan của Quốc hội tiếp tục làm việc với cơ quan trình, vấn đề nào khó, phức tạp, nhạy cảm thì tập trung thảo luận, trao đi đổi lại, huy động tối đa trí tuệ của các thành viên Ủy ban, các chuyên gia, nhà khoa học.

Từ năm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã yêu cầu các Ủy ban của Quốc hội phối hợp với Viện Nghiên cứu lập pháp tổ chức hội thảo, tọa đàm chuyên gia về từng dự án luật và có báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp cho ý kiến về dự án luật đó. Nói cách khác, công tác chuẩn bị các dự án luật vừa qua đã thể hiện rất rõ vai trò chủ động dẫn dắt công tác lập pháp của Quốc hội, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng chuẩn bị các dự án luật.

Với các nội dung khác, Lãnh đạo Quốc hội cũng yêu cầu làm việc hết sức chặt chẽ, kỹ lưỡng như vậy, qua đó, chắc chắn sẽ tiết kiệm được thời gian thảo luận của Quốc hội tại Kỳ họp nhưng vẫn bảo đảm, thậm chí còn nâng cao hơn một bước chất lượng hoạt động của Quốc hội.

Thấu hiểu đòi hỏi của thực tiễn, không nóng vội, cảm tính

- Trọng tâm kỳ họp cuối năm của Quốc hội là xem xét, quyết định các vấn đề về kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đại dịch Covid - 19 đã bào mòn nguồn lực của cả Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp và người dân như hiện nay thì các vấn đề quốc kế dân sinh, phục hồi kinh tế - xã hội sẽ càng trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết. Theo ông, Quốc hội cần dành ưu tiên cho những vấn đề gì?

- Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2021, công tác phòng, chống dịch Covid-19, trong đó có nội dung về việc áp dụng các biện pháp đặc biệt, đặc cách, đặc thù khác với quy định của luật hoặc chưa được luật quy định nhằm đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19 theo quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15; quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2022, kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm 2022 - 2024, Kế hoạch đầu tư công năm 2022; kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025... Như vậy, Quốc hội không chỉ xem xét, quyết định kế hoạch kinh tế - xã hội ngắn hạn của năm 2022 mà còn phải đặt kế hoạch này trong tổng thể kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 nhằm thực hiện mục tiêu quan trọng nhất là phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong và sau đại dịch.

Đến thời điểm này, các mảng màu “sáng - tối" trong bức tranh kinh tế - xã hội đã rất rõ ràng. Các nhận định, đánh giá về nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và định hướng điều hành vĩ mô tới đây như thế nào cũng đã rất rõ nét, đặc biệt là sau Hội nghị Trung ương 4 Khóa XIII vừa qua, chúng ta đã thống nhất về việc dứt khoát phải chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch bệnh, hồi phục và phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới. Do đó, phải tiếp tục tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng, chống, kiểm soát dịch Covid-19 hiệu quả, sớm mở cửa trở lại, tận dụng tốt các cơ hội thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, nâng cao tính tự chủ, khả năng chống chịu, thích ứng của nền kinh tế; rà soát, hoàn thiện về thể chế và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, chủ động xây dựng các kịch bản, chuẩn bị cho mọi tình huống có thể xảy ra, không để lỡ nhịp hồi phục sau đại dịch... Tuy nhiên, phải đặc biệt quan tâm đến việc thực hiện thống nhất các biện pháp phòng, chống dịch trên toàn quốc; mở cửa kinh tế theo lộ trình, có sự linh hoạt nhưng cũng không được cứng nhắc theo kiểu “cát cứ", sợ trách nhiệm như ở một số địa phương vừa qua. Mỗi chính sách, biện pháp phòng, chống dịch, mở cửa kinh tế đều phải tính toán kỹ lưỡng bài toán giữa lợi ích và chi phí, trong đó có lợi ích về kinh tế, y tế, kinh tế - xã hội, về chính trị, duy trì sinh hoạt, không để “đứt gãy" chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng lao động hay nền kinh tế vì “đứt gãy" trong giai đoạn hiện nay thì khả năng phục hồi sẽ khó khăn hơn rất nhiều.

Quá trình thích ứng, phục hồi, tăng trưởng kinh tế tới đây còn phải đối mặt với nhiều rủi ro khi dịch bệnh Covid -19 vẫn có nguy cơ diễn biến phức tạp và nước ta vẫn chưa chủ động được nguồn cung vaccine phòng dịch. Các vấn đề về phá sản, nợ xấu, đứt gãy chuỗi cung ứng, đình trệ sản xuất, suy giảm dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước, những thách thức mới về bảo đảm an sinh xã hội do tác động tiêu cực kéo dài của dịch bệnh... khó có thể giải quyết trong thời gian ngắn.

Vì thế, hơn lúc nào hết, các đại biểu Quốc hội cần lắng nghe tiếng nói của Nhân dân, thấu hiểu những đòi hỏi của thực tiễn, khách quan, bình tĩnh, không nóng vội, không cảm tính, nghiên cứu kỹ lưỡng tài liệu, báo cáo được Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội cung cấp, từ đó đưa ra những quyết đáp chuẩn xác.

- Liên quan đến vấn đề tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và nền kinh tế, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật về đầu tư, kinh doanh được đánh giá là rất cấp bách nhưng lại chưa được bổ sung vào chương trình Kỳ họp thứ Hai. Xin ông cho biết thêm về vấn đề này?

- Trong thời gian qua, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng hành sát sao với Chính phủ, có những việc Chính phủ chưa trình nhưng xét thấy tính chất cấp bách Quốc hội đã chủ động đề xuất và quyết định ngay như Nghị quyết số 30/2021/QH15 trao thêm thẩm quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ trong phòng, chống dịch Covid - 19. Tuy nhiên, Lãnh đạo Quốc hội cũng quán triệt quan điểm rất rõ ràng: Vấn đề nào cần thiết, cấp bách, đã chuẩn bị đầy đủ thủ tục, quy trình kỹ lưỡng, tạo được sự đồng thuận cao thì sẵn sàng đề nghị Quốc hội bổ sung chương trình, kể cả việc áp dụng quy trình đặc biệt, chưa có tiền lệ; tuy nhiên, nếu chưa chuẩn bị kịp hoặc chuẩn bị chưa bảo đảm yêu cầu sẽ không trình Quốc hội. Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về đầu tư kinh doanh là một trong nội dung như vậy. Hiện nay, các cơ quan của Chính phủ đang khẩn trương chuẩn bị dự án luật này. Đảng đoàn Quốc hội cũng đã thống nhất sẽ trình Quốc hội phương án tổ chức thêm một kỳ họp chuyên đề ngắn của Quốc hội vào cuối năm để xem xét dự án luật này và một số nội dung cấp bách khác nhưng cũng phải trên tinh thần chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm chất lượng.

Tôi cũng muốn nói thêm rằng, vừa qua, các địa phương có phản ánh rà soát pháp luật về đầu tư, kinh doanh thì thấy có đến mấy chục luật, mấy trăm nghị định, thông tư gây vướng mắc phải sửa đổi. Nhưng khi Bộ Tư pháp, Ủy ban Kinh tế rà soát một lần nữa thì không phải như vậy. Có những vấn đề đúng là vướng mắc do luật, nghị định nhưng cũng có nhiều vấn đề do địa phương, cơ sở hiểu chưa đúng, chưa chính xác, hoặc cứ có vấn đề gì mới, khó trong tổ chức thực hiện thì lại cho là luật, nghị định vướng mắc và đề xuất sửa. Vì thế, mới đây, Chủ tịch Quốc hội đã giao Ủy ban Kinh tế công khai kết quả rà soát pháp luật gửi đại biểu Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, doanh nghiệp. Một mặt, Quốc hội rất cầu thị, tiếp thu tối đa phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp, người dân và địa phương để nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện pháp luật nhưng một mặt cũng làm rõ kiến nghị đó có xác đáng không, có hợp lý không, có phải do luật không hay do tổ chức thực hiện. Có tường minh như vậy thì chúng ta mới có hướng xử lý thỏa đáng, đáp ứng đúng, trúng yêu cầu của thực tiễn.  

- Xin trân trọng cảm ơn ông!